Türkiye, tüketimle %5,6 büyüdü ama emekçinin payı tarihi en düşük seviyede

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılının son çeyreğine ilişkin dönemsel gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini yayımladı. Avrupa ülkeleri ve ABD’nin 10 katından fazla yüksek enflasyon yaşanan Türkiye’de tüketim harcamaları öne çekilerek hız kazanınca Türkiye ekonomisi son çeyrekte yüzde 3,5, 2022 yılının tamamında yüzde 5,6 büyüdü. Ancak vatandaşın tüketimiyle büyüyen ekonomide emeğin payı yüzde 26,5 ile tarihi en düşük seviyelere geriledi.

KİŞİ BAŞI MİLLİ GELİR 10.655 DOLAR
Kişi başına milli gelir 2022'de 10 bin 655 dolar (176 bin 589 TL) seviyesine yükseldi. Kişi başına milli gelir, 2021'de 9 bin 539 dolar seviyesindeydi.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 107,0 artarak 15 trilyon 6 milyar 574 milyon TL oldu.

DARALAN TEK SEKTÖR İNŞAAT
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2022'de bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 21,8, hizmet faaliyetleri yüzde 11,7, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 9,9, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 8,7, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 5,8, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,3, sanayi yüzde 3,3 ve tarım sektörü yüzde 0,6 arttı. İnşaat sektörü ise yüzde 8,4 azaldı.

TÜKETİM HARCAMASI YÜZDE 19,7 ARTTI
Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2022'de bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 19,7 arttı. Hanehalkı tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı yüzde 57,5 oldu.

Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2022'nin dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16,1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9,0, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise 2,6 arttı.

2022'de bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 9,1, ithalatı ise yüzde 7,9 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2022'nin dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 3,3 azalırken ithalatı yüzde 10,2 arttı.

İŞGÜCÜ ÖDEME PAYI YÜZDE 26,5'E GERİLEDİ
İşgücü ödemeleri 2022'de önceki yıla göre yüzde 82,7 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 arttı. 2022'nin dördüncü çeyreğinde işgücü ödemeleri yüzde 103,3 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104,9 arttı. İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yıl yüzde 30,1 iken bu oran 2022'de yüzde 26,5 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 52,5'ten yüzde 54,5'e yükseldi.