Ekonomist Refet Gürkaynak anlattı: KKM, kamuya nasıl maliyeti oluşturuyor?
Ekonomist Refet Gürkaynak, Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarının kamuya yükünü X'ten yayımladığı zincir Tweetlerle anlattı. Gürkaynak, KKM'ye yönelik olarak "KKM bu ülkeye büyük maliyet yaratmış, vergi veren herkesten KKM yapacak birikimi olana servet aktarmış bir rezalettir." dedi.
Gürkaynak, KKM'nin maliyetini şöyle anlattı:
"KKM'nin maliyeti üzerine bir seri: (fFaizin sıfır olduğu durumu düşünmek daha kolay, tavsiye ederim.) 1. TL'den dönen KKM. Burada X hanım TL hesabını KKM'ye aktarıyor. Vadesinde kur faizden hızlı yükseldiyse aradaki fark kadar fazladan ödeme alıyor. Buradaki maliyet açık.
Kur faizden yavaş artmış ya da düşmüş olsaydı bu ödemeyi almayacaktı ama KKM'ye geçtiği tarihte eğer kur hızlı artarsa ödeme alacağını bilmek kıymetliydi. Bu kıymet yüzünden TL hesabını KKM'ye çevirmişti zaten. O kıymetin parasal bir karşılığı var. Opsiyon primi.
MB (bütün KKM fark ödemelerinin daima MB'den olduğunu varsayalım) opsiyonu bedava veriyor. Aynı döviz opsiyonunu VOB'dan alsaydı bir dünya prim ödeyecekti. Kıymetli şeyi bedavaya vermiş olmak sonundaki ödemeden bağımsız olarak zarardır. Ama esas zarar bu değil.
Dövizden dönen KKM. X hanım bu sefer DTH bozdurup lira mevduatı yapıyor. DTH'dan çıkan dövizi günün kurundan MB alıyor. a. Kurun düştüğü durum. X hanım TL faizi alıyor. MB yüksek kurdan döviz aldığı için değerleme zararı yazıyor (dövizi tuttuysa). Opsiyon primi bu yüzdendi.
Kur tabii düşmüyor çünkü burası Türkiye ve enflasyonu ABD enflasyonunun onlarca katı olan ülkede kurun trendi yukarı olmak zorunda. Faiz baskılandığı için kur faizden hızlı artıyor. (Öyle olmadığı durum da aslında MB için bir fırsat maliyeti ama geçelim.)
Dolayısıyla görmeyi beklediğimiz ve gördüğümüz durum b. Kurun faizden hızlı arttığı durum. Bunun iki alt durumu var: i. MB'nin aldığı dövizi tuttuğu durum. Bu durumda elindeki döviz, KKM ile yarattığı yükümlülüğü tamamen hedge ediyor. Başta hediye ettiği opsiyon maliyeti baki.
Ama tabii MB dövizi tutmak için değil satıp kurun artış hızını biraz kesmek, işler tamamen zıvanadan çıkmamış gibi göstermek için almıştı. Dolayısıyla gördüğümüz durum: ii: MB'nin KKM'den aldığı dövizi sattığı durum.
Bu durumda kur yine yükseliyor (çünkü siyaseti çivi tutmayan otoriter ülkede bir de MB uydurma iktisat teorisi ile faizi baskılarsa kur patlar, KKM bunu biraz yavaşlatır). KKM vadesinde X hanım kur farkı alacak. O farkı MB ödeyecek. MB aldığı dövizi eski düşük kurdan sattı.
Dolayısıyla elinde tuttuğu dövizden gelen bir doğal hedge yok. Haliyle KKM farkı kadar zarar edecek. Opsiyon primi değil, KKM'nin esas zararı bu. MB'ye düşük kurdan satıp fiilen yüksek kurdan geri almak zorunda olduğu döviz veriyor. Bunu KKM maliyeti olarak görmek gerekir.
Anlıyoruz ki finansal hokkabazlık iktisat politikası uzmanlığını ikame etmediği gibi, muhasebe de iktisat ve finans okur yazarlığını ikame etmiyor. KKM bu ülkeye büyük maliyet yaratmış, vergi veren herkesten KKM yapacak birikimi olana servet aktarmış bir rezalettir."
