Araç kiralama sektörünün 2017 yılı sonunda 365 bin adet olan filosu, 2021’in ilk çeyreğinde 253 bin adede kadar geriledi. Müşteri sayısı ise 64 bin adetten 32 bine indi. TOKKDER Başkanı İnan Ekici, zor durumdaki esnaf, zanaatkâr ve KOBİ’lerin bu düşüşte etkisinin büyük olduğunu söyledi.

TÜRKİYE’de pandeminin etkisiyle birlikte artan ekonomik kriz en çok esnaf, zanaatkâr ve KOBİ’leri vururken, bu konuda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Sıkıntıya düşen esnafımız, çalışanımız olduysa hepsinden helallik istiyoruz”  açıklaması da tartışma yarattı. Kuşkusuz esnaf ve KOBİ’lerin içinde bulunduğu bu zor durum otomotiv sektöründe kendini en çok operasyonel araç kiralama sektöründe gösterdi. 2020 yılında Türkiye’de otomobil satışları yüzde 57 artarken, kiralama sektörünün filosundaki araç sayısı yüzde 5.6 düşerek 263 bin adede gerilemişti. Bu daralma pandeminin etkilerinin devam etmesiyle 2021 yılının ilk çeyreğinde de sürdü. Aynı dönemde otomobil satışları yüzde 57 artarken, kiralama sektöründeki araç sayısı %3.5 düşerek 254 bin adede kadar geriledi.
KOBİ KİRALAMAYI KESTİ
KOBİ’lerin etkisiyle 2017 yılında sektörün filosundaki araç sayısının 365 bin olduğu düşünülürse, kaybın boyutu çok daha net anlaşılıyor. Ayrıca yine 2018 yılında sektörün 64 bin müşterisi varken, 2011’in ilk çeyreğinde bu sayı 32 bin 900’e inmiş durumda. Yani sonuç olarak kiralama sektörünün araç filosu 3 yılda 111 bin, müşterisi sayısı ise 32 bin azaldı. Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İnan Ekici, Türkiye’deki esnaf, zanaatkârlar ve KOBİ’lerin büyük bir kısmının maalesef pandemiden çok negatif etkilendiğini belirterek, “Onlar da süresi dolan araçlarını yenilemek yerine araç almamayı ya da azaltmayı tercih etti. Bu düşüş de bunu gösteriyor” dedi.
DARALMA ŞAŞIRTMAMALI
Kiralama sektöründeki büyük ölçekli şirketlerin yer aldığı müşteri grubunun azalmadığını ama tasarruf nedeniyle araç taleplerinde adetsel azalma yaşanabildiğini söyleyen Ekici şöyle konuştu: “Fakat KOBİ’ler, ağırlıklı olarak kapalı olduklarından, işlerini de geçmiş dönemlere göre çok düşük yaptıklarından dolayı zaten devlet desteği ile ayakta kalmaya çabalıyor. Dolayısıyla o grupta araçlarını daha fazla azaltma ya da şu an taleplerini, ihtiyaçlarını erteleme tercihi kullanılıyor. Sektörün 2020 sonunda 35 bin 900 müşterisi varken, 2021’in birinci çeyreğinde 32 bin 900 müşterisi oldu. Bir miktar KOBİ ölçekli müşteri kiralamadan çıkış yaptı. Biz ağırlıklı olarak ticaret yapan kurum ve şirketlere yönelik çalışan bir sektörüz. Dolayısıyla yavaşlayan ticaretle birlikte daralan bir uzun dönem araç kiralama pazarı görmenin kimseyi şaşırtmaması gerek.”

Kısa dönem kiralamada araç sayısı %50 düştü

PANDEMİNİN etkileri azalıp, aşılanmanın artması halinde kısa dönemli kiralama talebinin artacağını hatırlatan Ekici, “Ama bizim en büyük sıkıntımız, mevcut araç parkı ile hizmet edebilmemiz. Sektör 2019’da çalıştığı araç sayısı kadar araçla çalışamayacak, çünkü pandemiden ötürü önünü net göremiyor. O tarihlerde kurumsal, büyük ölçekli ve yaygın ağı olan araç kiralama şirketleri, yılın ortalamasına baktığımızda 37 bin civarında araçla çalışmıştı. Ama şimdi bu sayı 20-23 binlerde seyrediyor. Özetle araç parkı 2019’a göre yaklaşık yüzde 50 daha az” yorumunu yaptı.

Sektörü büyüten KOBİ’ler olmuştu

ŞİRKETLERİN faaliyetlerini artırdığı, KOBİ’lerin yeniden ekonomik yaşama katıldığı durumda kiralama sektörünün ciddi anlamda taleple karşılacağını kaydeden İnan Ekici, “Dolayısıyla sektörün pandeminin olmadığı dönemde her çeyrekte yüzde 3-5 büyüme potansiyeli var. Hareketimizi sağlayacak unsur ise ekonomik hareketliliğin artması. Biz buradan besleniyoruz. Ağırlıklı olarak müşterilerimiz ticaret yapanlar, şirketler, KOBİ’ler. Sektör, KOBİ’lerin talebine bağlı olarak ciddi bir büyüme trendine girmişti. Zaten büyük şirketlerin tamamı kiralama yapıyor. Sektörün son 5 yıldaki, 2018 yılına kadar ki büyüme trendinin önemli bir nedeni de KOBİ’ler. Ben yeniden bir artışı ekonomik hareketliliğin artmasına bağlıyorum” diye konuştu.

Kapanmaların etkisi yüzde 50 daralma

TOKKDER Başkanı İnan Ekici, pandemi nedeniyle yaşanan kapanmalarının kendilerini çok ciddi etkilediğini belirterek, “Kısa dönem kiralamada Mayıs ayına özel yüzde 60-70 daralmanın olduğu aşikâr. Bizi bir miktar güçlü tutan ise bireylerin pandemi etkisi ile araçsız kalmama, bireysel araç kullanma tercihine bağlı aylık kiralamaların güçlü olmasıdır. Bu açıdan baktığımızda günlük ve aylık kiralamanın toplamında; kapanışın ve Ramazan ayının etkisi ile yüzde 50’lik bir daralma var diyebiliriz. Sektörün planlarında tabii ki Ramazan ayı öngörüsü vardı. Kapanmalar ise kiralama temposunu yüzde 50-60 daralttı” dedi.