Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, TBMM’de Dışişleri Bakanlığı bütçe görüşmeleri sonunda yaptığı açıklamada, Türkiye’nin üye ülkeler arasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını en çok uygulayan ülkelerden biri olduğunu belirtti. Fidan, “AİHM’e gitmeden önce bir mesele Berlin sokaklarında gösteriyle başlıyorsa, bazı parlamentolardaki milletvekilleri organize edilip o dava sahiplenilip, Türkiye’ye siyasi baskı olarak getiriliyorsa bu problem oluyor” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bugün, Dışişleri Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçesi görüşüldü. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, gün boyunca yapılan eleştiri ve yöneltilen soruları yanıtladı. Fidan’ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Gerek Başbakanlık’ta gerek MİT’te 20 yıldır kesintisiz Dışişleri mensuplarıyla çok yakın çalıştık. TİKA’daki üçüncü, dördüncü yılımdan sonra vardığım sonuç şu olmuştu, bu arkadaşlar gerçekten çok fedakarca çalışıyorlar. Dünyanın her yerinde, sürekli yeni bir ülke, yeni bir iklim, yeni bir yaşam, yeni bir çevre, yeni bir habitat, yeni bir hava, yani her şey yeni ve bu insanlar 20 sene, 30 sene hayatlarını böyle geçiriyorlar. Ve bu hâlâ sağlıklı sağlam ve üreten durumda kalmaları da gerekiyor. Bu büyük bir fedakarlık, bu fedakarlığı göz ardı edemeyiz. Fakat burada bir ters orantı var. Bireysel olarak diplomatlarımız ne kadar iyiyse kurumsal olarak da kapasitemiz o kadar geliştirilmeye muhtaç. Yani kurumsal olarak gerçekten çok şey yapmamız gerekiyor. Bu ne demektir? Çok iyi diplomatınız var ama hepsini topladığınız zaman çok iyi diplomasi ortaya çıkmayabiliyor. Dolayısıyla çok yoğun, kurumsal çalışma yapmanız gerekir, sistematik bir şekilde, sürekli reform, sürekli kesintisiz bir değişim içinde olmanız gerekiyor.
Personel sayısı gerçekten belli noktalarda az, özellikle FETÖ kalkışmasından sonra Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan temizlikten sonra düşüş oldu. Bu konuda da tabii atılan adımlar var, personel kalitesinden vazgeçmeden sayıyı nasıl artırabiliriz, onun için çalışıyoruz. Cumhurbaşkanlığımızla da bu konuda anlayış birliği içindeyiz, kadro alma konusunda sıkıntı olmuyor bu yönü itibariyle. Ama gerçekten uygun arkadaşlar bulmakta sıkıntı yaşayabiliyoruz. Gençlerimizi kamu hizmetine teşvik etmekte daha fazla çalışmamız gerekiyor.
‘Şu ana kadar birkaç ülkede 29 Ekim’i kutlama ertelememiz oldu’
Bazı vekillerimiz, 29 Ekim kutlaması ile ilgili bazı hususları gündeme getirdiler. Şu ana kadar birkaç ülkede kutlama ertelememiz oldu. Onun sebebi de ağırlıklı olarak Gazze olaylarında bulundukları ülkeler yas ilan ettiler. Bir ülke zaten İsrail idi, orada, o şartlarda kutlama yapılamazdı.
‘AB uluslararası bir yapı kurmayı başardı ama medeniyetler üstü bir yapı olamadı’
AB konusunu biz tartışırken diğer taraftan bazı pratik konular var. Gümrük Birliği güncellemesi var, vize meselesi var. Bu konularda da ciddi çalışmalarımız var. Her konu birbirine etki ediyor tabii. Yani, AB’nin Amerika ile beraber gerek bölgemizde gerek başka yerlerde izlediği jeostratejik politikalar zaman zaman kafa kafaya gelmemize sebep olan konular. Burada Avrupa devletlerinin belli konuları araç olarak kullandığını görüyorsunuz. Bakıyorsunuz, Kıbrıs’ta probleminiz var, bunu Gümrük Birliği’nde size çıkartıyor. Suriye’de bir şey yapmışsınız, vize meselesinde karşımıza çıkıyor. Ege’de bir konu var, silah satışında, teknoloji transferinde karşınıza çıkıyor. Yani o kadar çok katmanlı ki. AB ile ilişkilerin ilerletilmesi için siz kendi hareket alanınıza ve tehdit algılamanıza, hiçbir şeye dokunmayacaksınız, onları rahatsız edecek bir şey yapmayacaksınız, onlar sizden ala memnun oldukça size bir şey verecekler. Balkanlar’daki ülkelere böyle yapabilirler ama Türkiye böyle bir ülke değil.
Vize sorunlarının farkındayız, bu konular belli ülkelerde artmış durumda belki ülkelerde bir değişiklik yok. O konuda çalışmalarımız devam ediyor.
‘Türkiye AİHM kararlarını uygulamada yüzdesi en fazla olan ülkelerin başında geliyor’
Türkiye üye ülkeler arasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulamada yüzdesi en fazla olan ülkelerinde başında geliyor. Yüzde 89 küsür, yüzde 90 oranımız var aşağı yukarı. Belli simgesel davalar var. Orada da bizim mesajımız şu oldu. Biz dedik ki, bu davalar daha mahkemeye gelmeden önce Avrupa başkentlerinde siyasallaştırılmış, hukuki bir dava olmaktan çıkıp Türkiye’deki iç siyasetin tarafı olma yönüne gitmiş bir dava.
AİHM’e gitmeden önce bir mesele Berlin sokaklarında gösteriyle başlıyorsa, bazı parlamentolardaki milletvekilleri organize edilip o dava sahiplenilip, Türkiye’ye siyasi baskı olarak getiriliyorsa bu problem oluyor. Aynı davadan yargılanmış ve hakkında ihlal kararı verilmiş, Türkiye’nin de bunu uyguladığı birçok konu var.
Bizim için daha problemli tipler var. Adam FETÖ imamı, süresi dolmuş, bilmem ne olmuş, yani şey oluyor, çıkıyor hukuken ne emredilmişse onu yapıyoruz ama siyasallaştırılan konularda ister istemez siyasal bir tavır oluşuyor.
Mahkemeye gitmeden önce siz bunu siyasallaştırıp ülkeye baskı aracı olarak kullanıyorsunuz.
‘Kürt düşmanlığını reddediyoruz’
Bazı milletvekilleri özellikle gündeme getirdiler. Kategorik olarak sanki devletimiz Kürt düşmanlığı yapıyormuş gibi bir algı oluşturuyorlar. Biz bunu tamamıyla reddediyoruz. Böyle bir konu yok. Aslında bütün bu anlatılardaki Kürt kelimesini çıkartıp oraya PKK kelimesini koymak gerekiyor. Biz kategorik olarak PKK’nın düşmanıyız. Zevk olsun diye geliştirdiğimiz bir düşmanlık değil.
‘Suriye meselesinde de oldukça yapıcı bir rol oynamaya çalışıyoruz’
Suriye meselesinde de oldukça yapıcı bir rol oynamaya çalışıyoruz. Son 6-7 yıldır muhalefet ile rejim arasında çatışma yok. Biz bu çatışmayı körükleyen taraf da değiliz. Siyasal bir çözüm bulunması yolunda beklentimiz de var, çalışmamız da var. Her türlü fırsatı değerlendirmeye çalışıyoruz. Ama rejimin şu anda kendi muhalefetiyle uzlaşmaya yönelik çok ciddi adımlar attığını da görmüyoruz.
Bir milletvekilimiz söyledi, rejim dedi, af ilan etti geçen hafta. Rejim bu affı 10 kere, 15 kere yaptı. Ama şöyle bir sıkıntı var. Kendi halkıyla rejim arasında güven ilişkisi olmayınca halk gitmiyor. Biz de insanlar kendileri gönüllü dönmediği sürece onları zorla gönderme şansımız, imkânımız ve politikamız yok. Öyle niyetimiz de yok.”
