Bile bile lades

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini 200 baz puan düşürerek yüzde 16’ya indirdi. Karar, TCMB Para Politikası Kurulu’nun (PPK) dünkü toplantısı sonrası açıklandı. Karar sonrası Dolar/TL kuru rekor kırarak 9,48’i aştı. İlk kez Euro/TL kuru 11’i, Sterlin/TL kuru 13’ü aştı. Gram altın da küresel altın fiyatlarındaki yatay seyre rağmen 543 TL ile yeni bir rekor kırdı. Akşam saatlerinde ise Türk Lirası karşısında günlük yüzde 3’ten fazla değer kazanan dolar, 9,50 seviyesinin üzerine tırmandı.

TCMB’den yapılan açıklamada, “Arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı politika faizinde yapılan aşağı yönlü düzeltme için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldığı değerlendirilmiştir. Cari işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenirken, bu eğilimin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı hedefi için önem arz etmektedir. Kurul (PPK), para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirmiştir” denildi.

Ekonomistler faiz indirimini eleştirdi: Maliyeti ağır olacak

Kararın açıklanmasının ardından ekonomistler değerlendirmelerini paylaştı. Ekonomist Mahfi Eğilmez sosyal medya hesabından, “Aaaaa! Bak ne yaptılar?” yorumunu yaptı. Eğilmez, ‘’Bir ülkede insanlar merkez bankasının alacağı karar üzerine iddia oynuyorsa o ülkede para politikası değil politika parası vardır’’ ifadelerini kullandı.

Merkez Bankası eski Başkanı Durmuş Yılmaz, ‘’Kredi maliyeti yükselecek, büyüyemeyeceğiz, işsizlik artacak, hayat pahalılaşacak, fakirleşeceğiz, ileride daha yüksek faizimiz, daha değersiz paramız olacak. Son birkaç yıldır oynaya geldiğimiz saklambacı oynamaya devam edeceğiz. Orta gelir kapanı’’ dedi.

"Tam bir saçmalık"
Ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy, ‘’Bunlar ekonominin e’sinden anlamıyor. Tam bir saçmalık’’ diye tepki gösterdi.

"Dibin de dibi varmış"
Merkez Bankası eski baş ekonomisti Hakan Kara, sosyal medya platformu Twitter’dan kararı eleştirdiği paylaşımında 23 Eylül’de yazdığı, “Tam 16 sene PPK metinlerinin taslağını hazırladım, bu kadar zorlama gerekçelerle alınan bir karar görmedim. Sonumuz hayrolsun” ifadelerini alıntıladı ve “Dibin de dibi varmış” dedi.

"Kafamıza sıksaydınız"
Prof. Dr. Yalçın Karatepe ilk yorumunda, “Kafamıza doğrudan sıksaydınız. MB faizlerde 200 puan indirim yaptı. Kur fırladı 9.50. Bilerek ve isteyerek inatlaşıyorlar…” ifadelerini kullandı. TÜSİAD Baş Ekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, “ Belirgin hata” yorumunu yaptı.

Karar rasyonel değil, zamlar kaçınılmaz olacak

‘Bidebunuizle’ yayınında Yavuz Oğhan’ın sorularını yanıtlayan Ekonomist Uğur Gürses, kararın iktisadi bir temeli olmadığını ve siyasi direktifle yapıldığını savundu. “Bu rasyonel bir karar değildi” diyen Gürses, şunları söyledi:
“TL’nin değer kaybını üstüne alınmayan bir Merkez Bankası ciddi olabilir mi? Faiz indirimi sinyalinin verilmesinden bugüne kadar yüzde 15 kur artmış oldu. Bu artışın önümüzdeki günlerde zamları gelecek, enflasyona yansıyacak. Akaryakıta muhtemelen bir zam daha gelecek. Elektrik fiyatlarına zam kaçınılmaz olacak. Gümbür gümbür enflasyon haneleri etkileyecek. Merkez Bankası’nın ikna edici olup olmadığının göstergesi uzun vadeli faizlerdir.”

Bloomberg, faiz kararını böyle duyurdu: ‘Erdoğan’ın Merkez Bankası’

Merkez Bankası’nın sert indirimi TL’nin dolar ve avro karşısındaki değerinin düşmesine neden olurken dış basında yankı buldu. ABD merkezli haber kuruluşu Bloomberg, “Erdoğan’ın Merkez Bankası yine lira pahasına faiz indirimi yaptı” başlıklı haberinde, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmışın dışında parasal fikirleri tarafından desteklenen TCMB, ‘geçici’ enflasyonda beklenenden daha büyük bir faiz indirimi gerçekleştirdi” ifadelerine yer verdi.

Türkiye politika faizi dünyada en yüksek 11. ülke

TCMB’nin yeni kararı ile Türkiye dünyada politika faizi en yüksek 11’inci ülke oldu. Politika faizleri konusunda dünya sıralamasında zirvede Venezuela (54.06) yer alırken ilk 10 sırada Zimbabve (40), Arjantin (38), Yemen (27), Sürinam (25), Angola (20), Liberya (20), Sudan (19.6), İran (18), Haiti (17) ve Türkiye (16) var.

Avrupa ülkelerine bakıldığındaysa Türkiye, yüzde 16 ile faiz oranının en yüksek olduğu ülke konumunda. Diğer Avrupa ülkelerinden Belarus 9.25 ile ikinci, Ukrayna 8.25 ile üçüncü sırada.