20 YILDA 848 GAZETECİ TUTUKLANDI 5’te

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü”ne dair hazırladığı raporu açıkladı. Rapora göre Türkiye 2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke içerisinde 149. sırada yer aldı. Raporda, gazeteci düşmanlığı ve gazetecilere yönelik fiziksel saldırıların iktidarın tutumu nedeniyle geçtiğimiz yıllarda artmaya başladığı belirtilerek 20 yılda 848 gazetecinin tutuklandığı kaydedildi.

“Türkiye’de Gazetecilik” başlıklı raporda, basını sermayenin kontrolüne alma çabalarının 12 Eylül 1980 askeri darbe döneminde başladığı ve AK Parti iktidarı döneminde ivme kazandığına dikkat çekildi.

Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Örgütünün 2022 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke içerisinde 149. sırada yer aldı. Türkiye, 2021 yılında 153. sıradaydı. Raporda, dört sıra ilerlemenin ‘medyaya dönük baskılara karşı sivil toplum hareketinin gösterdiği mücadele sayesinde’ olduğu vurgulandı.

Dünya Basın Özgürlüğü Endeksinde 2005 yılında 98. sırada yer alan Türkiye, listedeki yerinde sürekli düşüş yaşamış ve basına yönelik yoğun baskılar nedeniyle 2010 yılında 138, 2015’te 149, 2020’de 154. sıraya gerilemişti.

TUTUKLU GAZETECİ SAYISINDA ARTIŞ
RSF tarafından 14 Aralık 2022 tarihinde yapılan açıklamada ise gazetecilerin haklarında 2022 yılında ciddi gerileme yaşandığı vurgulandı. Açıklamada, 1 Aralık itibariyle dünyada 533 tutuklu gazeteci bulunduğu, bunun 2021’e oranla yüzde 13,4’lük artışa işaret ettiği ifade edildi. Açıklamada, 2022 yılında 57 gazetecinin öldürüldüğü, 65 gazetecinin de “rehin” olarak tutulduğu kaydedildi.

Türkiye Gazeteciler Sendikası verilerine göre Türkiye’de AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılından 2022 yılı sonuna kadar en az 848 gazeteci tutuklandı.

Çağdaş Gazeteciler Derneği Medya İzleme Komisyonu “2022 Medya Raporu”na göre, 2022’de gazeteciler ve basın kuruluşlarına ilişkin en az 174 dava görüldü/duruşma yapıldı. Bu davalarda en az 263 gazeteci yargılandı. Bazı gazeteciler birden çok davada Hakim karşısına çıktı.

Davalarda en az 40 gazeteciye hapis ya da para cezası verildi.

YASAL DÜZENLEMELER/SANSÜR GİRİŞİMLERİ
Basın Kanunu’nda Değişiklik Teklifi: Kamuoyunda “Sansür Yasası” olarak bilinen Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 14 Ekim Günü TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

CHP, düşünceyi ifade özgürlüğüne aykırı hükümler taşıyan kanunun iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Yasa nedeniyle Eşit Hakları İzleme Derneği ve İHD’nin açıklamasında “havuç/sopa” yaklaşımıyla hazırlanan teklifin “tarafsız ve önyargısız bir biçimde uygulanması” durumunda iki olumlu getirisinin olacağı belirtildi.

2022 YILINDA 95 GAZETECİ GÖZALTINA ALINDI
Saldırıya Uğrayan Gazeteciler 65
Mahkum Olan Gazeteci, Yazar, Yayıncı 52
Tutuklanan Gazeteciler 37
Gözaltına Alınan Gazeteciler 95
Dava/Soruşturma Açılan Gazeteciler 51
Toplatma, Erişim Engelleme Kararları (2.279 internet, 60 RTÜK, 21 toplatma) 2.360

“Düşünceyi ifade özgürlüğü” kapsamına giren eylem ve etkinlikleri nedeniyle gözaltına alınan, tutuklanan, yargılanan, mahkum olan gazeteciler ve diğer kişilere ilişkin verilerin sağlıklı olmadığı, gerçeğin çok altında olduğu unutulmamalıdır.

GAZETECİLERE SALDIRILAR
Raporda gazetecilere yönelik saldırıların iktidar dönemiyle birlikte artışa geçtiği belirtilirken örneklerle bu durum açıklandı. Raporda şu ifadeler kaydedildi:
“Kolluk güçlerinin (özellikle toplantı ve gösterilerde) uyguladığı şiddet dışında AK Parti iktidarının tavrı ve duruşu nedeniyle sivil vatandaşların da gazetecilere yönelik saldırılarında artış yaşandığı görülüyor. Basın örgütlerinin çalışmalarına göre, 2022 yılında en az 65 gazeteci, haber izlerken ya da haberleri nedeniyle gerek kolluk güçlerinin gerek politikacıların gerekse de sivil vatandaşların saldırısına maruz kaldı.”