Kimin aklı kimin fikriydi bilmiyorum. Ben sahaya uygulamacılara bakarım. Veya kararların altında imzası olanlara.
Birkaç yıl önce Saray’ın etkin danışmanları, “Faiz sebeptir, enflasyon sonuçtur” teorisini ortaya atmışlardı. İktisat kitaplarında anlatılanlara uymayan bir yaklaşımdı. Heterodoks politikaydı. Çoğu iktisatçı da karşı çıktı.
Faizler alıp başını gidip yüzde 24’e dayanınca, “Faizi düşürürsek enflasyonda düşer” anlayışını savunanlar “fırsat bu fırsat” dedi. Teorilerini uygulamaya koşmaları için kaçınılmaz fırsattı.
Cumhurbaşkanı da ikna olmuştu. Bir gece yarısı Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’yı, “sözümüzü dinlemiyor” gerekçesiyle kovdu. Kovamaması gerekiyordu, Merkez Bankası’nın bağımsızlığına aykırıydı ama kovdu. “Yeni rejim ( Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi) bunu gerekli kılıyor” dediler. “Bu rejimde bağımsız kurul/kurum falan olmaz her şeye Cumhurbaşkanı karar verir, Anayasa bunu öngörüyor” savunması yaptılar.
Neyse. Anlaşılan o ki; Çetinkaya “faiz sebep enflasyon sonuçtur” teorisini saçma bulmuş olacak ki ipini çektiler. Yerine Murat Uysal geldi. Maliye ve Hazine Bakanı Berat Albayrak direksiyonun başına geçti.
Bir yıl içinde faizi yüzde 24’ten yüzde 8.25’e kadar indirdiler. İndirdiler ama enflasyon inmedi, tek haneye düşmedi. İşin kötüsü kur zıpladı. Euro/dolar ikilisi başa çıkılmaz hale geldi. MB Başkanı rezervlere sarıldı. Piyasayı dolara boğdu. Bir yıl içinde tam 128 milyar dolar harcadı. Yine de doların kafası kırılmadı. Dolar zirve üzerine zirve yaptı. Euro rekor üzerine rekor kırdı.
Ekonomi duvara toslayınca , işin içinden çıkılmaz hale gelince Uysal/Albayrak ikilisi kapının önüne konuldu.
Yerlerine Naci Ağal ile Lütfü Elvan geldi. Ve Türkiye Heterodoks politikadan Ortodoks politikaya döndü. 180 derece dönüştü bu, U dönüşü de denebilir.
Daha doğrusu bir önceki yönetimin izlediği politikanın iflas ettiğinin, yanlış olduğunun ilanıydı.
Yeniden “enflasyon sebeptir faiz sonuç” anlayışına dönüldü. Yeni MB Başkanı ilk iş olarak faizi enflasyon oranının ( TÜİK’in açıkladığı, piyasanın inandırıcı bulmadığı) üzerine çıkardı. Gerekçesi enflasyonla mücadeleydi.
MB rezervlerinin bu şekilde harcanmasının yanlış olduğunu da açık dille söylemese de ima etti. Birinci hedeflerinin enflasyonla mücadele olduğunu belirterek faiz artırımından kaçınmayacaklarını ilan etti.
Döndük mü başa!
Soruyorum; Albayrak/Uysal ikilisi “faiz sebep, enflasyon sonuçtur” tezini kanıtlamak için harcadıkları 128 milyar dolar yanlarına kar mı kalacak?
Soruyorum; bu ikili “yaptığımız yanlışmış” diyerek hiçbir şey olmamış gibi köşelerine mi çekilecek?
Soruyorum; Türkiye deneme tahtası mı?
Soruyorum; bir inat uğruna sokağa atılan 128 milyar doların hesabını soramayacak mıyız?
Soruyorum; Türkiye yöneticilerden hesap sorulamayan Ortadoğu ülkesi mi?