Türkiye zamana yenildi

ABD mahkemesi, Anadolu’da milattan önce 3 bin yılına ait olduğu düşünülen “Guennol Stargazer” (Yıldız Avcısı) biblosunun iadesi için Türkiye’nin, Cristie’s müzayede evi ve ABD’li hedge fon milyarderi Michael Steinhardt aleyhine açtığı davayı reddetti.
Mahkeme, Türkiye’nin yaptığı başvuruyla ilgili olarak “zaman aşımını” gerekçe göstererek, biblonun iade talebini geri çevirdi.
Manhattan’daki ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Alison Nathan, Türkiye’nin biblonun nerede olduğunu onlarca yıl önce bilmesi gerekirken, Christie’nin bunu açık artırmaya çıkarmadan hemen önce 2017 yılı nisan ayına kadar dava açmayarak hatalı davrandığına hükmetti.
Yargıç Nathan, Türkiye’nin Osmanlı döneminde 1906 yılında kabul edilen Eski Eserler Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra çalındığını duruşmalarda kanıtlayamadığı için bu kararın alındığı açıkladı.
TÜRKİYE’NİN HUKUK MÜCADELESİ
Euronews’in haberine göre, heykelciğin 2017’den beri geri alınması için girişimlerde bulunan Ankara, Osmanlı İmparatorluğu’nda 1869’da yürürlüğe giren ve son halini 1906’da alan Eski Eserler Kanunu’nun (Asar-ı Atika Nizamnamesi) ihlal edildiğini ileri sürüyor.
1906 yasası, ülke topraklarının kamu ya da özel alanlarında bulunan her türlü tarihi eserin devlete ait olduğunu ve yasal olarak yurt dışına çıkarılamayacağını belirtiyor.
Christie’s müzayede evinin “Türk hukukunu tamamen ve kabul edilemez şekilde hiçe saydığını” ileri süren Ankara, 23 santimetre büyüklüğündeki mermerden heykelciğin Anadolu topraklarına geri dönmesini istiyor.
Heykelcik yasadan
önce mi, sonra mı bulundu?
Londra merkezli dünyaca müzayede evi ise “Stargazer”ın bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra bulunduğuna ve ülke dışına çıkarıldığına dair Türkiye’nin elinde somut deliller olmadığını ileri sürerek iade talebini reddediyor.
New York Times Gazetesi’ne göre heykelcik, Anadolu’dan gidişinin ardından ilk defa 1960 yılında gün yüzüne çıktı. Amerikalı milyarder Alastair Bradley Martin’in koleksiyonunda ortaya çıkan mermerden heykele Martin, “The Guennol Stargazer” adını verdi. “Guennol” Galcede Martin’in soyadını ifade ediyor. Stargazer (Yıldız Avcısı) ise biblonun başının yukarı bakmasından dolayı yıldızları inceler gibi görünmesinden esinlenerek konulmuş.
Eser 1993 yılında ABD’li milyarder Michael Steinhardt tarafından satın alındı.
1966 ile 2007 arasında birçok defa New York’taki Metropolitan Museum of Art’ta sergilenen tarihi eser, 2017’de Londra merkezli Christie’s müzayede salonunda açık artırmaya çıkarıldı ve 14,5 milyon dolara satıldı.
Açık artırmadan bir gün önce devreye giren Ankara yönetimi, Cristie’s’i mahkemeye vererek eserin Türkiye’ye iade edilmesini talep etti. Bu girişime rağmen gerçekleştirilen açık artırmada heykelcik toplam 14,4 milyon dolara alıcı buldu.
İsminin açıklanmasını istemeyen alıcı daha sonra bu kararından vazgeçti. The New York Times’a göre bu tarihten beri eser müzayede evinin kasasında tutuluyor.