Bir Tablonun Anlattıkları: “Pollice Verso”

Son Güncellenme Tarihi: Kasım 20, 2021 / 10:59

Fransız Oryantalist Ressam Jean Leon Gerome 1824’te Vesoul, Haute-Saone’de doğdu. 1840’da Paris’e gitti ve burada Paul Delaroche‘den eğitim aldı. Ardından Floransa, Roma, Vatikan ve Pompeii’yi ziyaret etti. Büyük bir heyecenle Paris’e döndü ve kısa bir süre Charles Gleyre’nin atölyesine devam etti. Ardından Ecole des Beaux-Arts’a katıldı. 1846’da prestijli Prix de Rome’a girmeye çalıştı, ancak figür çizimi yetersiz olduğu için son aşamada elendi.

Gerome, Prix de Rome’i kazanma rüyasını bıraktı ve çalışmalarına yoğunlaştı. Aldığı siparişler ile elde ettiği kazançla 1853 yılında aktör Edmond Got ile birlikte İstanbul’a gitti. Aynı yıl Paris’te stüdyoların bulunduğu Boîte à Thé’ye taşındı. Bu semt aynı zamanda, diğer sanatçılar, yazarlar ve aktörler için bir buluşma yeriydi. 1854 yılında, St. Séverin Kilisesi’ndeki St. Jerome Şapelini süsleme konusundaki siparişini tamamladı.
1856’da Mısır’ı ziyaret etti. Nil’i, Kahire’yi, Abu Simbel’i, Sina Yarımadası’nı dolaştı, ardından Kudüs’e ve nihayetinde Şam’a ulaştı. Bu gezi, sahneleri ve Kuzey Afrika manzaraları ile oryantalist tablolarının başlangıcını oluşturdu.
1865 yılında Fransa Enstitüsü üyesi olarak seçildi. 1869’da İngilizlerin onur üyesi seçildi. Ecole des Beaux-Arts’daki üç profesörden biri olarak atandı. Çoğu, kendi stüdyosundan gelmiş on altı öğrenciyle derslere başladı. Öğrencileri arasında Osman Hamdi Bey’de bulunmaktaydı.

Jean-Léon Gérôme’un gerek heykel gerekse resim sanatına yaklaşımını incelediğimizde, antik sanat ya da kimi zaman antik dönemdeki sanata dair fikirlerin esas alındığı Neoklasizm ve devamı niteliğindeki Neo-Grek yaklaşımın başlıca dayanak noktasını oluşturduğunu görürüz. Sanat beğenisinin hızla değiştiği bir dönemde yaşamış, İzlenimcilik başta olmak üzere yeni akımlara şiddetle karşı çıkmıştı. Eserleri, 20. yüzyılın modern akımlarının sanat beğenisini radikal ölçüde değiştirmesiyle birlikte büyük ölçüde gözden düşse de -Oryantalist yaklaşıma dair tüm tartışmalarla birlikte- tekrar değer kazanarak sanat gündeminin en ön sıralarında yerini almıştır.
Pollice Verso (Latince: başparmağı aşağı çevirmek), Jean-Léon Gérôme’un 1872’de, kazanan gladyatörü, Roma’da resmettiği tablosudur.
Resimdeki başparmak aşağı hareketi, Kolezyum’daki seyirciler tarafından coşkuyla yapılırken, mağlup gladyatör merhamet dilenmek için iki parmağını kaldırır. Gladyatörler dışında, Vesta bakireleri ve seyircilerle birlikte imparator da resmedilmiştir.
Gerome’nin Kolezyum’daki seyirciler tarafından başparmak aşağı hareketini kullanmasının doğruluğu konusunda hemen bir tartışma başlamıştır.

Tartışma belirsizliğini korumaktadır. Police ifadesinin tam olarak tarif ettiği jest tam olarak bilinmemektedir. Antik Roma’ya ait tarihi, arkeolojik ve edebi kayıtlardan, olumlu ya da olumsuz görüşleri belirtmek için başparmağın yukarıya dönük mü, aşağı dönük mü, yatay olarak mı tutulduğu veya elin içine gizlenip gizlendiği belirsizliğini koruyor. Gérôme’un resmi, mağlup bir gladyatör için başparmak yukarıya işaretinin “yaşamı”, başparmak aşağı işaretinin “ölümü” gösterdiği fikrini büyük ölçüde popülerleştirdi.
Gérôme’nin, Kolezyum mimarisini tasviri doğrulara dayanmaktadır ve gladyatörlerin zırhlarında bazı yanlışlıklar olmasına rağmen Pompeii’de bulunanların tasarımını takip etmektedir. Ölümü talep eden kana susamış Vesta bakirelerini tasviri, arenadaki katliamı onaylamayan antik Hıristiyan yazar Prudentius’un bir pasajından ilham almış olabilir.

Kubilay Kaptan

1970 yılında Trabzon’da doğdu. İlkokul ve ortaokul eğitimini İstanbul’da, lise eğitimini İstanbul ve Toronto’da tamamladı. Lisans eğitimini, 1993 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde; yüksek lisans eğitimini 1995 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde tamamladı. Doktora eğitimine Boğaziçi Üniversitesi’nde başlayan Kubilay Kaptan, Princeton Üniversitesi’nde geçirdiği dönemle beraber doktora çalışmasını 2004 tarihinde tamamladı. 1995 yılında STFA’da çalışmaya başladı. 1995 yılında Pakistan’da teknik ofis mühendisi, 1997 yılında Abu Dhabi’de Şantiye Şefi olarak görev yaptı. 1999’da Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Komitesi’nde Statik Şefi olarak çalışmaya başladı ve 2000 yılında Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Komitesi’nin ilk Türk İnşaat delegesi olarak seçildi. İnşaat delegesi olarak Hindistan, Bangladeş, Afganistan, Nepal’de görevlerde bulundu. 2001 yılında Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ne de Anlaşmazlık Delegesi olarak çalışmaya başladı ve farklı ülkelerde görev yaptı. 2002 yılında Tancon İnşaat; 2006 yılında, Ukrayna’da D&C Company, 2007 yılında Nadir Yapı’yı kuran Kubilay Kaptan farklı inşaat projelerinde görev aldı. Akademik kariyerine 2006 yılında Yeditepe Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi mimarlık bölümünde başladı. 2007 yılında Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Anabilim dalında, 2009 yılında İstanbul Aydın Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Anabilim dalında, 2015 yılında Okan Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Anabilim dalında ve 2016 yılında Beykent Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Anabilim dalında yardımcı doçent olarak görev yaptı. 2009 ve 2014 yılları arasında Afet Araştırma Merkezi’nin kuruculuğunu ve müdürlüğünü üstlendi. Beykent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Türkçe ve İngilizce Bölüm başkanlığına 2018 yılında atandı. 2017’de ilk kitabı Bilim İnsanlarının Tarihi, 2018’de ikinci kitabı Yansımalar ve 2021’de ilk romanı Oyuncak Bebek yayınlandı. Halen inşaat mühendisliği, yazarlık, IFRC ve ICRC danışmanlığını sürdüren Kubilay Kaptan evli ve bir çocuk babasıdır.

Gazete Pencere'yi Google'da Takip Et

Scroll to Top