2012-13 Eğitim öğretim yılında başlayan 444’lük eğitim modeli ile birlikte seçmeli ders uygulamasına da geçilmişti.10 yıldan bu yana uygulanmakta olan seçmeli ders yöntemi, her yıl tartışmaları da beraberinde getirdi. Tartışmaların odağında daha çok öğretmen yokluğu gerekçe gösterilerek idarelerin öğrencileri belli dersler yönlendirme girişimleri yer aldı. Seçmeli ders seçim tercihleri ve sayılarına bakıldığında bu tür zorlamaların çokta başarılı olmadığı görülmekte. 2014-2015'te ortaokul sınıflarında seçmeli ders sayısı 65-74 arasında iken bu yıl bu sayı 101'e yükselirken lise seviyesinde 1013 farklı derse çıkmış durumda. Ders sayısı bu denli artmış olmasına rağmen öğretmen, derslik, içerik, araç gereç ve materyal yoksunluğu gibi nedenlere bağlı olarak seçilen ders sayısı oldukça sınırlı kalmaktadır. Bu uygulamaya göre öğrenciler birden fazla ders tercihinde bulunabilmekte. Okullarda en az 10 öğrencinin aynı dersi seçmesi durumunda ilgili seçmeli ders okutulabilecektir.

Her ne kadar yüzlerce ders sunulmuş olsa da, Bakanlığın ilgili genel müdürlüğü tarafından okullara gönderilen yazıda alıntılanan notta belirtildiği gibi ders sayısı en fazla 10 dersi kapsayacak gruplama ile sınırlandırılmakta. Yazıdan alıntı “İlgi (a) Çizelgenin "Açıklamalar" bölümünün 2. maddesine göre, ortaokullarda seçmeli ders uygulaması konusunda esneklik sağlanacak ve her okul yönetimi kendi imkânları doğrultusunda Çizelgenin seçmeli dersler bölümünde yer alan azami 10 dersten (aşağıda belirtilen dersler/modüller de dikkate alınarak) bir grup oluşturacak ve öğrenciler kendi okullarında okul yöneticileri tarafından oluşturulan gruptan derslerini seçeceklerdir.”

Ortaokul öğrencilerine girişimcilikten sosyal medyaya, sanat ve tasarımdan robotik sistemler ve tasarımlara, düşünme eğitiminden koroya kadar geniş bir yelpazede seçmeli ders imkanı sağlanıyor. Ortaokul ve lise seviyesinde öğrencilere geniş bir seçmeli ders tercihi sunan MEB tarafından Türkiye genelinde derlenen istatistiklerinde ortaokul düzeyindeki yaklaşık 6 milyon öğrenci arasında en çok tercih edilen 10 ders sıralamasının,

1-2 milyon 891 bin 442 öğrencinin seçimi ile matematik uygulamaları,
2-2 milyon 6 bin 698 öğrencinin tercih ettiği yabancı dil,
3-1 milyon 963 bin 581 öğrencinin seçtiği bilim uygulamaları,
4-1 milyon 208 bin 822 öğrencinin seçtiği spor ve fiziki etkinlikler,
5- 861 bin 838 öğrencinin seçtiği yazarlık ve yazma becerileri,
6-807 bin 327 öğrencinin tercih ettiği Kuran'ı Kerim,
7-675 bin 83 öğrencinin seçtiği okuma becerileri,
8-645 bin 257 öğrencinin seçtiği Peygamberimizin hayatı,
9-414 bin 340 öğrencinin seçtiği zeka oyunları,
10-355 bin 653 öğrencinin seçtiği temel dini bilgiler oluşturdu.

Ayrıca, ortaokullarda aralarında Adıgece, Abazaca, Kurmanca, Zazaca, Lazca, Gürcüce, Boşnakça, Arnavutça'nın da bulunduğu yaşayan diller ve lehçeler seçmeli dersini 2021-2022 eğitim öğretim yılında 23 bin 28 öğrenci, 2022-2023 eğittim öğretim yılı için ise 24 bin 368 öğrenci talep etti. Müfredatta çevre eğitimi dersi olarak verilen ve iklim değişikliği ile zenginleştirilen derste 55 bin 674 tercihle yeni tercih edilen dersler arasında yerini aldı.

Liselerde Öğrencilere Sunulan 1013 Ders
Tüm lise türlerinde okuyan ve sayıları 6 milyonu bulan öğrencilere seçebileceği toplam 1013 farklı ders sunuldu. Bu yıl liselilerden en çok talep gören 10 ders,

1-1 Milyon 761 bin 762 öğrencinin seçtiği sosyal etkinlik dersi oldu.
2-Matematik dersi, liselerde 1 milyon 373 bin 915 öğrencinin tercihiyle ikinci sırada yer aldı.
3-910 bin 507 öğrencinin seçtiği coğrafya,
4-655 bin 991 öğrencinin seçtiği Türk Dili ve Edebiyatı,
5-627 bin 267 öğrencinin seçtiği biyoloji,
6-595 bin 863 öğrencinin seçtiği fizik,
7-594 bin 241 öğrencinin seçtiği kimya,
8-452 bin 165 öğrencinin seçtiği temel dini bilgiler,
9-439 bin 801 öğrencinin seçtiği Peygamberimizin hayatı,
10-433 bin 348 öğrencinin seçtiği temel matematik dersleri oldu.

Liselerde öğrencilerin ilgi gösterdiği diğer seçilen dersler psikoloji, hukuk, atletizm, astronomi ve uzay bilimleri gibi dersler olarak sıralandı.

Sonuç olarak, yukarıda yer alan ders seçim ve tercih sayılarına bakıldığında hem ortaokullarda hem de liselerde öğrencilerin açıklarını kapatmak, oluşan boşlukları doldurmak için ağırlıklı olarak standart sınavlara endeksli derslere odaklandıkları görülmekte. Kişisel gelişim, hobi, sanatsal ve sportif etkinliklerin gerçekleşeceği derslerin seçimine daha az yer verildiği anlaşılmakta. Bu durumun önde gelen nedenleri arasında sistemin merkezine seçme, eleme ve sıralamaya dayalı sınavların konulması gelmekte. Ders seçimlerinde öğrencilerin kendi özgür kararlarından çok ebeveynlerin, öğretmen ve idareciler ile arkadaş çevresinin etkili olduğu yapılan saha çalışmalarından bilinmekte. Tablo böyle olunca seçmeli dersler ile esas ulaşılması gereken hedeflerde gerçekleşmemekte, bazı öğrenciler için tablo avantaja bazı öğrenciler için dezavantaja dönüşmekte. Netice de oluşan bu olumsuz durum fırsatlara eşit erişimi engelleyen bir işlev görmekte. Amaçların gerçekleşmesi bakımından, saha çalışmalarına ve uygulama sonuçlarına dayalı rasyonel değerlendirme ve analizler yaparak ilerlemeye ihtiyaç olduğu anlaşılmakta.