Alaattin Aktaş: Merkez Bankası'na göre TL hem değerli, hem değersiz; enflasyonu yanlış ölçüyor olmayalım?
Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, Merkez Bankası'nın açıkladığı reel efektif döviz kuru verilerini değerlendirdi.
Aktaş, reel efektif döviz kuru verilerine göre TL'nin hem değerli, hem de değersiz gözüktüğünü ifade ederek durumu şöyle açıkladı:
"Merkez Bankası reel efektif döviz kurunu 2003 yılını 100 kabul ederek hesaplıyor. Hesaplama hem TÜFE, hem Yİ-ÜFE bazlı olarak yapılıyor. 2003 yılı ortalaması 100 olan reel efektif döviz kuru endeksi mayıs ayında TÜFE bazlı hesaplamaya göre 57.92 düzeyinde. Yaklaşık 58; yani TL, TÜFE bazlı hesaplamaya göre 2003 yılına kıyasla yüzde 42 aşağıda. Yİ-ÜFE bazlı hesaplamaya göre ise durum çok farklı. Yİ-ÜFE esas alınarak hesaplanan reel kur endeksi mayıs ayında 92.62 ile çok daha yukarıda. Bu hesaplamaya göre TL öyle çok da fazla değersiz değil. "
Aktaş, ortaya çıkan tutarsızlığın enflasyonu düşük göstermekle ilgili olabileceğine işaret ederek "Sakın enflasyonu yanlış ölçüyor olmayalım?" diyerek şu ifadeleri paylaştı:
"Reel efektif döviz kurunun düzeyini belirleyen üç temel gösterge var...
Türk parasının değerindeki değişim ile Türkiye’deki ve karşı ülkelerdeki enflasyon oranı. TL’nin değer değişimi belli, sorun yok.
Bu hesaplama ağırlıkla dolar ve euroya dayandığına göre ABD ve AB’deki enflasyondan söz ediyoruz. Buralardaki enflasyon zaten hangi düzeyde ki yanlış ölçüm olsun ve ne kadar oynasın! Şu durumda geriye kalıyor bizim enflasyonun ne kadar doğru olduğu.
Eğer enflasyonu olduğundan düşük ölçersek tabii ki reel efektif döviz kuru düşük çıkacak, yani Türk parası değersiz görünecektir.
Zaten TÜFE ve Yİ-ÜFE bazlı endeksler arasında özellikle 2022 yılıyla birlikte başlayan açılma buna işaret ediyor. 2022’den itibarenYİ-ÜFE artışı TÜFE artışının çok üstüne çıktı ve bu da Yİ-ÜFE bazlı reel kur endeksinin yüksek görünmesi sonucunu doğurdu.
Şu durumda karşımızda iki olasılık var:
Ya tüm ölçümler eksiksiz ve TL’nin değer kazanması, yani dolar ve euronun gerilemesi gerekiyor. Ya da bizim enflasyon ölçümümüz “biraz” hatalı, reel kur endeksi bu yüzden düşük görünüyor ve sonuçta dövizdeki artış beklentisi normal. "
