Ekonomist Özaslan: Faiz artışı kamunun faiz giderini çok sert yükseltecek, vergi artışı kaçınılmaz

Ekonomist Altuğ Özaslan, perşembe günü açıklanacak faiz kararı sonucu faizin yüzde 20-25'lere yükseltilmesi tahminlerinin matematiksel bir temeli olmadığını belirtti.

Bankaların elinde bulunan menkul kıymetlere dikkati çeken Özaslan, bütçe açığının da yüksek seyrettiğini belirterek "MK tesis yükümlülüğü de normalleşme süreci dahilinde kaldırılacaksa TL tahvil faizlerinde sert yükseliş görmemiz kaçınılmaz olacaktır ve doğal olarak kamunun faiz gideri çok sert yükseliş gösterecek" dedi. Özaslan "TCMB'nin bu hafta ortodoksumsu bir politikaya dönüşü ve faiz artışı parasal aktarım mekanizması (PAM) üzerinden kamu maliyesini ve bankacılık sektörünün borç monetizasyonu amacıyla kullanılmış bilançosunu da etkileyecektir. Bu minvalde faiz artışı ne olursa olsun MK tesis yükümlülüğü bir süre daha devam edebilir mi? " diye sordu.

Özaslan Twitter'dan şu ifadeleri kullandı:

"Bu hafta TCMB PPK toplantısı en önemli gündemimiz, faiz seviyesinin nereye çekileceğini tahmin etmek çok zor çünkü yıllık enflasyon yüzde 39.59 ve TCMB beklenti anketine göre 12 ay sonraki beklenen enflasyon yüzde 29.84 olduğu bir zeminde yüzde 20-25 gibi artışı tahminlerinin matematiksel bir temeli yok.

Bu yüzden ben bir tahminde bulunamıyorum ama başka bir konuya dikkat çekeceğim. TTM bazda, bütçe açığı –527 milyar TL (–yüzde 2,9 GDP) ve faiz dışı açık ise –100 milyar TL (–yüzde 0,6 GDP) seviyesinde. Aradaki fark olan –427 milyar TL ise faize ödendi.

Bütçede faize ödenen toplam tutar 2017 yılından beri yükseliyor ama MK (menkul kıymet) tesis yükümlülüğü doğal olarak bir borç monetizasyonu olduğu için ana para borç enflasyonla korelel yükselmesine rağmen toplam faiz giderlerinin ağırlığı yüzde olarak düşüyordu.

Yılın ilk 5 ayında vergi gelirlerindeki artış 490 milyar TL (yüzde 55.6). Buna rağmen personel giderleri, SGK devlet primi ve görev zararı kaynaklı cari ve sermaye transferleri çok yüksek seyretmektedir.

"Faiz artışı tahvil faizlerinin de yükselmesine sebep olacak"

Doğal afet ve seçim harcamalarının da etkisiyle yakın dönemde kamu maliyesinin görünümünün daha da bozulması kaçınılmaz. Bu minvalde TCMB'nin faiz artışı sürecinde, MK tesis yükümlülüğü de normalleşme süreci dahilinde kaldırılacaksa TL tahvil faizlerinde sert yükseliş görmemiz kaçınılmaz olacaktır ve doğal olarak kamunun faiz gideri çok sert yükseliş gösterecek. Son finansal istikrar raporuna göre bankaların sabit faizli TL menkul değerler ortalama vadesi 67 ya yükseldi. MK tesis yükümlülüğünün kaldırılması söz konusu olursa, Hazine ile bankalar arasında geçen seneden beri değindiğim borç swapı da kaçınılmaz olacaktır, bu sebeple 67 aya kadar yükselmiş ortalama vade düşmek zorunda kalacaktır. Bu da Hazine'nin artan borç stoğunu roll etme sıklığını ve faiz ödemelerini yükseltecektir.

BDDK'nın son TBS Temel Göstergeler raporuna (Mart 2023) göre ise Menkul Kıymetlerin toplam varlıklar içerisindeki payı yüzde 17.2 ve TL Menkul kıymetlerin payı ise yüzde 10.11 seviyesindedir.

Kısaca, TCMB'nin bu hafta ortodoksumsu bir politikaya dönüşü ve faiz artışı parasal aktarım mekanizması (PAM) üzerinden kamu maliyesini ve bankacılık sektörünün borç monetizasyonu amacıyla kullanılmış bilançosunu da etkileyecektir.

Bu minvalde faiz artışı ne olursa olsun MK tesis yükümlülüğü bir süre daha devam edebilir mi? MK tesis yükümlülüğü sona erdirilecekse borç swap'ı yapılacak mı? Politika faizi nereye kadar yükseltilebilecek çünkü bu gösterge tahvil faizlerine bir şekilde referans oluşturacak.

"Vergi artışı kaçınılmaz"

MK tesis yükümlülüğü devam edecekse de sona erdirilecekse de vergi artışı kaçınılmaz görünüyor. Bu da ÖTV ve Kurumlar Vergisi tarafında mı olacak? KDV'de pek yer yok. Çok soru türetilebilir, hangilerine cevap bulabileceğimizi bilemiyorum ama ikiz açık dönemine döndüğümüz aşikar.

Bu yüzden konunun sadece politika faizi olmadığını ve etki alanı sebebiyle bir çok önemli noktayı etkileyebileceğini lütfen unutmayalım. TL tahvil faizleri ve verim eğrisi normal/serbest bir fiyatlamaya dönecekse yakın dönemde sık takip etmekte fayda var."