Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, haziran ayında müsilaj tehlikesine karşı 22 maddeden meydana gelen “Marmara Denizi Koruma Eylem Planı”nı açıklamıştı. Bu planın bütün maddelerini ve bugünkü durumlarını yazmak istiyorum:
Koordinasyon Kurulu önümüzdeki hafta itibariyle oluşturulacak. (Oluşturuldu.)
Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek. (4’üncü ay biterken böyle bir plan henüz hazırlanmış veya kamuoyu ile paylaşılmış değil.)
Marmara Denizi’nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak. (Böyle bir çalışma başlatılmadı)
Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi’ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak. (Başlatıldı. Müsilaj yüzeyden temizlenince bitirildi.)
Önümüzdeki 3 yıl içerisinde Marmara Bölgesinde bulunan tüm illerimiz, atık su arıtma tesislerini dönüştürmeye yönelik çalışmalarını tamamlayacaklar. (3 yılın sonu ne olur bilemiyorum ama şu ana kadar tek bir tesiste bile dönüştürme işlemi yapılmadı.)
Marmara Denizi’ne deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek. İlgili mevzuata yeni düzenlemeler getireceğiz. (3 ay geçti ama bu yönde bir çalışma bulunmamakta.)
Arıtılmış atık suların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak. (Mevzuatta bile bir düzenleme yapılmış değil.)
Marmara Denizi’ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik üç ay içerisinde düzenleme yapılacak. (Böyle bir düzenleme yapılmadı.)
Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak. (Buna uygun bir çalışma bile başlatılmadı.)
Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde; alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek. (Hali hazırda izlenmiyor). Marmara Denizi’ndeki 91 izleme noktası 150’ye çıkarılacak. (Çıkarılmadı.)
Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak. (Uygulamaya konulmadı.)
Biz karada etkin olarak atıkları topladığımızda zaten denize girişleri önlenmiş olacak. Bu manada, 1 yıl içinde Marmara bölgesinin tüm illerinde, ilçelerinde Sıfır Atık Uygulamasına geçeceğiz. (Henüz ortada bir plan bile yok.)
İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacaktır. Böylelikle sulamada kullanılan su miktarını azaltacağız, dereler vasıtasıyla kirliliklerin Marmara Denizi’ne ulaşmasını engellemiş olacağız. (Kirlilikler hâlâ dereler vasıtasıyla denize akıyor.)
Marmara Denizi’yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecektir. (Bir çalışma yok.)
Zeytin karasuyu ve peynir altısuyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için, atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacaktır. (Sağlanmadı.)
Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacaktır. Organik temizlik ürünleri teşvik edilecektir. (Bir çalışma yok.)
Marmara Denizi’ndeki tüm hayalet ağlar 1 yıl içerisinde temizlenecek. (Başlatıldı ama devam etmiyor.)
Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek. Bilim insanlarımızla, koordinasyon kurulunun alacağı kararlarla takvim ve cezai uygulamalarımızı kısa süre içerisinde belirleyeceğiz. (Bir çalışma yok.)
Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacaktır. (Sağlanmadı.)
Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılarak, kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak. (Oluşturulmadı.)
Soğutma suları ve termal tesislerden oluşan sıcak suların Marmara Denizine etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler alınacak. Bu eylem planlarımız kapsamındaki yatırımlarımızı yerel yönetimlerimizle birlikte 3 yıl çerisinde tamamlayacağız. (Başlamadı.)
Şunu önemle vurgulamak isterim ki bu bilgiler benim dört aydır takip ettiğim gelişmeleri kapsamaktadır. Eğer bakanlık 22 maddeyle ilgili gelişmeleri paylaşırsa belki farklı bir durum görür, umutlanırız. Aksi takdirde kimse Marmara Denizi’nin yüzeyinde müsilaj bitti, kurtulduk diye düşünmesin. Başından beri söylediğimiz gibi “Asıl tehlike denizin içinde ve artarak devam ediyor.”