Necdet Saraç- Sayfa 8

Herkesle sanki adı konmamış ve yazılı olmayan bir hukuku var. Deniz Baykal’la da, Kemal Kılıçdaroğlu’yla da, Devlet Bahçeli’yle de, Bülent Arınç’la da…
Son kez kayyımla Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevinden alınınca, “Ahmet Türk’ün terörle ilişkisi yoktur” dediği için Bülent Arınç’ı Erdoğan’la karşı karşıya getirecek kadar da önemli bir isim…
İki kez kayyımla görevden alınan 1970’lerden bu yana, milletvekili, parti genel başkanı, belediye başkanı olarak birçok görevde bulunan Ahmet Türk’le sosyal medya üzerinden yayın yapan karantiantv’de, CHP Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal’ın ve yazar Güler Buğday’ın da katıldığı “barış çok mu uzak” başlıklı bir program yaptım…
Siyasetin en gerekli özelliklerinden biri olan sahiciliğin onda fazlasıyla olması onun her dönem bilge adam tadında saygın bir otorite olmasını da sağlamış.
Lafı dolaştırmıyor ama konuşurken dövmüyor da. Mevcut durumu anlatmak için, 1991 yıllarda Kürt hareketiyle, HEP’le işbirliği yaptığı için çok eleştirilen Türk siyasetinin en farklı figürlerinden biri Erdal İnönü’nün sözlerini kullanıyor: “Erdal Bey’i bölücü olarak tarif edilen bizimle işbirliği yaptığı için çok eleştirdiler, o da dedi ki, yurttaşı kazansam mı iyi, ötekileştirsem mi iyi?” diyor ve davam ediyor:
“ Virüs musibeti altında hiçbir şey eskisi gibi olmayacak deniyordu, şimdi kullanılan üslup ve dil eskisinden daha kötü. İktidarda bir musibeti siyasi ranta çevirme çabası var. Birilerini düşman ilan ederek apolitik kesimleri yanında tutmaya çalışıyor. Oysa ortak değerler etrafında birleşirsek, ayrımcılık biter. Mezopotamya ve Anadolu kültürleri birbirlerinden etkilenmiş ve iç içe geçmiş kültürlerdir. Bunu ayrıştırıyorlar ve sonra bizi kimlik siyaseti yapmakla suçluyorlar. Evet, kimlik siyaseti üzerinden bu iş yürümez ama sen kimliği reddersen, inkar edersen bir ayrışma öne çıkar. Benim dilim var, kültürüm var, müziğim var. Siz bunu yasakladığınızda aslında kimlik siyaseti yapıyorsunuz. Kimliği reddettiğinizde de yan yana gelme şansını ortadan kaldırıyorsunuz. Ondan sonra kardeşiz söylemi anlamsızlaşıyor. Biz insanı değerler etrafında birleşirsek yol alırız ancak gerçeği içselleştirmeden bu iş çözülmez. Kimin Türk, kimin Türk olması önemli olan adil ve eşit özgür bir sistem yaratmaktır…”
İnsan Ahmet Türk’ü arkasından da Orhan Sarıbal’ı sonra da Güler Buğday’ı dinledikçe diyalogun ne kadar önemli olduğunu, çok iyi bir panzehir olduğunu görüyor. Kutuplaştırma, ayrıştırma ve düşmanlaştırma öyle bir noktaya gelmiş durumdaki “HDP’li Ahmet Türk’le, CHP’li Orhan Sarıbal”ın yan yana gelmesi bile bazı çevrelerde soru işareti yaratmasının ötesinde, saldırıya dönüşebiliyor ama diyalogu yürütenler kararlı olunca, eşitlik, adalet, özgürlük gibi kavramları içselleştirince
kimin ne dediği de, nasıl saldıracağı da hükmünü yitiriyor, siyasetin iki aktörü Ahmet Türk ve Orhan Sarıbal “ciddi konuları konuştuğumuz” bir tartışma programını türkü söyleyerek bitirebiliyorlar…
KAVGA ETMEDEN KONUŞMAK MÜMKÜN
Kimseyi ötekileştirmeden, kutuplaştırmadan, düşman ilan etmeden, söyleyeceklerimizi otosansüre de uğratmadan söyleyebileceğimiz bir atmosfere acil ihtiyacımız var. Hem bu programda hem de hafta sonu 3 Mayıs Dünya Basın özgürlüğü günü nedeniyle Maltepe Belediye Başkanı Ali Kılıç’ın “karşı mahallelerden” gazetecilerin katılımıyla düzenlediği programda da bir kez daha gördüm. İktidarın bütün kutuplaştırıcı ve ötekileştirici politikalarına inat, eğer istenirse model programları üretmek mümkün. Nitekim 3 Kasım’da Maltepe’de hem de canlı yayında, çok farklı bakış açıları olan 11 gazeteci bir ilke imza atarak “kavga etmeden” kendi görüşlerine de “otosansür” uygulamadan basın özgürlüğünü “özgürce” tartıştılar…

100 yıl sonra dönüp baktığımızda, 23 Nisan 1920’de “Kurucu Meclis”  toplanamasaymış, 29 Ekim 1923’de cumhuriyeti ilan etmek ve Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmak belki de imkansız olabilirmiş!

100 yıl sonra dönüp baktığımızda, İstanbul’un işgal altında olduğu, padişahın ve onun hükümetin emperyalistlerle işbirliği yaptığı, Kurtuluş Savaşı’nı başlatan Mustafa Kemal ve arkadaşları hakkında idam fermanlarının yayınlandığı, padişaha karşı gelmenin “vatana haini” ilan edildiği bir ortamda, temsil kabiliyeti çok yüksek bir “kurucu meclisi” toplamak, ülkeyi işgalden kurtarmak, bağımsızlığı sağlamak ve hilafeti cumhuriyete dönüştürmek kolay bir iş değildi!

Mustafa Kemal yalnızca, öngörüsü güçlü, siyasi ve fiziki risk alma cesareti yüksek bir lider değildi, o değişimi muhalefete rağmen topladığı meclis üzerinden yapan önemli siyasi aktördü. Onun Cumhuriyet öngörüsünün bugün bile geçerliliğini korumasının arka planında Kurucu Meclis vardır! Bu nedenle bugün bile dönüp 23 Nisan 1920 meclisini yakından incelemek gerekir. O koşullarda Türkiye Cumhuriyeti’nin gördüğü göreceği temsil kabiliyeti yüksek bu “kurucu meclis” aslında o dönemin de, bu dönemin de Anadolu’sunun doğrudan resmidir!

Her ilden (Liva’dan) 5 temsilcinin, Meclisi Mebusan ile harmanlandığı meclisin açılışına ancak 115 milletvekili yetişmiş olsa da, daha sonra bu sayı 380’e kadar çıkmıştır. 380 milletvekilinin “% 44’ü hükümetten, % 56’sı da halk tabakasından” oluşmuştur. 115 memurun olduğu mecliste, Sünni ve Alevi din adamlarının da içinde birlikte yer aldığı 69 “sarıklı hoca ve şeyh” vardır. Ayrıca 51 asker, 46 çiftçi, 37 tüccar, 29 avukat, 15 doktor ve 10 aşiret reise ağa vardır. 

Kurucu Meclis üzerinden şekillenen ve “Yüzyılın öngörüsü” diyebileceğimiz o öngörü, kul yerine yurttaşı, ümmet yerine milleti, hurafe yerine bilimi, hilafet yerine cumhuriyeti, Düyun–u Umumiye ve ekonomik bağımlılık yerine planlı ekonomiyi ve kamucu üretimi öne çıkarıyordu.
Yüzyılın öngörüsü, gökyüzündeki tanrıyı yeryüzüne indiriyor, egemenliği kayıtsız şartsız milletin yapıyordu.

Bu yüzden, bağımsızlık kadar Osmanlı saltanatının kaldırılması, İslami hilafet sonlandırılması ve 23 Nisan’ın öncelikle, Hakimiyet-i Milliye yani “Milli Hakimiye Bayramı” olarak kutlanmaya başlaması tesadüf değildir!

“Milli Hakimiye Bayramı”, bu anlayışı ülkenin geleceği çocuklara daha iyi anlatılmak için 1927 yılında çocuklarla bütünleştirilmiştir.  Çocuklarla bütünleştirilen bu bayram, “laf olsun” düzeyinin ötesine geçmiş, “Her çocuğa müsavi gıda, sıhhat ve hayat isteriz” talebi de “Her çocuğa mektep isteme” talebi de belirleyici olmuştur… 

Yüzyılın öngörüsü için, cumhuriyetçilik, halkçılık, ulusalcılık, hatta kamuculuk gibi özellikler sıralansa da onu değiştirici ve dönüştürücü kılan laik ve devrimci olmasıydı!
Onca gerici saldırının, yok etme girişiminin, önemsizleştirme çabasının içinden çıkıp bu öngörünün 100 yılı geride bırakarak bugüne gelmesinde öngörünün devrimci karakteri hep önemli bir rol oynamıştır! 27 Mayıs Anayasası’nın ruhunda, 1960-80 arasındaki “kakınma planlarında”, 68 gençlik eylemlerindeki anti-emperyalizm ve bağımsızlık vurgularında bu yan hep belirleyici olmuştur. Bu özelliklerinden dolayı bugün yani 23 Nisan 2023 önemlidir!

Yüz yıl önce Anadolu’nun bütün renklerini, etnik ve dini kimliklerini bir araya getiren, kuldan yurttaş, ümmetten vatandaş yaratan anlayış bugün koca ülkeyi, karantina koşullarında bile yeniden kula ve ümmete zorlamakta, birleşmeyi değil, ayrışmayı ve kutuplaşmayı öne çıkarmaktadır. Uyuşturucu tacirlerinin serbest bırakılması, gazetecilerin ve siyasilerin cezaevinde kalması da, CHP belediyelerinin ekmek dağıtımını bile engelleme çabaları bu anlayışın sonucudur… 

Salgına karşı etkin mücadele için de, salgın sonrası yaşanacak büyük sosyal ve ekonomik yıkımlardan çıkabilmek için de “Kurucu Meclisin” yüzüncü yılında Türkiye’nin yeni bir Kurucu Meclis’e ve demokratik bir parlamenter sistem üzerine şekillenecek yeni bir Kurucu Anayasa’ya ihtiyacı var!