Ormanlar yanıyor uçaklar yatıyor bakanlık izliyor

Sıcaklıkların atmasıyla birlikte hemen her gün Türkiye’nin akciğerleri olan ormanlarımızdan alevler yükseliyor. Geçen haftadan beri en geniş ormanlık alanlarının bulunduğu Kaş, Dalaman, Tarsus ve Marmaris’in ardından Muğla’da da hektarlarca orman yangınlar sonucunda küle döndü.
Geçen yıllarda da yaşadığımız yangın söndürme uçaklarının kullanımında yaşanan kriz ise bir türlü çözülemedi. Orman yangınlarına sadece karadan su tankerleri, havadan da helikopterler kullanılarak müdahale ediliyor ancak bunlar da yetersiz kalıyor.
SÖZLEŞME VAR, UÇAK YOK
Sözcü’nün haberine göre, Türk Hava Kurumu’nun bakımları yapılmış, 7-8 yıl parça garantisi bulunan, uçuşa hazır 6 uçağını ihalelere sokmamakta ısrar eden bakanlık yurt dışından uçak tedarik etmekte de sınıfta kaldı.
Tarım ve Orman Bakanlığı ihaleye çıkmış, dünyanın en pahalı kiralamalarından birini yaparak günlüğü 1.3 milyon liraya 3 uçak kiralamıştı. Ancak sözleşmeye göre 1 Haziran’da işbaşı yapması gereken Rus Beriev 200 tipi uçaklar bir ay geçmesine rağmen hâlâ Türkiye’ye gelmedi.
ÜÇ YILDIR AYNI TAVIR
THK’nın hazır uçaklarını kullanmamakta direnen Türkiye, 3 yıldır orman yangınlarıyla havadan mücadelede planladığı kadar uçak bulamıyor. 2019 yılında hiç uçaksız bir sezon geçiren Türkiye yangınlarda büyük kayıplar vermişti. Geçtiğimiz yıl da bakanlık 4 uçak için ihaleye çıktı ancak 2 uçak tedarik edebildi. Bu yıl da 5 uçak için ihale yapıldı ancak sadece 3 tane bulunabildi.
THK KENDİ UÇAKLARIYLA KATILAMIYOR
Yaklaşık 30 yıl orman yangınlarıyla mücadele eden THK, iki yıldır kendi uçaklarıyla ihalelere katılamıyor. THK’nın elindeki uçaklar 4 bin 900 litre su kapasiteli ancak iki yıldır şartnameye minimum 5 bin litre şartı konuluyor. 100 litre bahane edilerek yerli imkan çöpe atılıyor.

Elde bir tane yangın uçağı var

Türkiye’nin her yerinde alevler yükselirken Tarım ve Orman Bakanlığı halen yangın uçakları sorununu çözemedi. THK’nın uçaklarını bir türlü devreye sokmayan bakanlıktan bir de itiraf geldi:
“Elimizde sadece bir tane yangın uçağımız var.”
Orman yangınlarına müdahalede yetersiz kalınması, TBMM’de de gündem oldu. TBMM İklim Değişikliği Araştırma Komisyonunda CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Akif Özkaldı’ya, “2021 yılında orman yangınlarına müdahale için 33 helikopter, 5 uçak, 4 İHA ve insansız helikopter kullanılacağı açıklanmıştı. Kaş, Dalaman’da, Marmaris’te yangınlar oldu fakat biz semalarda bir tane bile söndürme uçağı göremedik. Türk Hava Kurumu’na ait 5 uçak da üç yıldır hangarda bekliyor. Bakanın bahsettiği uçaklar nerede? Atatürk’ün kurduğu THK varken neden yurt dışı firmalara milyon dolarlar ödeniyor?’’ diye sordu.
HAFTASONU GELECEK
Bakan Yardımcısı Akif Özkaldı da şunları söyledi:
“Orman yangınları için geçen sene Beriev tipi Rus uçaklarını kullandık. Bunlar herhangi bir baraja, büyük alanlı gölete, göllere inebilip oradan anında kalkıp müdahale edebiliyor. Şu an itibarıyla bir uçağımız geldi, göreve hazır. Bir uçak da yarın geliyor. Bir uçak ise hafta içerisinde gelecek. Yani hafta sonuna kadar 5 uçaktan 3 uçağı elde etmiş oluyoruz. 2 uçağı tedarik etme noktasında da çalışmalarımız devam ediyor.”

Pilotlar işsiz uçaklar çürüyor

Tarım ve Orman Bakanlığı, orman yangınları için yurt dışından yangın söndürme uçağı bulmanın peşine düşerken yıllardır bu konuda hizmet veren ve 2019’dan bu yana kayyım yönetiminde olan Türk Hava Kurumu’nun (THK), yangın söndürme uçakları hangarlarda neredeyse çürümeye terk edildi. Uçaklar kullanılmadığı için pilotlar ve teknisyenler de işten çıkarıldı.
Birgün’ün haberine göre, eski THK yöneticileri, THK’nin altısı uçabilir ve üçü de uçamaz durumda olan toplam dokuz yangın söndürme uçağına ilişkin yaptığı açıklamada, kayyım yönetiminin 11 yangın söndürme uçağı pilotu ile uçakların bakım ve onarımını yapan yaklaşık 15 teknisyeni geçtiğimiz yıl işten attığını belirtti. Eski yöneticiler, şu an THK’nin yangın söndürme uçaklarını uçuracak tecrübeli pilotunun bulunmadığını ve uçakların bakımı yapacak teknisyeni olmadığını kaydetti.
THK’ye orman yangın söndürme ihalesi verilmediği gerekçesiyle işten atılan pilotlar ve teknisyenler THK’ye tazminatları için dava açarken, uzun zamandır kullanılamayan yangın söndürme uçakları, THK’nin Etimesgut Türkkuşu Tesisleri’nde çürümeye terk edildi.
İDDİA: İKTİDAR THK’NIN MÜLKÜNE ÇÖKMEK İSTİYOR
Almanya, İtalya, Yunanistan, Mısır ve Fransa gibi ülkelerin Türkiye’nin kullanmak istemediği ve THK’nin de elinde bulunan Canadair CL-215 tipi yangın söndürme uçaklarını kullandığını vurgulayan THK’nin eski yöneticileri şunları anlattılar:
“Rusya’dan kiralanan uçaklar 10 ton su taşıma kapasiteli. THK’nin uçakları ise 4.9 ton su taşıma kapasiteli. 10 tonluk uçağın manevra kabiliyeti çok kısıtlı. Ormanlar yanarken yangın söndürme uçakları hangarlarda çürütülüyor.
Kayyım yönetimi THK’yi ele geçirmeye çalışıyor. Çünkü, kurumun 1.200 civarında gayrimenkulü var. THK’nin ülke genelinde 400’e yakın şubesi var ve yaklaşık 350’si muhalif. Bu yüzden de kayyım yönetim şube binalarının giderlerini, elektrik, su ve internet faturalarını ödemiyor. Şubeler ise bir an evvel kongre yapılmasını istiyor. İktidar THK’nin milyonlarca lira değerindeki mülklerine çökmek istiyor.”