Biden ile Soğuk Putin ile Sıcak

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın merakla beklenen kritik zirve Soçi’de Devlet Başkanlığı Resmi Konutu’nda yapıldı. Görüşme öncesi ilan edildiği gibi iki lider, iki saat 45 dakika süren zirve sonrası ortak basın toplantısı düzenlemedi. Erdoğan, görüşme sonrası Soçi’den ayrılarak Türkiye’ye döndü. Görüşme sonrası Putin, “Görüşme çok yararlı ve önemliydi” demekle yetinirken Erdoğan Twitter hesabından, “Mevkidaşım Putin ile verimli bir görüşme yaparak Soçi’den ayrıldık” paylaşımını yaptı.

GÖRÜŞMEYE GİDEN SÜREÇTEKİ GERGİNLİKLER

İki lider, yüz yüze son görüşmelerini 5 Mart 2020’de Moskova’da yapmıştı. O zaman olduğunu gibi dünkü görüşmeye giden süreçte de en büyük kriz konusu İdlib oldu. Rusya, Türkiye’nin İdlib’teki terör unsurlarını temizleyemeyen Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bölgeden çekilerek bu bölgeyi Esad güçlerine bırakması gerektiğini savunuyor. Bu nedenle Rusya, görüşmeden bir gün öncesinde bile bölgedeki hava saldırılarını sürdürdü. Türkiye, hükümet güçlerinin İdlib’te sivillere zarar verdiği için ateşkese uyulmasını talep ediyor. Türkiye halen Esad yönetimi ile diyalog kurmayı reddederken Rusya Esad ile müzakere yürütülerek Suriye sınırını güvence altına almak istiyor.

BAŞ BAŞA GÖRÜŞTÜLER

Erdoğan’a bu kritik zirvede Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın eşlik etti. İki lider, ilk başta heyetlerle müzakerelere katılırken daha sonra çalışma kahvaltısında çevirmenler eşliğinde baş başa görüşmeye devam etti.

İDLİB'TE MEVCUT STATÜKO SÜRECEK

Middle East Eye’dan Ragıp Soylu, bir Türk yetkiliye dayanarak verdiği haberde Putin ve Erdoğan’ın İdlib’deki mevcut statükoyu koruma konusunda anlaştıklarını yazdı. Türk yetkili, MEE’ye verdiği demeçte, “İdlib’te bir değişiklik yok. Oradaki statükoyu koruyacağız” dedi.

İdlib Protokolü

Mart 2020’de Moskova’da yapılan görüşmede varılan anlaşma 3 maddelik bir protokole bağlandı. Bu protokolde şu hükümler yer alıyor: İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart 2020 tarihinde saat 00:01’den itibaren durdurulacaktır. M4 Karayolu’nun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecektir. Güvenli koridorun işleyişine dair ayrıntılı esas ve usuller, Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Savunma Bakanlıkları arasında 7 gün içinde kararlaştırılacaktır. Türk-Rus ortak devriyeleri, 15 Mart 2020 tarihinde M4 Karayolu’nun Trumba’dan (Serakib’in 2 kilometre batısı) Ain-Al-Havr’a kadar olan kesimi boyunca başlatılacaktır.

AYAKÜSTÜ KORONA SOHBETİ

Devlet başkanlığı rezidansının önündeki uğurlama sırasında Putin ve Erdoğan’ın ayaküstü sohbet ettiği görüldü. Kendisinin yanında çalışan 30 kadar kişinin koronaya yakalandığını anlatan Putin, en yakınında 24 saat çalışan bir kişi dahil bunların üçüncü doz Kovid-19 aşısını geç yaptırması nedeniyle rahatsızlandığını söyledi. Buna rağmen kendisine bir şey olmadığını anlatan Putin, antikorunun çok yüksek olduğunu söyledi.

Antikorda Anlaşamadılar

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “antikor sayısının kaç olduğunu” sorması üzerine Putin, 15 veya 16 olduğunu ancak tam hatırlamadığını dile getirdi. Erdoğan’ın bu miktarın oldukça düşük olduğunu, kendisinin antikor sayısının binin üzerinde olduğunu söylemesi üzerine Putin, antikor hesaplamalarındaki farklılıktan dolayı bu rakamların değişik olduğunu, kendisinin yüksek antikor sahibi olduğunu yineledi. Putin, “Benim antikorum yüksek. Virüs kapan kişi ile gün boyu beraber olmamıza rağmen hasta olmadım” ifadelerini kullandı. Putin’in Erdoğan’a 3’üncü  aşıyı Rus “Sputnik” aşısı olmasını tavsiye etmesi üzerine Erdoğan, “Onu ben de BioNTech olarak aldım” dedi. Putin de bunun üzerine bir dahaki sefere Sputnik yaptırmasını önerdi. Erdoğan ile tokalaşırken Putin, “Ziyaret için teşekkür ederim. Görüşme çok yararlı ve kapsayıcı geçti. Temasta olacağız” ifadelerini kullandı.

SURİYE'NİN BARIŞI TÜRKİYE VE RUSYA'YA BAĞLI

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya ile savunma sanayi alanında işbirliğiyle birlikte Suriye’de uzlaşmayı bekledikleri mesajını verirken “Suriye’de barış, Türkiye ve Rusya’ya bağlı” açıklamasını yaptı. Erdoğan, görüşme öncesinde yaptığı konuşmada, Türkiye’deki orman yangınlarıyla mücadele için uçak göndermesi nedeniyle de Putin’e teşekkür etti ve “Gerçekten dostlar bu tür zor günlerde belli oluyor” dedi. Rusya’yla savunma sanayi alanında da işbirliğini sürdürecekleri vurgulayan Erdoğan, ikinci parti S-400 hava savunma sistemi satın alınmasından vazgeçilmeyeceği mesajını da verdi. Erdoğan, savunma sanayi işbirliği ile birlikte Suriye’de uzlaşmayı beklediğini de açıkladı. Erdoğan, “Çünkü attığımız adımlardan geri dönmemiz mümkün değil. Özellikle şuna inanıyorum yani bizim Türkiye- Rusya ilişkilerinde her geçen gün çok daha – güçlenerek devam etmemizde çok büyük faydalar var. Suriye ile ilişkili birlikte attığımız adımlar da büyük önem arz ediyor. Oranın da barışı yine Türkiye-Rusya ilişkilerine bağlı” ifadelerini kullandı.

GÖRÜŞMELERİMİZ HER ZAMAN SORUNSUZ GEÇMİYOR

Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, görüşmenin başında yaptığı açıklamada, “Türkiye ile görüşmelerimiz kimi zaman zor geçiyor, ancak her zaman ilgili kurum ve kuruluşlarımız uzlaşmayı sağlayabiliyor” dedi. Rusya’nın Türkiye’ye sağladığı doğalgaza ve ekonomik işbirliğine vurgu yapan Putin, şunları söyledi: “Avrupa doğalgaz pazarında sallantılı bir dönemden geçiliyor, ancak Türkiye, TürkAkım’ın devreye girmesinin ardından kendini güvende hissediyor. Türkiye’nin Rusya yatırımları toplam 1,5 milyar, Rusya’nın Türkiye yatırımları 6,5 milyar dolara ulaştı. Büyük projelerin hepsi planlı şekilde devam etmektedir.” Başka ülkelerde de Türkiye ve Rusya’nın işbirliği yaptığını kaydeden Putin, şu mesajları verdi: “Türkiye ile işbirliğimiz, uluslararası arenada başarılı bir şekilde sürüyor. Burada hem Suriye hem de Libya ile ilgili tutumlarımızı kastediyorum. Karabağ’da işbirliğimiz hem ateşkesin sağlanmasında hem de ilerideki daha sağlam kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik önemli bir unsurdur. Ermenistan-Azerbaycan sınırında yer alan Türk-Rus Ortak Merkezi, faaliyetlerini aktif bir biçimde sürdürüyor. Bu işbirliği, istikrarın devamının ve uzlaşıya yönelik atılacak adımlar konusunda tarafların pozisyonlarının koordinesinin sağlanmasının ciddi bir garantisi.”