İngiltere yasta: Bir devrin sonu

İngiltere’nin en uzun süre tahtta kalan hükümdarı Kraliçe 2. Elizabeth 96 yaşında hayatını kaybetti. 70 yıldır tahtta oturan Kraliçe'nin ölümü, önceden belirlendiği gibi, “Londra Köprüsü yıkıldı” parolasıyla duyuruldu. Kraliçe 2. Elizabeth'in ölümüyle, en büyük oğlu eski Galler Prensi Charles İngiltere'nin yeni kralı ve devlet başkanı oldu.

Dün önce Kraliçe’nin sağlık sorunu nedeniyle hastaneye kaldırıldığı haberi basına yansıdı. Kraliçe'nin ölümünü ilk öğrenen kişi onun özel sekreteri Sir Christopher Geidt oldu. Ölüm haberini alan sekreter İngiltere Başbakanı Liz Truss'ı arayarak Kraliçe'nin ölüm haberini verdi. Başbakan ise Dışişleri Bakanı'na bu haberi iletti ve o da Kraliçe’nin hükmettiği 15 ülke ve İngiliz Milletler Topluluğu’na ait 36 ülkeye gizli bir hat üzerinden bilgi verdi. Her bir kişinin birbirine söylediği tek şey, "Londra Köprüsü Yıkıldı!" parolası oldu.

DÜNYAYA BBC DUYURDU
Tarihte yaşanan tüm kraliyet ölümleri gibi Kraliçe'nin ölümü de ülkenin resmi yayın kuruluşu olan BBC kanalıyla duyuruldu. Buckingham Sarayı'ndan yapılan açıklamada, Kraliçe’nin dün öğleden sonra Balmoral'da huzur içinde hayatını kaybettiği bildirildi. BBC ekranlarında Kraliçe 2. Elizabeth'in ölümünü duyuran haberin verilmesinin ardından Kraliçe'nin fotoğrafları eşliğinde ulusal marş çalındı.

Londra'da Buckingham Sarayı önünde toplanan halk, Kraliçe'nin ölüm haberinin duyulmasıyla gözyaşlarına boğuldu. Saray önünde dalgalanan dahil Birleşik Krallık’ta bayraklar yarıya indirildi. Sarayın kapısına da Kraliçe’nin ölüm ilanı asıldı.

Başbakan Liz Truss, Başbakanlık Konutu önünde yaptığı açıklamada, Kraliçe 2. Elizabeth'in ölümünün hem İngiltere'de hem de dünyada şok etkisi yarattığını söyledi. Truss, "Kraliçe 2. Elizabeth modern Britanya'nın üzerine inşa edildiği bir kaya gibiydi. Britanya bugün büyük bir ülkeyse, onun sayesindedir" dedi.

Liz Truss, bu hafta Balmoral'da hükümeti kurma yetkisini Kraliçe'den almıştı.

Kral Charles, "Kraliçe hazretleri sevgili annemin ölümü, ben ve ailenin diğer üyeleri için çok büyük bir acı kaynağı. Bu yas ve değişim döneminde, ailem ve ben, kraliçeye duyulan saygı ve derin sevgiyi bilerek teselli bulacak ve ayakta kalacağız" açıklamasını yaptı.

PRENS CHARLES NİHAYET KRAL OLDU
İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth ölümünün ardından Galler Prensi Charles, annesinin tahtta geçirdiği süreden daha yaşlı olarak 73’ünde nihayet kral oldu. Tahtın yeni sahibi olan Charles’in kral olarak anılması için özel bir yapılması zorunluluğu bulunmuyor. Ancak Charles’ın Kral tacını takabilmesi için bazı aşamaların geçilmesi gerekiyor. Prens Charles öncelikle hangi isimle anılmak istediğine karar verdi, Kral 3. Charles olarak anılmayı istedi.

KONSEY YENİ HÜKÜMDARI İLAN EDECEK
BBC Türkçe’nin haberine göre, ilk 24 saat içinde Charles, Kral ilan edilecek. Bu ilk tören St James's Sarayı’nda Katılım Konseyi önünde düzenlenecek. Kral geleneksel olarak bu törene katılmıyor. Bu toplantıda Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümü açıklanacak ve yeni hükümdarın ilanı sesli olarak okunacak. Yemin töreni olmadığı için yeni Kral, geçmişi 18. yüzyıla giden bir beyanname okuyacak.

TAÇ GİYME TÖRENİ
Sürecin sembolik olarak en önemli aşaması Charles’ın tacı giydiği tören olacak. Gerekli olan hazırlık nedeniyle bunun Charles’ın kral olarak ilan edilmesinin hemen sonrasında olması beklenmiyor. Kraliçe Elizabeth Şubat 1952’de tahta çıktı ama Haziran 1953’te taç giydi.

Anglikan Kilisesi adetleri ile yapılacak dini törende Canterbury Başpiskoposu, Charles’a, yapımı 1661 yılına uzanan kraliyet tacını takacak.

70 YILLIK SALTANAT SONA ERDİ
Yaklaşık 70 yıl tahtta oturan Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümüyle İngiltere’de önemli bir devir de kapandı. Kraliçe, 70 yıl süren hükümdarlığı boyunca Winston Churchill'den başlayarak 15 başbakana hükümet kurma yetkisi verdi.

BBC Türkçe’nin haberine göre Elizabeth, Birleşik Krallık'ın devlet başkanı olarak 2. Dünya Savaşı sonrası darboğaz yıllarına, Britanya İmparatorluğu'nun dönüşümüne, Soğuk Savaş'ın bitişine, Britanya'nın Avrupa Birliği'ne üye oluşuna ve üyelikten ayrılışına tanıklık etti.

TAHTA GEÇME İHTİMALİ YOKTU
Kraliçe 2. Elizabeth, 21 Nisan 1926'da Elizabeth Alexandra Mary Windsor ismiyle Londra'nın Mayfair semtinde dünyaya gelmişti. Kendisinin aslında tahta geçme ihtimali yok gibiydi. 1936 yılında Kral 5. George ölünce, büyük oğlu David, 8. Edward adıyla tahta geçti. Fakat eş olarak kendisine iki kez boşanmış Amerikalı Wallis Simpson'ı seçmesi hem siyasi hem dini gerekçelerle toplumda kabul görmedi. Edward yıl sonunda tahttan feragat etti. Kardeşi olan York Dükü pek istekli olmasa da Kral 6. George olarak tahta geçti. Böylece aile içinde Lilibet olarak bilinen Elizabeth, daha 10 yaşındayken tahtın varisi olarak görülmeye başlandı. Yunanistan Prensi Philip'le 10 Kasım 1947'de Westminster Kilisesi'nde düzenlenen törenle evlendi. İlk çocukları Charles 1948'de dünyaya gelmiş, 1950'de Prenses Anne, 1960'ta Prens Andrew ve 1964'de Prens Edward doğmuşlardı. Kraliçe 2. Elizabeth'in sekiz torunu, 12 büyük torunu bulunuyordu.

KENYA’DAN KRALİÇE OLARAK DÖNDÜ
Prenses Elizabeth, 1952'de hasta babasının ölüm haberini Kenya'dayken almış, Londra'ya ülkenin yeni kraliçesi olarak dönmüştü. Kraliçe 2. Elizabeth'in taç giyme töreni 2 Haziran 1953 tarihinde, kendisi 27 yaşındayken yapılmıştı. Taç giyme töreni Başbakan Winston Churchill'in itirazlarına rağmen televizyondan naklen yayımlandı.

'MONARŞİ'DEN 'KRALİYET AİLESİ'NE
Sarayın sıkıcı kurallarına tahammülsüzlüğüyle ünlü eşinden de cesaret alan Kraliçe yeni bir düzene geçmeye başladı. Sarayda sosyeteye takdim geleneğine son verildi ve "Monarşi" kavramının yerini yavaş yavaş "Kraliyet Ailesi" almaya başladı.

SKANDALLAR, FELAKETLER
1992 yılından sonra bir dizi skandal ve felaket İngiltere Kraliyet Ailesi'ni sarsmaya başladı. Kraliçe'nin ikinci oğlu York Dükü ve eşi Sarah ayrıldılar. Kızı Prenses Anne'in Mark Philips ile evliliği de boşanmayla sona erdi. Bunları, veliaht Galler Prensi Charles ile eşi Prenses Diana'nın derin mutsuzluklarının ortaya çıkışı ve bir süre sonra da ayrılışları izledi. Aksilikler Kraliçe'nin en sevdiği konutu olan Windsor Şatosu'nda çıkan yangınla doruğuna ulaştı. Kraliçe, 1992'yi Latince "annus horibilis" yani "korkunç yıl" diye tanımladı.

GALLER PRENSESİ’NİN ÖLÜMÜ
Galler Prensesi Diana'nın 1997 yılında Paris'te bir otomobil kazasında ölümü ardından monarşi sarsıldı, bizzat Kraliçe alışılmadık şekilde eleştiri oklarına hedef oldu. Ölüm sonrasındaki tavrına yönelik eleştiriler artında sonunda Diana’nın anısına radyo ve televizyonlardan yayımlanan bir konuşma yaptı ve monarşinin zamana uyum sağlayacağı konusunda teminat verdi. 2011 yılının Mayıs ayında Kraliçe, İrlanda Cumhuriyeti'ni ziyaret eden ilk Britanya hükümdarı olarak önemli bir tarihi olaya imzasını attı. Birçok kişi için Kraliçe 2. Elizabeth, tahta çıkmasından bu yana tanınmayacak şekilde değişen İngiltere'de ilelebet sabit kalan ve güven veren bir figürdü.