Bir buçuk yıl kadar önce (5 yıllık bir pilot çalışmadan sonra) Kanada ülkeye girişimcileri çekebilmek için yeni bir vize programı başlattı: “Startup visa” (

1. Bir girişimi olmak (zaten konumuz girişimcilik)
2. Bir destek alabilmek (ya bir yatırımcıdan ya da bir kuluçka merkezinden)
3. Yeterli dil bilgisine sahip olmak (IELTS 5.0)
4. Yaşamını sürdürebilecek paraya sahip olmak (tek kişi için 13,000 Kanada doları)

Bence burada üzerinde durmaya değecek tek konu destek.  Üç türlü destek kabul görüyor:

• 23 Kanada VC fonunun birisinden en az $200,000 yatırım almak
• 9 Kanada melek yatırım ağının birisinden en az $75,000 yatırım almak
• Kanada’daki 30 kuluçka merkezinden birisinden kabul almak

Destek vermeye yetkisi olan kurumların listesini web sitesinde görebilirsiniz.

Bu program 2 yıldır uygulanıyor.  Bu programı kullanarak Kanada’ya onlarca girişimci göç etti.  Peki ben neden şimdi bu yazıyı yazıyorum?  Melek yatırımcı Bahtiyar Yurtoğlu ilginç bir fırsata dikkatimi çekti: Girişimcinin destek alacağı melek yatırımcı(lar) da şirketin ortağı olarak bu program çerçevesinde Kanada’ya göç edebiliyor, çünkü Kanada bir girişim için toplam 5 göçmen kabul ediyor! 

Şu iki senaryo gerçekçi:

• 3 girişimci bağımsız bir değerleme kurumunun (örneğin) $750,000 değer biçtiği bir girişim  için Türkiye’deki 2 melek yatırımcıdan şirketin %20’si karşılığı $150,000 yatırım alıyorlar.  Bu iki melek yatırımcı Kanada’daki bir melek yatırımcı ağına (örneğin Keiretsu) girebilmek için kişi başına (bir kerelik) $75,000 ödüyorlar. 
• 3 girişimcinin kurduğu bir startup Kanada’daki bir kuluçka merkezine kabul ediliyor.  Kuluçka merkezine bir yıllık $120,000 kira ödenmesi gerek.  Türkiye’den iki melek yatırımcı şirketin %20’si için kişi başına $150,000 yatırım yapıyorlar. 

İki senaryoda da başvuru ve avukat maliyetlerini de kattığımızda, melek yatırımcılar için ortaya toplamda $200,000’in altında bir maliyet çıkıyor.  Bunun karşılığında Kanada’da oturma ve çalışma izni alıyorlar (ki yatırımcı vizesi için bunun dört misli bir yatırım gerekli idi).  Sonuçta 3 girişimci ve şirketin her biri %10 ortağı olmuş olan 2 melek yatırımcı Kanada’dan startup vizesi alıyorlar.

Bu program sayesinde ortaya herkes için kazan/kazan bir durum çıkıyor.

• Bir Türk girişimi Kuzey Amerika pazarlarına ulaşabiliyor
• Kanada’da iş kurmak isteyen Türk sermayedarlarını eski ekonomi (mesela emlakçılık veya franchise) yerine girişim dünyasına yönlendiriyoruz
• Girişim iş geliştirmeyi Türkiye’de bırakarak ülkede kalifiye istihdama katkıda bulunuyor
• Kanada dünyada daha rekabetçi olma fırsatı buluyor
• Daha fazla girişimcinin yüreklenmesi ve daha fazla yatırımcının girişimciliği desteklemesi ile Türkiye’de girişimcilik ekosistemi gelişiyor

Umarım ülkemizden bu fırsatı kullanabilecek girişimci ve yatırımcılar çıkar.