Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ile ortaya çıkan onlarca insani sorunun birisi de Ukrayna’da üniversite eğitimi alan Türk öğrencilerin durumu. Bu öğrencilerin neredeyse tamamı Türkiye’ye dönmeyi başardılar. Son günlerde bu öğrencilerin eğitimlerine Türkiye’de devam edip edemeyeceği konusu sosyal medyada oldukça popüler ama dezenformasyon da epey fazla. Bu yazı ile durumu netliğe kavuşturmak istiyorum.

Neden Ukrayna’ya gittiler?

5.000’e yakın Türk öğrencisinin Ukrayna’daki üniversiteleri tercih etmiş olmasının en önemli nedeni bu üniversitelere kabul şartlarının çok uygun olması: dil yeterliliğini kanıtlayan her lise mezunu üniversiteye başlayabiliyor. İkinci önemli neden ise maliyet. Ukrayna üniversitelerinde eğitim yılda 1.000 ila 4.000 dolar arasında. Tümü devlet üniversitesi olan Ukrayna üniversiteleri yabancı öğrencileri bir gelir kaynağı olarak görüyor ve Türkiye’deki birçok vakıf üniversitesinden daha ucuz. Ayrıca Ukrayna Avrupa’nın en ucuz ülkelerinden birisi olduğundan ailelere toplam maliyet de olabildiğince az. Bunların yanında eski Sovyet sisteminin devamı olan Ukrayna üniversiteleri belirli bir kalitenin üzerinde eğitim verebiliyorlar.

Ne istiyorlar?

Ukrayna’dan gelmiş olan öğrenciler Türkiye’deki üniversitelere yatay geçiş hakkı istiyorlar. Ukrayna’da eğitim almaya gitmiş öğrencilerin birçoğu üniversite sınavına girmemiş olduğundan, birçoğu ise sınavda barajın altında kalmış olduğundan bu talep Türkiye’de pek taraftar bulmuyor. Ukrayna’daki öğrencilerin neredeyse üçte biri tıp okuyor. Türkiye’de tıp için gereken baraj ise ilk 50.000. İlk 50.000’e giremediği için Ukrayna’ya giden bir öğrencinin Tıp’a yatay geçiş talebini adil bulmuyorum. Zaten böyle bir şey söz konusu değil ve bu konuda yazıp çizenler hem yanılıyor hem de yanıltıyorlar.

YÖK ne verdi?

Yurt dışındaki üniversitelerden yatay geçiş şartları belli. Yatay geçiş yapabilmenin iki yolu var. Birincisi yurt dışında kayıtlı olduğunuz üniversitenin dünyada sıralamaya giriyor olması. Ukrayna’nın hiçbir üniversitesi THE sıralamalarında ilk 500’de değil. İkinci yol ise, öğrencinin üniversite sınavına girmiş olmasını gerektiriyor. YÖK bu ikinci yolda Ukrayna’dan gelenler için şu kolaylıkları sağladı: 11-15 Nisan arasında özel bir yatay geçiş dönemi belirlendi, tüm üniversiteler için özel bir yatay geçiş kontenjanı tanımlattı, normalde sadece 2 ve 3. sınıfta yatay geçiş mümkün iken esneklik göstererek her sınıfa yatay geçişi mümkün kıldı ve başarı şartını esnetti (tüm derslerden başarılı olmak ve ortalamanın en az 2,30 olması gerekmiyor). Bunların yanında, bu şartları sağlamayanların da özel öğrenci olmasına izin verildi. Özel öğrenci statüsünde alınan dersler resmi öğrenci statüsüne geçildiğinde saydırılabilecek. Kanımca YÖK duyarlı davrandı ve Ukrayna’dan gelen öğrencilere Türk öğrencilerinin adalet duygusunu zedelemeyecek esneklikler sundu. Şimdiye kadar birçok konuda eleştirdiğim YÖK’ü bu konuda destekliyorum.

Ukrayna’dan gelenler ne yapabilir?

Kanımca Ukrayna’dan gelen öğrencilerin çok azı yatay geçiş yapabilecek. YÖK’ün sunduğu esnekliklere rağmen yatay geçiş yapamayan öğrencilerin önünde iki alternatif var: 1) Şartları Ukrayna’ya benzer bir ülkeye yatay geçiş yapmak, 2) Özel öğrenci olarak kayıt yaptırdıktan sonra Türkiye’de üniversite sınavına girip bir bölüme yerleşmek. Bu öğrencilerin genel veya alan barajlarının ve taban puan sınırlarının kaldırılması yönündeki taleplerini makul bulmuyorum ve bu taleplerine destek bulabileceklerini de düşünmüyorum. Umuyorum Rusya’nın saldırısı en kısa zamanda sona erer ve bu gençlerimiz eğitimlerine seçmiş oldukları ülke ve üniversitelerde bıraktıkları yerden devam etme şansını bulurlar.