İhraç edilenlere dönüş yolu açılıyor

Anayasa Mahkemesi (AYM), OHAL’i kalıcı hâle getireceği savunulan 2018’de çıkan torba kanundaki birçok düzenlemeyi iptal etti. Mahkeme, ihraç edilen akademisyen, subay ve Dışişleri personelinin eski görevlerine dönmesinin önünü açtı.

DW’den Alican Uludağ’ın haberine göre AYM, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL döneminde kamu görevinden ihraç edilen öğretim üyelerinin, göreve iadesi durumunda İstanbul, Ankara ve İzmir illeri dışına atanması hükmünü anayasaya aykırı bulundu.

Yine Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Emniyet Genel Müdürlüğü ve Dışişleri Bakanlığı kadrolarından ihraç edilenlerin göreve iade edilmeleri durumunda Araştırma Merkezi’nde istihdam edilmeleri de iptal edildi. Emekli asker ve polis şeflerinin rütbelerinin sökülmesi uygulaması da AYM’den döndü.

ASKERİ BÖLGEDE ÖNLEME ARAMASI İPTAL
Davayı 30 Haziran 2022 tarihinde görüşen AYM, buna ilişkin iptal kararlarını Resmi Gazete’de yayımladı. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi, TSK İç Hizmet Yönetmeliği’nin 56/A maddesinde askeri birlik komutanı ve askeri kurum amirine askeri mahalde verilen ve sulh ceza hâkimi olmadan önleme araması yapma yetkisini iptal etti. Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarına benzer şekilde verilen yetki de iptal edildi.

Yine Anayasa Mahkemesi, askeri mahallere girmek veya çıkmak isteyenlerin üstlerinin duyarlı kapıdan kapının ikaz vermesi halinde “gerektiğinde el ile” kontrol edilebileceği hükmünü de anayasaya aykırı buldu ve iptal kararı verdi. Mahkeme, şüphe halinde veya teknik cihazların bulunmadığı yerlerde, herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın araçların da aranamayacağına hükmetti.

Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nda “toplantı ve gösteri yürüyüşü zamanı”nı düzenleyen 7’nci maddesine eklenen toplantı ve gösteri yürüyüşünü sınırlandıran fıkra da iptal hükümleri arasında yer aldı.

MİT’TEN BİLGİ EDİNME YOLU AÇILDI
Mahkeme, MİT’in 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamı dışında olduğuna ilişkin düzenlemeyi de iptal etti. Kararda, bu yasağın vatandaşların Anayasa’da güvence altına alınan bilgi edinme hakkını kullanma imkânının tamamen ortadan kaldırdığı belirtildi.

PASAPORT İPTALLERİ
Meslekten çıkarılan kamu görevlileri ile haklarında suç soruşturması veya kovuşturması yürütülenler ve bunların eşlerinin pasaportlarının iptaline imkân tanıyan düzenlemenin iptaline de karar verildi.