İş dünyasından maliyet artışı uyarısı: Kayıt dışılık artacak

Maaş zamlarıyla artan işçi maliyeti ve torba yasada getirilen kurumlar vergisi artışlarıyla iş dünyası kayıt dışı ekonominin artacağı görüşünde.

Özellikle hazır giyim, ayakkabı, mobilya ve gıda gibi emek yoğun sektörlerde kayıt dışılığın artma riski yüksek. TÜİK’in önceki gün açıkladığı istihdam verilerine göre, işsiz sayısının mayıs ayında 193 bin kişi azaldığı, bu gruptaki 130 bin kişinin de işgücü piyasasından çekildiği görülüyor. 130 bin kişinin tamamının bir ayda işgücü piyasasından çekilmesi akıllara büyük bölümünün ‘kayıt dışı’ bölgeye geçtiği şüphesini getiriyor.

Ekonomim'den Merve Yiğitcan'ın haberine göre Konuyu geçtiğimiz günlerde gündeme getiren ve “Kendi ellerimizle içimizde bir Çin yarattık” diyen Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, kurumlar vergisine getirilen 5 puanlık artışın işletmeleri endişelendirdiğini, bu durumun kayıt dışı ekonomiyi büyüteceğini dile getirdi. Mevcut maliyetlere dayanamayıp kapanan işletmelerin yerini Suriyeli üreticilerin doldurduğunu hatırlatan İçten, adil olmayan bu rekabet koşullarının devam etmesi halinde işini düzgün yapan firmaların ayakta kalmasının mümkün olmadığını kaydetti. Bütçe açığının azaltılabilmesi için kamunun gelir kalemlerinde birtakım artışlara gidecek olmasının beklenen bir durum olduğunu söyleyen İçten şöyle devam etti:

"Fakat bu durumun yol açacağı riskleri göz ardı edemeyiz. Özellikle emek yoğun sektörlerde arzu etmediğimiz bir kayıt dışılık zaten vardı. Son maliyet artışlarının kayıt dışılığı daha da tetikleyeceğine inanıyoruz. Yanı sıra sistemin içinde kayıtlı olarak yer alan, tabiri caizse ‘kümesteki tavuklar’ üzerine yük bindirmek yerine kümes dışındaki hiçbir kurallara tabi olmayan ciddi büyüklükteki ekonominin kontrol edilmesi lazım. Tabii ki onlar polisiye yöntemlerle basılsın ve kapatılsın demiyoruz ama bir şekilde kayıt altına alınsın"

"Sermayeyi tükettik"

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya da artan maliyetlerin işin sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini dile getirdi. Enflasyonun altında kalan bir kurla maliyet tutturulamayan, çalışan maliyetinin kişi başına brüt 610 dolar seviyesine geldiği ve talepsizliğin hatta karsızlığın olduğu bir ortamda sektörün gelen vergi artışlarını ve gelecek yeni yükleri kaldıracak güçte olmadığını vurgulayan Kaya, şöyle dedi:

“Bunların hepsinin ayrı ayrı birer yumruk gibi üst üste gelmesi bizi nakavt etti. Kayıt dışılık bir sorun ancak ondan önce işin sürdürülebilirliği riske giriyor. Bir işin devam etmesi için o işletmenin para kazanıyor olması lazım. Bir-iki ay kar etmeyebilirsiniz, ama ortalamada kar ederseniz çarkı döndürüşünüz. Maliyet artışları ve talepsizlik derken giderlerimiz çok ciddi arttı. Ancak gelirlerimiz bu kadar artmadığı için şu an açık pozisyondayız. Paraya ihtiyacımız var, sermayeyi tükettik, bunun için kredi başvurularında bulunuyoruz ama musluklar tamamen kapalı. Eğer para muslukları açılmazsa sektör işçilik, enerji ve vergi faturalarını ödeyemez duruma gelecek; işverenle işçi, işverenle devlet arasında cari hesapla ilgili ciddi problem çıkacak”

"İşten çıkarmalar artacak"

Kriz ortamının 9 aydır sürdüğünü ve en az 15 ay daha süreceğini öngördüklerini belirten Kaya, “Buna önlem almalıyız ancak palyatif değil kalıcı. Çok acil finansmana erişime ihtiyacımız var. Yüzdürülmezsek sistem tıkanacak, işten çıkarmalar daha da artacak. Hepimiz biliyoruz ki ülkemizde bir kayıt dışı harekatı var, bu kayıt dışı harekatın da bizim gibi emek yoğun sektörlerde olduğunu biliyoruz. Otoritenin görevi kayıt içine girenle girmeyeni ayırıp bunun tespitini yapmak...” şeklinde konuştu.