Yeni normalde daha çok çalışmamız gerek
Pandemi dönemini ucuz atlattım. Umre’ye gidişlerin iptal edilmesinden bir gün sonra, MIT Enterprise Forum’un MENA Bölgesi için düzenlediği Ön hızlandırıcıyı yürütmek için Cidde’ye; İran’la uçuşların iptal edilmesinden birkaç gün sonra da Stanford Profesyonel Eğitim Bilimi’nin (SCPD) Global İnovasyon Hızlandırıcısının eğitimlerini vermek için Bakü’ye gittim ve virüsten etkilenmeden döndüm çok şükür, sonra da oturup düşünmeye başladım “ben deli miyim?” diye. Ama bu delilikte yalnız olmadığımı fark edip kendimi dışarıda bırakarak daha geniş bakmaya çalıştım probleme.
Bu köşenin editoru Erhan Hoca, neredeyse canlı yayından hastaneye gidecek kadar yorgun düştüğü bir dönem geçirdi. Yıllık düzenlediği konferansı online olarak güncellemek zorunda kalan Startup Istanbul ortakları, çok hızlı bir pivot ederek online bir hızlandırıcı yaratmak için gecelerini gündüzlerine kattılar, hem de evde sıkışık kalmış çocuklarının eşliğinde. YellowX ortaklarından Beliz Bediz, 5 aylık hamile iken hala Etki Hızlandırıcısı Programının tasarımı ile uğraşıyordu Mart ayında. Daha nice hikayeler var buraya sığmayacak. Biz neden çoğunluğun düşündüğünün aksine girişimcilikten milyonlar üzeri milyonlar kazanmadığımız halde hala bunca derde, bunca yüke katlanıyoruz ve sadece yerel değil global işler çıkartmak için çırpınıyoruz diye durup düşünecek fırsatı verdi bana bu dönem ve sanırım basit bir cevap buldum: Biz bu denli çırpınmaz ve elimizden gelenin en iyisini yapmaz isek, içinde çalışılacak ve sağlıkla yaşanacak bir ekonomik gelişme dönemi bulmamız artık neredeyse imkansız.
Sadece Türkiye değil Dünya’da milyonlarca kişi sadece 3 ay içinde işsiz kaldı. İşsiz olmayan ama çoğunlukla ihtiyaç temelli iş kuran milyonlarca KOBİ müşterisiz kaldı; çoğu ya battı ya da batmamak için birikimlerine sarıldı. Devletler kısa vadeli bu şokları yüklenmek için paket üzerine paket çıkarttı ama bu miktarların orta vadede bile yetmeyeceğinin onlar da farkındalar. Yani biz gene döndük dolaştık yine aynı hikayenin içine düşme tehlikesini, yani adil bir şekilde büyüyemeyen bir ekonomik döneme girme riskini yaşıyoruz. Katma değerli, krizlere, virüslere ve şoklara dayanıklı bir ekonomi yaratabilmek için artık çok fazla zamanımız yok. Hızla ve etkin bir şekilde yeni normale dayanıklı yapılar ve adil dağılımlı bir ekonomik bir bütünlük yaratmak için girişimcilikten de başka çaremiz yok.
Mart öncesinde, gelmekte olan iş bulma savaşlarından (Job Wars) bahsediyorduk; milyonlarca genç için çare olmayacak dinozor sektörler ve devletin iş yaratamadığından, yaratamayacağından yakınıyorduk. Gençlere iş yaratma becerisi kazandırmanın, üniversitelerin ve devlet destekli kurumların önceliği haline gelmesinin ne kadar önemli olduğunu yazıp duruyorduk. Pandemi ile gelen kriz, artık bize bu konuya çok daha acil çözümler yaratmamız gerektiğini gösterdi, çünkü eğer biz elimizden gelenin en iyisini yapmazsak, bu tünelin ucunda bizi adil bir dağılım, sağlıklı bir büyüme, dengeli bir iş yaratım ortamı ya da bizi kurtarabilecek özel ya da kamusal yapılar beklemiyor.
Virüsün en kısa zamanda yok olmasını beklerken (ki bu çok kısa sürede olmayacak), pandeminin yarattığı acil ve etkin çözüm bulma ihtiyacının daha hızla ve etkin büyüyen girişimcilere ve yeniliklere yol açacağına ilişkin umudumuzu da korumamız gerekiyor. Herkese umutla, sağlıkla bir yeni normal dilerim.
