ABD’den 300 yıl ilerideyiz ama enflasyonda!

ABD’de yıllık enflasyon 41 yılın rekorunu kırdı kırmasına ama hâlâ tek haneli: Yüzde 8,5. Türkiye’de çarşı-pazardaki enflasyon üç haneye çıkmasına rağmen resmi enflasyon TÜFE’de %61,14, ÜFE’de %114,97. Yani ABD bu hızla devam ederse yaklaşık 300 yıl sonra Türkiye’nin resmi enflasyonuna yetişebilecek!

ABD’de enflasyonun rekor kırması, küresel piyasalarda da hareketliliğe neden oldu. ABD endeks vadelileri ve tahviller yükselirken Avrupa borsaları düşüşünün bir kısmını telafi etti.

ABD 2 yıllık tahvil getirisi veri sonrası 10 baz puan gerileyerek yüzde 2,40’ın altını test etti. 10 yıllık tahvil faizi 7 baz puan düşerek yüzde 2,71 oldu. Almanya 10 yıllıkların getirisi de 3 baz puan düşüşle yüzde 0,78’e geriledi. Altının ons fiyatı yüzde 0,7 artarken euro, dolar karşısında sınırlı yükseliş kaydetti.

ABD’de martta tüketici fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 8,5 artarak 1981’den beri en yüksek seviyede gerçekleşti. Aylık bazda yüzde 1,2 ile tahminlerin üzerinde arttı. Çekirdek enflasyon yıllık yüzde 6,4’ten 6,5’e yükseldi. Aylık bazda da yüzde 0,3 ile geçen yılın eylül ayından beri en düşük seviyede gerçekleşti.

Avrupa’da tahviller yükselirken dolar endeksi 2020’den beri en uzun süreli yükseliş serisini sonlandırdı.

Osmangazi geçişi 720 TL’yi bulacak

ABD enflasyonu, özel şirketlere yaptırılan yol ve köprülere zam olarak yansıyacak. Yüzde 8.5 gelen ABD enflasyonu yıl sonunda da aynı gelirse ve dolar kuru 14.75’te kalırsa köprünün geçiş ücreti Hazine garantisi hariç 720 TL’yi bulacak. Çünkü yerli ve milli AKP iktidarı, geçiş ücretleri için Hazine garantisi vermesinin yanı sıra ABD’nin enflasyonuna da endeksliyor. Yap-işlet modeli ile inşa edilen Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprüleri ile Avrasya Tüneli’ne dolar kuru üzerinden ödenen Hazine garantilerine ABD enflasyon farkı da ekleniyor. 40 yılın yeni zirvesi olan yüzde 8.5’lik ABD enflasyon verisi de projelere zam olarak yansıyacak diyen Prof. Dr. Uğur Emek Cumhuriyet.com.tr’den Bora Erdin’e konuştu. Prof. Emek, daha önce bu yollara yılda bir defa zam yapıldığını ancak yüklenicilerin artık iki defa temmuz ve ocakta zam yapmaya başladığını hatırlattı.

Osmangazi Köprüsü açıldığında araç başına 35 dolar + %8 KDV ile fiyatlanıyordu. ABD enflasyonundaki artışlarla zaman içinde köprü geçiş ücreti 41.25 dolar + %8 KDV olarak hesaplandı. Son enflasyon verisi ile kaba bir hesap yapıldığında köprü geçiş ücreti ABD enflasyonu yıl sonunda da yüzde 8.5 ortalama enflasyon gelmesi durumunda 45 dolar + %8 KDV ile ücretlendirilecek. KDV dahil köprü geçiş ücreti Hazine garantisi olmaksızın 720 TL’yi bulacak.

“YILDA İKİ ZAM YETMİYOR”
Prof. Dr. Uğur Emek, “ABD enflasyonu nisan ayı ortasında açıklanıyor. Osmangazi Köprüsü gibi dolara endekslenen YİD’lerde enflasyon zammı daha önce 31 Aralık tarihi alınarak yapılıyordu. Ama enflasyon geç açıklanıyor ve zam geriden geliyor diye zammı kasım ayına çektiler. Yeni zam sisteminde yılda iki defa zam yapılıyor. Hatta yükleniciler bundan bile şikâyet ediyor, zammı yetersiz buluyor” dedi. Emek, “Açıldığı 2016’da 109 TL, şu an 336 TL olan Osmangazi Köprüsü’nden tek geçişin maliyeti, 2022 başındaki yeni fiyatla 600 TL’yi aşmıştı. Bu rakamın bir kısmını vatandaş doğrudan ödüyor, bir kısmını da Hazine karşılıyor” diye konuştu.
Hazine garantisiyle birlikte tek yön otomobil geçiş ücretinin 250 TL’yi bulacağı tahmin ediliyor.