İpek Durkal

Doğru, pabucunu giymeden yalan dünyayı dolaşırmış, derler. Sosyal medya için çok yerinde bir tespit çünkü sosyal medyada bilginin gerçekliğine, önüne arkasına değil; sadece yayılma hızına bakılıyor.  

Üstelik, yapılan araştırmalar, yalan haberin sosyal medyada paylaşılma ihtimalinin doğru haberden yüzde 70 daha yüksek olduğunu söylüyor. Yani beğendiğimiz bir metni yaymaya başlamadan önce, gazetecilik tabiriyle double check yapmak, metnin gerçekliğini en az iki kez teyit etmek gerekiyor. 

Geçen hafta 156 yıl önce yazıldığı iddia edilen ve tam da bugün içinde bulunduğumuz koşulları anlatan bir şiir, sosyal medyada dünya genelinde viral oldu. Şiirin başında ‘Bu şiir bugün yazılmadı, 156 yıl önce yazıldı’ diye ön not bulunuyordu. Hiç duymadığım bir şair ve şiir…  

Ülkemizin sosyal medya arakçısı psikologlarından terapistlerine kadar hemen herkes bu şiiri paylaşıp bir de üzerine yorum yaptı. Kimi, İspanyol gribinden sonra yazılmış kimi ise veba salgınından sonra yazılmış diye bir girişle… Vay be 156 yıl önce de tıpkı bugünü yaşamışız derken, her iki salgının tarihinin de şiirin yazıldığı tarihle uyuşmadığını fark ettim. Minik bir araştırma yaptım. 

Sonuç: Milyonlarca kez paylaşılan bu meditatif şiir, değil 156 yıl, 156 gün önce bile yazılmamış.

Okumayanlar varsa önce şiiri yazayım sonra hikayesini anlatayım: 

***

Ve insanlar evde kaldılar 

Kitap okudular ve dinlediler 

Dinlendiler, egzersiz yaptılar 

Sanat yaptılar, oyun oynadılar 

Ve yeni var oluş yollarını öğrendiler 

Durdular, daha derinden dinlediler

Biri meditasyon yaptı 

Biri dua etti 

Biri dans etti

Diğeri kendi gölgesini keşfetti 

İnsanların düşünceleri değişti, iyileştiler. 

Cahilce, tehlikeli, anlamsız ve vicdansızca yaşayan insanların yokluğunda 

Dünya iyileşmeye başladı 

Ve bu tehlike sona erdiğinde insanlar 

Ölüleri için ağladılar 

Ve yeni kararlar aldılar

Yeni bir dünya hayal ettiler

Yeni yaşam biçimleri yarattılar

Dünyayı tamamen iyileştirdiler 

Tıpkı kendilerini iyileştirdikleri gibi 

Kathleen O’Meara – 1864

***

Kathlenn O’Meara 1839 ile 1888 yılları arasında yaşamış İrlandalı biyografi yazarı. Kitty O’Meara ise hala hayatta olan ve Madison’da yaşayan İrlanda asıllı bir emekli. Ve bu şiiri geçen ay, Covid 19 virüsünün tüm dünyaya etkisi üzerine yazdı. Yani bilgi anlamında doğru olan tek şey, O’Meara soyadı. İtalyan gazeteci Irene Vella şiirin kendisine ait olduğunu iddia etti ama bunu ispat edemedi. 

Şiir, sosyal medyada dünya çapında öyle bir yayıldı ki Kitty O’Meara da durumu şaşkınlıkla karşıladı. Her ne kadar yüz yıl önce yaşamış bir başkasına ithaf edilse de, şiirinin dünyanın hemen her ülkesinin diline çevrilmesinden ve beğenilmesinden çok memnun, “Bu ilgi bana daha çok yazma gücü verdi” diyor. 

Deepak Chopra, Oprah Winfrey gibi isimler ise Kitty’e destek oluyor ve onun bu şiirin yazarı olduğu gerçeğini duyurmaya çalışıyorlar. 

Bunun benzerini yakın arkadaşım yazar Candan Ünal yıllar önce yaşadı ve yaşamaya da devam ediyor. Onun ‘Kadınlar Susarak Gider’ şiiri sosyal medyada Cemal Süreya imzasıyla paylaşılıyor hatta kliplendiriliyor. Candan da bir ara bunu düzeltmeye çok uğraştı ama başaramadı çünkü arkasında ona destek olacak kimseyi bulamadı. O da tıpkı Kitty gibi durumu kabullendi, “Ne yapayım, insanlar bu şiirin Cemal Süreya’nın olduğuna inanmak istiyor ve ben de madem bu inancı değiştiremiyorum, varsın öyle bilsinler” diyor.