Binlerce eser topraklarına döndü

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığınca bu yıl 3 bin 480 kültürel varlığın Türkiye’ye iadesi sağlandı.

1980’li yılların sonlarında kurulan ve Kazılar Dairesi’nin altında çalışan Kaçakçılıkla Mücadele Birimi, Mart 2020’de daire başkanlığına dönüştürüldü. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılmış eserlerin iade süreçlerini, AA muhabiriyle paylaştı.

İade süreçlerinde karşılaştıkları en büyük zorluğu «mantığın inkar edilmesi” olarak tanımlayan Boz, 1906’dan beri var olan yasal düzenlemelerle, izinsiz kazı yapılmasının ve kültür varlıklarının Türkiye’den çıkarılmasının yasak olduğunu, bu varlıkların bulunması halinde haber verilmemesinin de suç teşkil ettiğini söyledi.

Elindeki eseri “Anadolu kökenli” olarak tanıtanların, eserin iadesi istendiğinde, eserin kökeni belli olmasına rağmen bunun yasa dışı yollarla çıkarıldığının ispatını istediğini belirten Boz, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yasal olma ihtimalinin olmaması aslında doğal ispat. Ancak maalesef bu mantığa aykırı yaklaşımlar bizi en çok zorlayan yaklaşımlar. Ancak bizim işimizde teslimiyet olmadığı için bizim bir dosyamız açılır, ilerler ya da ilerlemez ama asla kapanmaz. Bugün biz bitirebiliriz, bitiremeyiz. Bundan 20 yıl sonra başka bir meslektaşımız bitirir. Nasıl ki bizim, Halil Ethem Bey’in başlattığı Boğazköy Sfenksi iadesini 98 yıl sonra bitirdiğimiz gibi. O açıdan burada en önemli şey arşive, belgeye ve kararlılığa bağlı kalmak.”

Bu yıl çok başarılı bir sene geçirdiklerini ifade eden Boz, “3 bin 480 kültür varlığının Türkiye’ye iadesi sağlandı. Bu bazen bir çini karo parçası, bazen bir sikke, bazen bir heykel, bir mozaik olabilir. Açıkçası eserlerin muhteviyatında bir farklılık gütmüyoruz. Buradaki duruş, tavır önemli. Benim ülkemin yasalarına hilafen adım atılmaması ve bunu sağlamak bizim vazifemiz” dedi.