Aromatik bitki projesi, önce kadın çiftçilere şifa oluyor

ABC Deterjan kadın çiftçiler ile birlikte yerli değerleri koruma stratejisine dayalı kurumsal sosyal sorumluluk projesi ile her yıl farklı bir bölgede farklı bir tıbbi ve aromatik bitki yetiştirmeye destek veriyor. 4’üncü yılına giren projede ABC, her yıl farklı bir bölgede kadın çiftçiler ile farklı bir tıbbi ve aromatik bitkiye destek veriyor. 2021 yılında destek amaçlı seçilen bölge İzmir’in Menemen ilçesi, destek verilecek tıbbi ve aromatik bitki ise aynısefa oldu.

OSMANİYE, ORDU, BURSA… VE SIRA İZMİR’DE…

Proje kapsamında ilk olarak Osmaniye ilinin Bahçe ilçesinde kadın çiftçilerle safran üretimi yapıldı. Pilot proje olarak yapılan denemelerde safranda büyük başarı elde edildi. İlk yıl 600 gram safran üretilmesi sağlandı, 20 kadın proje sayesinde gelir elde etti. Bu safranların tümünden elde edilen hasılat kadınlara gelir olarak dağıtıldı.

İkinci yıl “Yerli Yerinde Projesi”nin sürdürülebilir ve kurumsal olması hedefiyle Tarım ve Orman Bakanlığı ile stratejik ortaklık gerçekleştirildi. Ordu’nun Perşembe ilçesinde taflan bitkisine destek verilerek çürüyen taflan meyveleri ekonomiye kazandırıldı. Ordu Perşembe’de kurulan meyve kurutma ünitesi sayesinde yılda ortalama 1000 ton meyve değerlendiriliyor. Özellikle bölgenin gözde meyvesi olan kivinin ağaç altına dökülen kısımları değerlendiriliyor. Aynı zamanda kivi kabukları bölgede gübre olarak kullanılıyor.

Üçüncü yıl destek verilen Bursa Karacabey Dağkadı’da oluşturulan 5 dönümlük ekinezya bahçesinden elde edilen ürünler düzenli olarak satılıyor. Proje kapsamında çalışan Dağkadı Üreten Kadınlar Kooperatifi üyesi 40 kadının ürettiği erişte, reçel, turşu, kozalak şurubu, tarhana gibi ürünler sayesinde eskiden köy meydanından geçmeye çekinen kadınlar gelir elde eder hale geldi. Fuarlarda ve toplantılarda kooperatifi temsil ediyorlar, etkinliklere konuşmacı olarak davet ediliyorlar.

SAFRAN, TAFLAN, SONRA EKİNEZYA VE ŞİMDİ AYNISEFA…

2021 yılının projesi olarak seçilen, Türkiye’de bazı bölgelerde yetiştirilen aynısefa bitkisi şu ana kadar ekonomik anlamda değeri olan bir bitki değil. Aynısefa Avrupa’da özellikle kozmetik/kişisel bakım sektöründe yaygın olarak kullanılıyor.

ABC Deterjan’ın Yerli Yerinde Projesi kapsamında verilen destek sayesinde bölgede 4 dönümlük alanda aynısefa yetiştirilmeye başlandı. Nisan 2021’de alınan 20 bin adet aynısefa fidesi dikildi ve bölgede gayet verimli olarak yetişmeye başladığı görüldü. 1 dönümlük alandan 150 kg. aynısefa elde edildi, bu rakam ortalama rekolte düzeyinde. Yetişen aynısefa çiçeklerinin kurutularak ekonomik değer sağlaması amacıyla Menemen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin üretim binasının oluşturulması, kurutma makinesi, kıyma makinesi, salça makinesi ve pek çok alet - edevat başta olmak üzere tüm teknik ekipmanının satın alınması sağlandı.

Hasat sonunda elde edilecek yaklaşık 500 kg. aynısefanın satışı için aktar toptancıları ve e-ticaret için altyapı çalışmaları sürüyor. Aynısefanın 100 gramının piyasadaki satış değeri yaklaşık 20 TL. Hasat sonunda elde edilmesi planlanan 500 kg. aynısefanın ekonomik değeri yaklaşık 100 bin TL.ile 125 bin TL. arasında değişiyor.
Yerli Yerinde Aynısefa Projesi sayesinde Menemen’de 20 kadın kendilerini geçindirecek geliri elde edebilecek. Kadın kooperatifinin tesisinde oluşturulan teknik ekipman ve kurutma makineleri sayesinde ziyan olan pek çok sebze ve meyve de kurutma yöntemiyle değerlendirilecek. Domatesler salça olarak, incirler incir topu haline getirilerek değerlendirilecek. Bu sayede yıllık yaklaşık 1 milyon TL.lik gelir elde edilebilecek. Kooperatif kadınlarının ürettiği ürünlerin satışı için Tarım Kredi Kooperatifi satış mağazaları ile görüşmeler yürütülüyor.

15 EKİM DÜNYA KADIN ÇİFTÇİLER GÜNÜ

15 Ekim tüm dünyada kadın çiftçiler günü olarak kutlanıyor. Tarımda büyük değer yaratan kadınların günü. Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı 87, Ticaret Bakanlığı’na bağlı yaklaşık 315 kadın kooperatifi bulunuyor. Yani toplamda 400’ün üzerinde kadın kooperatifi var diyebiliriz. Bu kooperatiflerde yaklaşık 5.000 kadın gelir elde ediyor.

ABC: HEDEFİMİZ 2025 SONUNA KADAR 500 KADIN ÇİFTÇİ

ABC Deterjan Pazarlama Direktörü Deniz Özyer gelecek yıllarda yeni bölge ve yeni bitkilerle projeyi sürdürmekte kararlı olduklarını anlattı:
“2017 yılında Osmaniye Bahçe’deki safran çalışmamızı 2018’de Ordu Perşembe’de taflan ile, 2020’de ise Bursa Karacabey Dağkadı’da ekinezya bitkisi ile devam ettirdik. Bu yıl da sürdürebilirliği ve kurumsallığı sağlamak amacıyla başvurduğumuz Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yönlendirmesiyle İzmir Menemen Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü’nün kapısını çaldık. Aynısefa projesi, Türkiye için bir örnek sağlayacak olması açısından da ilgimizi çekti. Buradan 20 kadının ekmek yiyecek olması bizim için büyük bir gurur kaynağı. Osmaniye Bahçe, Ordu Perşembe, Bursa Dağkadı ve son olarak İzmir Menemen ile birlikte yaklaşık 250 kadın bu proje sayesinde gelir elde edebiliyor. 2025 yılına kadar ABC ile Yerli Yerinde projesi sayesinde 500 kadının gelir elde etmesi için çalışacağız. 2022 yılı ABC ile Yerli Yerinde Projesi’nin beşinci yılı olması sebebiyle Tarım ve Orman Bakanlığı ile birlikte daha geniş açılımlı bir proje üzerinde çalışıyoruz. Projemizin daha da yaygın hale gelmesi için çalışmalarımız sürüyor. Projemizin geleneği olarak kullandığımız tıbbi ve aromatik bitki ile bağlantılı bir ürün versiyonunu satışa sunuyoruz. Bu yıl da aynısefadan ilham alan sıvı sabun üreteceğiz. Bu üründen gelen tüm karı da projeye bağışlayacağız.”

MENEMEN TARIM MÜDÜRÜ: AROMATİK BİTKİLER DEV BİR HAZİNE

ABC Deterjan’ın Tarım ve Orman Bakanlığı sayesinde bir araya geldiği İzmir’in Menemen ilçesi ülkemizin önde gelen meyve ve sebze yetiştirici ilçelerinden birisi. Menemen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ne yazık ki bir üretim binası olmadığı için çok aktif değildi. Üretim merkezi dışında yeterli üretim araçlarının da olmaması sebebiyle kooperatif biraz atıl kalmıştı.

Menemen Tarım ve Orman İlçe Müdürü Fatih Çiçek “Menemen Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü olarak elimizde kadın projeleri mevcut. ABC Deterjan’ın geçtiğimiz Şubat ayında bize gelmesi ile birlikte önce çok sevindik ve hemen Menemen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ile çalışmalara başladık. Menemen Emiralem’de uzun yıllardır virane halinde duran atıl bir köy okulumuzu kooperatif üretim merkezi haline gelmesi amacıyla devrini sağladık. ABC Deterjan okulun tüm tamirat ve onarım işlerini gerçekleştirdi. İki aylık onarım süreci sonrası kooperatifin ihtiyacı olan tüm teknik ekipmanı satın alarak üretime başlamalarını sağladı. Hepimizin bildiği gibi tarım ülkemizin en önemli değerlerinden birisi. Geleneksel tarım ürünlerinin yanı sıra ülkemizde bu anlamda dev bir hazine daha var: Tıbbi ve Aromatik bitkiler. Ben Ziraat Mühendisiyim, üzerinde özellikle çalıştığım alan tıbbi ve aromatik bitkiler. Menemen’de bu bitkilere büyük oranda değer katma çabalarımız sürüyor. Tarımda çok önemli bir değerimiz daha var: Kadınlar ve çiftçilik yapan kadınlarımız. Açıkçası tarım alanında kadınlarımızın erkeklerden daha fazla değer yarattıklarını söyleyebilirim. ABC’nin bize başvurusu ile birlikte hem yıllardır atıl duran okulumuz değerlenmiş, ekonomiye katkı sağlar hale gelmiş hem de kooperatifimiz bir üretim merkezine sahip hale gelmiş oldu” dedi.

KOOPERATİFİN AYNISEFA HEYECANI

Yerli Yerinde Aynısefa projesinin STK ortağı Menemen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Yeşim Sever ise “Aynısefa, bakanlığımız tarafından bize önerilmiş bir tıbbi ve aromatik bitki. Menemen’de bu bitkinin yetiştirilebilir olduğunu gözlemledik. Ne mutlu ki aynısefa sayesinde kooperatifimizin bir çatısı oldu. ABC Deterjan yetkilileri ile görüştükten sonra 20 kadın çiftçi sevinçten havalara uçtuk. Yıllardır bir çatımız olsun hayalimiz gerçeğe döndü. Atıl duran köy okulumuzun onarımı ve çatımız haline gelmesi biz kooperatif kadınlarına ilaç gibi geldi…” diyerek duygularını ifade etti. Yeşim Sever sözlerine “Kozmetik sektöründe yoğun biçimde kullanılan aynısefa bitkisinin özellikle aktarlarda satılması ile ilgili çalışmalarımıza başladık. Tarım Kredi Kooperatifi’nin satış noktaları için görüşmelerimiz sürüyor. Ayrıca ABC Deterjan’ın finanse ederek satın aldığı teknik ekipman sayesinde kooperatif çatısında üreteceğimiz erişte, salça, turşu, incir topu, sabun gibi pek çok ürünümüzü satarak gelir elde edeceğiz. Bizden mutlusu yok” diyerek devam etti.

Calendula Officinalis L. (Aynısefa) bitkisinin kullanım alanları

Avrupa halk tıbbında, bitkinin dilsi çiçeklerinden hazırlanan çay, ekstre ve merhemler kadınlarda adet söktürücü; ateşli hastalıklarda terletici olarak ve sarılıkta kullanılır. 19. yüzyıl Amerikası’nda çiçekleri dahilen karaciğer şikayetleri, mide ülseri, konjonktüvit adlı göz iltihabında; haricen ise yanıklar ve yaraların tedavisinde kullanılmıştır. Ayrıca, çiçekleri geleneksel olarak, anti- septik ve kan durdurucudur. Ciltte büzüşme (astrenjan) ve yangılara karşı (antienflamatuar) etkilidir. Preparatları, cilt ve mukoza yangıları (bilhassa farenjit gibi boğaz iltihabı vakaları) ile yaralarda; deri absesi ve diş eti iltihabı ile kaşıntılarda kullanılır. Aynısefa çiçeğinin bileşiminde uçucu yağ, flavonoitler, karotenoitler, kalendulin, steroitler, polisakkaritler bulunur.