2021’de Öğretmen Olmak İçin Başvuran 401 bin adaydan 21 bin 407’si atandı. Başlıkta yer alan rakamlar öğretmenlik mesleğine başlayabilmek için 2021 yılı içinde yapılan başvuru ve atanma sayılarını içeriyor. Öğretmenlik mesleğine dair işsizlik sayılarını gösteren en somut veriler bunlar. 2021 yılının KPSS Eğitim Bilimleri sınavına girmek için başvuranların sayısı 401 bin, eylül ayında yapılan bütün atamaların toplamı 21 bin 407 olurken MEB’den aynı yıl içinde çeşitli nedenler ile ayrılanların sayısı ise 15 bin 063 oldu. (Kaynak ÖSYM’nin 2021 Yılı KPSS Raporu ile MEB’in 2021 Yılı İdari Faaliyet Raporu)

Raporlarda yer alan sayılar üzerinden bakıldığında, 2021’de öğretmen olmak için KPSS’ye başvuranların ancak yüzde 5.34’ü atanma şansı bulurken yüzde 94.66’sı beklenti ve umutlarını gelecek yıllarda yapılacak sınavlara ertelemek zorunda kalmakta. Ayrılanlar düşüldüğünde atamanın yüzde 1,58 olduğu görülmekte. Ataması yapılmayanların yüzde 5.34’ü sevinç naraları atarken yüzde 94.66’sı gözyaşlarını içine akıtıp boynunu bükerek ve bu adaletsiz sisteme isyan ederek yeniden hazırlık kurslarının yolunu tutmakta. Ataması yapılmayanlar arasından tepkilerini yaşamına son vererek gösterenler çıkmakta. İşsizlik acısı, ölüm acısı ile birleşerek ebeveynlerin ocağına ateş topu gibi düşmekte. Oysa hem Sayıştay’ın hem de ek ders ücreti karşılığı çalıştırma verileri öğretmen ihtiyacının yaklaşık 100 bin olduğunu göstermekte. Bir yanda ataması yapılmayan yüz binler, diğer tarafta niteliği sorgulanacak sonuçların oluşmasına neden olan öğretmen yetiştiren yükseköğretim programları.

KPSS LİSANS, ÖABT VE NİTELİK
Öğretmenlik programlarından mezun olanlar bu mesleğe başlayabilmek için önce KPSS Genel Yetenek, Genel Kültür ve Eğitim Bilimleri ardından 18 branş için alan bilgisi testlerini içeren sınavlara girmek zorunda. Genel Kültür ve Genel Yetenek Sınavlarında adaylara 60 soru Eğitim Bilimleri Sınavından ise 80 soru sorulmakta. Öğretmen adaylarının Eğitim Bilimleri Sınavında 80 soruda net doğru yanıt ortalamasının 37 olduğu görülmekte. Eğitim Bilimleri Sınavında soruların doğru yanıt net ortalaması yüzde 50’nin altında kalmakta. 18 branşta yapılan ÖABT’ta adaylara 75 soru sorulmakta. 18 branşın 13’ünde adayların doğru yanıt ortalaması yüzde 50’nin altında kalmakta. Doğru yanıt ortalamalarından daha kötüsü KPSS Lisans sınavına giren 376 bin 690 adaydan 81 bin 460’ı (yüzde 29.52) atanmada gerekli olan mülakat sınavına başvurmak için puan barajlarını geçerek başvuru yapabilmekte. Öğretmenlik programları dışında kalanların öğretmen olarak atanabilmek için uygulanmakta olan pedagojik formasyon uygulaması önceki bakan döneminde kaldırılmış yeni bakan döneminde yeniden uygulanmaya başlamıştır. Pedagojik formasyonun yeniden uygulamaya konulmuş olması, mezun ve başvuran sayısının artacağı anlamına gelmekte. Böylece bu programlardan mezun olacak sayı 100 bin sınırını aşmış olacak. Atama sayısı her geçen yıl azalırken mezun sayısının artmış olması gelecekte daha çok büyüyen işsizlik olgusu olarak ülkenin gündemindeki yerini korumaya devam edecek.

Değerlendirme ve Sonuç; 2021 atamalarında taban puanları, barajı branşlar ve branşlara ayrılan kontenjanlar bazında farklılık göstermekte. Buna göre, taban puanları, KPSS için 61-85 puan aralığında bir seyir izlemekte. Mülakat puanları da 62-86 puan aralığında oluşmuştur. Mülakat puanları ile KPS puanları arasında maksimum bir puanlık fark söz konusudur. Pedagojik formasyon kalktığında 86’ya inen branş sayısı pedagojik formasyonun yeniden uygulanması ile birlikte 126’ya yükselmekte. Bu nedenle, öğretmenlik için başarı puan barajı getiren uygulama da pedagojik formasyonun yeniden uygulanması ile birlikte anlamını kaybetmekte. Bütün sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde öğretmenlik mesleğine ilişkin nitelik, yeterlilik ve yetkinlik sorunu olduğu anlaşılmakta.

Sonuç olarak; ne olacağı ve nasıl çözüleceği tam olarak bilinmeyen bir öğretmen yetiştirme ve istihdam politikası sürüp gitmekte, ihtiyaç azalmakta talep artmakta. Bozulan arz talep dengesi nedeniyle de işsizlik freni patlamış kamyon misali artık frenlenemeyecek hızla yol almakta. Mutsuz insanlar ülkesi Türkiye coğrafyasının her noktasında öğretmen olmasına rağmen “ne iş bulsam yaparım” diyen mutsuz ve umutsuz atanmayan öğretmenler ile öğretmen olmak için lisans programlarında okuyan öğretmen adayları. Ülkenin büyük işsizlik fotoğrafında önemli bir yer tutan öğretmenlik mesleği ile ilgili yeni seçme, yerleştirme, yetiştirme ve istihdam seçeneklerini tartışmak ve bir sonuca varmak üzere, konunun muhatabı olan kurum ve kuruluşlar ile alanında uzman kişiler zaman kaybetmeden bir araya gelmeli, beklentileri karşılayacak bir yol haritası oluşturulmalıdır.

Not: Yazıda kaynak olarak ÖSYM ve MEB’in raporlarından yararlanılmıştır. 2021’de ataması yapılacağı söylenerek başvuruları alınan ancak atamaları 2022 yılı Şubat ayında yapılan 15 atama yukarıda yapılan hesaplamaların dışında tutulmuştur.