Hayat perdesinde kişinin yalnız olmadığının en güzel yansıması onlar. Ne zaman bir oyun oynamak istesen onlar senin için sahneler kuruyor ve oyunlar oynuyorlar. Koltuğunda oturarak sen arkana yaslanıyorsun ve perde açıldığında büyülü bir dünyanın içindesin. Sahnede onları izlerken hayatının bir yerine dokunuyorlar ve gözlerinin içine bakıyorlar. Onlar oyunlarla yaşayan çok değerli insanlar. Sanatın iyileştirici gücünün en önemli parçası tiyatrocular çünkü bire bir etkileşimde insana kanlı canlı geçen en güzel ortam onların yarattıkları dünya. Ve bu dünya sayesinde sen kendini iyi, güzel ve iyileşmiş hissediyorsun. Pandemi süreci herkesi maddi ve manevi olarak çok fazla etkiledi. Bu etkilenmeyi en çok yaşayanlar ise kültür-sanat alanında faaliyet gösteren gruplar oldu. Çünkü sanat karın doyurmaz anlayışının hakim olduğu bir coğrafyada yaşıyoruz maalesef. Elbette her meslek grubu ve sektör etkilendi zor durumda. Pandemi sürecinden en çok etkilenenlerin başında da tiyatrolar ve tiyatro çalışanları geliyor. İnsan ile buluşmaya izin vermeyen virüsten birebir etkilenen onlar oldular. Tiyatro Kooperatifi bir kez daha sesimizi duyun diyerek geçen gün bir çağrıda bulundular. Biz onların yanındayız daha güçlü ve etkili seslerini duyurmalarını ve taleplerinin karşılanması diliyoruz, istiyoruz. Buradan hareketle onların taleplerini bu sayfada da duyurmak için Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Iraz Yöntem ile sorunlarını konuştuk. Covid-19 pandemisi sebebiyle 9 aylık sürecin özel tiyatroları getirdiği nokta ne yazık ki son derece vahim! Perdeler kapanmasın, sahneler güzel günlerde buluşmak için bizi beklesin. Çünkü bu hastalık geçtiğinde kendimizi iyileştirmek için gideceğimiz en etkili mekan tiyatrolar olacak. Yaşasın Tiyatro!   

Pandemi süreci uzadıkça uzuyor ve her alanda korkunç bir tablo ile karşı karşıyayız. Hayatta kalmak gerekiyor elbette ama ayakta kalmak da buna bağlı. Yeni bir duyuru ile taleplerinizi tekrar ilettiniz ve gündeme getirdiniz. Bu vahim tablonun tiyatro açısından boyutları ne durumda?

Tiyatro Kooperatifi’nin bileşeni 62 özel tiyatro üzerinden bir örneklem sunabilirim: Bu 62 tiyatronun pandemiden önce 25’inin sahnesi/atölyesi vardı. Pandemi sürecinde bu sahne ve atölyelerden 5’i kapandı. Hali hazırda 7 tiyatro destek kampanyaları yürütüyor ve ayakta kalmaya çalışıyor; diğer tiyatrolarımız da sırada... Bu örneklemi ülke çapında düşünecek olursanız tablonun vehameti sanırım ortaya çıkacaktır. Sadece sahnelerimizi kaybetmiyoruz; sahnesi olmayan tiyatroların yaşam alanlarını da kaybediyoruz ve bu alanda çalışan binlerce insanın asgari yaşam giderlerini bile karşılayamadıkları bir gerçeklikle yüz yüzeyiz...

Atılan adımlar ve yapılan yardımlar kasırganın ortasında yağmurluk vermeye benziyor

Talepleri madde madde sıralamışsınız biz de tablo şeklinde burada vereceğiz. Bu taleplerin karşılanması çok mu zor ve bugüne kadar karşılanan ve tiyatroları destekleyen bir paket söz konusu mu?

Taleplerimiz için “mevzuatın uygun olmadığı” cevabını alıyoruz. Fakat olağan dışı bir süreçten geçiyoruz. Bu süreçte her alanda zarar görenlerin talep dahi etmeden asgari düzeyde desteklenmesi sosyal devletin gerekliliğidir, dünyanın birçok ülkesinde de süreç böyle işliyor zaten. Bizde ise yapılan destekler hep “proje karşılığı yardım” şeklinde ne yazık ki. Bu süreçte geçtiğimiz aylarda dijital arşiv projesi kapsamında destek yapıldı fakat bütçe ne yazık ki son derece kısıtlı olduğu için ihtiyaçları gidermek için yeterli olmadı. Her yıl yapılan devlet yardımının bütçesi biraz artırıldı ama bu da yeterli değil. Geçtiğimiz günlerde yeni bir proje duyurusu daha yapıldı. Tüm bunlar elbette olumlu adımlar ama kasırganın ortasında yağmurluk vermeye benziyor...

Tiyatroların tamamının etkilendiğini söylemek yanlış olmaz

Tiyatrocuların yüzdeye vurduğumuzda ne kadar kişi bu durumdan etkileniyor ve zor durumda, geçim sıkıntısı çekenlere dair sizin kendi adınıza yapabildiğiniz bir şeyler var mı?

Ne yazık ki alanımızda net rakamlarla durumu ifade edemiyoruz ama tamamının etkilendiğini söylemek yanlış olmaz. Biz geçtiğimiz aylarda Tiyatro Kooperatifi olarak 33 tiyatromuzun katıldığı bir destek kampanyası başlattık: “Bizde Yerin Ayrı”. Bunun haricinde  “Dayanışmanın 100’ü Şiir” kampanyasının paydaşlarından biriyiz. İhtiyaç sahibi meslektaşlarımızın faydalanabileceği kampanyalara yönlendirmeler yaptık ve benzer kampanyaların gelişmesi ve zenginleşmesi için de çaba harcıyoruz.

Yapılan her kampanya çok değerli ve anlamlı

Arada kendi içlerinde meslekler bir dayanışma içinde girip geçici de olsa çözümler üretmeye çalışıyorlar. Bu noktada Haluk Levent’in müzisyenler dayanışması oldu tiyatrocular için böyle bir dayanışma gerçekleştir mi? Her yardımda ilk akla gelen Haluk Levent gerçi o da ayrı bir durum ama sağ olsun, var olsun iyi ki var.

Yapılan her kampanya çok değerli ve anlamlı. Bu süreç başladığında bizi çok sıkıntılı ve uzun bir yolun beklediğini biliyorduk. Birçok kurum yeni kampanyalar üzerinde çalışmalarına devam ediyor. İlerleyen günlerde somutlaşmalarını bekliyoruz biz de.

Dünya bu krizle aynı problemleri yaşar hale geldi

Başka ülkelerde tiyatrolar ayakta mı, bizdeki etkilenmeyi onlar da yaşadı mı?

Dünya, bu krizle aynı problemleri yaşar hale geldi. Fakat birçok ülkede yüksek bütçeli kurtarma paketleri açıklandı; bu paketler sadece kurumları kurtarmaya yönelik değil, aynı zamanda çalışanları yaşatmaya da yönelik. Aramızdaki en büyük fark bu ne yazık ki...

Tiyatro Kooperatifi sosyal fayda üreten bir yapı

Tiyatro Kooperatifi nasıl bir oluşum, bütün özel tiyatrolar üyeniz mi tam bir birlik içinde misiniz ve sektörün bütün çalışanları aynı çatı altında buluşabildiniz mi?

Tiyatro Kooperatifi, Türkiye’deki özel tiyatrolar için 21. yüzyılda dünya standartlarında tiyatro yapabilme alanını tesis etmek amacıyla çalışan, ekonomik fayda üretme potansiyeli olan ve Aralık 2020 itibariyle 62 bileşenden oluşan bir sosyal kooperatif. Şu an İstanbul’daki

özel tiyatroların bileşen olabildiği Tiyatro Kooperatifi, eşit söz hakkına sahip olunan, birlikte çalışma ilkesine değer veren, her üyenin hem kooperatife hem de birbirine karşı sorumlu olduğu sosyal fayda üreten bir yapı.

Bir süre daha seyircimizle yüz yüze gelemeyeceğiz

Tiyatroda sanırım şöyle bir sıkıntı var online olarak kabul edilemeyen ve izlenmesi çok da tercih edilmeyen bir sanat dalı. Bu konuda ne düşünüyorsunuz ve online dışında oyunlara ulaşabilmek için nasıl bir buluşma planlanabilir?

Tiyatro sanatının tarihi binlerce yıl öncesine dayanır. Dünya üzerinde her ne yaşandı ise varlığını sürdürdü, sürdürmeye de devam edecek. Gelişen teknolojiyle ve ihtiyaçların farklılaşmasıyla elbette yeni arayışlar ve araştırmalar hep olacak. Ama bugünün bize gösterdiği bir şey var ki bir süre daha seyircilerimizle yüz yüze gelemeyeceğiz. Aslında bu sorunuzun cevabını birlikte yaşayarak deneyimleyeceğiz...

Tiyatro Kooperatifi olarak Taleplerimiz:

• Hibe desteği verilmesi
• Kredi Garanti Fonu’ndan devlet destekli esnek bir kredi paketinin kullandırılması
• Özel tiyatroların bağış alabilmesinin sağlanması
• Her sektörün özel tiyatrolara sponsor olabilmesi ve bu desteğin vergiden düşürülebilmesi
• SGK ve vergi ödemeleri için muafiyet
• Geçici işsizlik sigortasından/güvencesinden faydalanabilme
• İşsizlik sigortasından faydalanması mümkün olmayan serbest çalışan bireysel sanatçılar ve sahne arkası çalışanları için aylık maddi bir desteğin sağlanması

Taleplerimizin başta T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere ilgili tüm bakanlıklar ve kamu otoriteleri nezdinde değerlendirilmesini, yerel yönetimlerin kaynak yaratarak desteğini ve gerekli önlemlerin alınmasını talep ederiz.