Ekonomistler temmuzda çift haneli enflasyon bekliyor
Seçimler ardından sigaradan akaryakıta vergilerde yapılan artışın ve TL'deki yeni değer kaybının da etkisiyle Temmuz'da yüzde 10 TÜFE artışı bekleyen ekonomistler yılsonu tahminlerini de yukarı revize ediyorlar.
Akaryakıttan alınan özel tüketim vergisini (ÖTV) keskin şekilde artırılmasıyla bu haftasonu pompa fiyatı da yüzde 20'nin üzerinde artarken, ekonomistler temmuz ve ağustos aylarında TÜFE'de sert yükseliş bekliyorlar.
Yıl sonu TÜFE tahminlerinde de yüzde 50'li seviyelerden yüzde 60, belki de üzerine doğru revizyonun kaçınılmaz olduğuna dikkat çeken ekonomistler akaryakıt ve diğer fiyatlardaki artışın dolaylı etkileriyle birlikte TÜFE'de en az yılın kalanı boyunca yukarı yönlü etki bekliyorlar. Bankacılar vergi artışlarının, seçim ve deprem ile bütçe yaşanan bozulmanın önüne geçebilecek büyüklüğe ulaştığını da söylüyorlar.
Temmuzda enflasyon beklentisi yüzde 9-11,5
Reuters'ın hesaplamalarına başvurduğu dört ekonomist Temmuz ayı TÜFE'nin yüzde 9 ila yüzde 11.5 bandında yükselebileceğini hesapladı. Akaryakıtta olduğu gibi bazı artışların ay ortasında yapılmış olması nedeniyle etki Ağustos'a da sarkacak.
Hükümet seçim öncesi uygulanan ekonomi politikalarının sonucu ve deprem kaynaklı artan maliyetler nedeniyle art arda gelir artırıcı önlemler alıyor. Bu kapsamda cumhurbaşkanına akaryakıtta ÖTV'yi beş kat artırma yetkisi verilmişti. Söz konusu ÖTV tutarları yılda iki kere revize edilecek.
TBMM'de geçen hafta kabul edilen torba yasa ile kurumlar vergisi KDV'de artışlara gidilmiş tek seferlik MTV'de getirilmiş BSMV ve harçlar da artırılmıştı.
Hazine'nin dün yaptığı açıklamada akaryakıttan alınan verginin enflasyon karşısında eridiği ifade edilerek, "maktu olan bu vergilerde uluslararası petrol fiyatları ve döviz kurundaki artışlara rağmen 2016 yılından itibaren bugüne kadar neredeyse hiç vergi artışı yapılmamıştır" denildi.
Açıklamada Türkiye'deki akaryakıt fiyatlarının alım gücünün daha yüksek olduğu Avrupa ülkelerine kıyasla çok daha ucuz olduğu belirtildi.
Açıklamaya göre benzinin pompa fiyatı yüzde 27.7 artışla 34.1 liraya, motorinin pompa fiyatı yüzde 22.7 artışla 32.4 liraya yükseldi.
Reuters'ın görüşlerine başvurduğu ekonomistlerin tamamı yılsonu için tahmininde belirgin yukarı revizyona gideceğini söyledi.
Vergi artışları öncesi de ekonomistler TÜFE'de Haziran'da görülen yüzde 38.21 seviyesinin bu yıl görülen en düşük seviye olmasını ve TÜFE'nin yıl sonuna doğru yeniden yüzde 50'nin üzerine çıkması bekleniyordu.
"Deprem sonrası mali disiplini sağlayacak adımların büyük ölçüde atıldı"
Bankacılar kur, faizler ve vergilerde artışların sürpriz olmadığını, seçim öncesi uygulanan politikaların ve deprem nedeniyle artan harcamaların sonucu olarak gördüklerini belirtiyorlar.
ÖTV'deki artış sonucu, üç ekonomistin hesaplamasına göre bütçede vergi gelirlerinin aylık 20 milyar lira, yılın geri kalanında yaklaşılk 100 milyar lira, gelecek yıl 250 milyar lira artacağı tahmin ediliyor.
Bir bankanın hazine müdürü, "Bütçe için hesapmalarımız deprem sonrası mali disiplini sağlayacak adımların büyük ölçüde atıldığı yönünde" dedi. Aynı bankacı seçim öncesi bütçeye sadece harcama artırıcı adımlar atıldığını bu adımlarla depmrem sonrası 2024 için bütçe disiplinin yatırımcıların soru şareti olmaktan çıkarılmasının amaçlandığını söyledi.
