Finlandiya Cumhurbaşkanı şaşkın

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine ilişkin son birkaç ayda yaptığı açıklamalar baş döndüren bir diplomasi trafiğini de beraberinde getirdi. Bu dönemde “Kafası en çok karışan” da Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto oldu.

ÖNCE DESTEK SONRA VETO
Erdoğan, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının yarattığı güvenlik krizi sonrasında NATO’nun genişlemesinden yana olduğunu açıkladı. Erdoğan, geçen mart başında yaptığı, “Biz NATO’da da genişlemenin faydalı olacağını bugüne kadar hep savunduk, bugün de savunuyoruz. Bu adımları atarken bunu dünya barışı için istiyoruz” açıklaması Batı ülkeleri arasında memnuniyet yarattı.

Rusya’nın saldırısının dünya kamuoyunda yarattığı tepki, özellikle bağımsız ve bağlantısız politika yürüten Finlandiya ve İsveç gibi ülkelerin konumlarını yeniden gözden geçirmesine neden oldu; her iki ülke de NATO üyeliğine başvurma yolunda ilerlemeye başladı.

Finlandiya ve İsveç, NATO üyeliği için ülkelerindeki hukuki prosedürde sona gelirken “Genişlemeden yanayız” diyen Erdoğan’dan 13 Mayıs’ta farklı bir açıklama geldi. Erdoğan’ın, “Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine olumlu bakmıyoruz” açıklaması, başta bu iki ülke olmak üzere dünya kamuoyunda şaşkınlıkla karşılandı.

ABD ve Batı ülkelerinden gelen tepki açıklamaları karşısında Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’dan, 14 Mayıs’ta, “Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya adaylığına kapıyı kapatmadık” açıklaması gelince ortalık biraz durulur gibi oldu.

Bu açıklamalar, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto’nun kafasını karıştırdı. Niinisto, 15 Mayıs’ta, ülkesinin NATO’ya üyelik için başvuracağını açıkladığı bir basın toplantısı düzenledi. Bu basın toplantısında Erdoğan’ın, “Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerine olumlu bakmıyoruz” açıklaması sorulduğunda Niinisto, içinde bulunduğu durumu özetle şu sözlerle açıkladı:

BİR AY ÖNCE BANA OLUMLU KONUŞTU
“Açık olmak gerekirse biraz kafam karıştı. Çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yaklaşık bir ay önce bir telefon görüşmesi gerçekleştirdim; benden önce insiyatif aldı ve ‘NATO’ya başvuruyorsunuz ve biz bunu olumlu değerlendireceğiz’ dedi. Kendisine teşekkür ettim ve teşekkürün karşısında çok memnun oldu. Yani anlayacağınız, kafam biraz karıştı. İki gün önce duyduklarımız farklıydı. Dün yeniden Türkiye’nin üyeliğimize açık olduğunu duyduk fakat hayıra dönüştü ya da olumsuza dönüştü diyelim. Sanırım şu anda net bir yanıta ihtiyacımız var. Erdoğan’la dile getirdiği problemlerle ilgili konuşmaya hazırım.”

HEYET GELMESİN
Niinisto’nun bu açıklamasının ardından Erdoğan, önceki gün her iki ülkenin de Türkiye’ye ikna heyeti göndermesine gerek olmadığını, “Kusura bakmasınlar, yorulmasınlar” sözleriyle ortaya koydu.

Bu gelişmelere rağmen Niinistö, krizin çözüleceğine ilişkin umudunu koruyor. Dün İsveç parlamentosunda konuşan Niinistö, “Türkiye ile NATO’ya başvuru konusundaki durumu, yapacağımız yapıcı müzakerelerle çözeceğimizden eminim” dedi.

RESMİ BAŞVURU BUGÜN
Finlandiya parlamentosu ise ülkenin NATO’ya katılma kararını 8’e karşı 188 oyla onayladı. Bu kararla Baltık ülkesinin NATO’ya resmen başvurmasının yolu açıldı. Niinisto ile Başbakanı Magdalena Andersson, bugün NATO üyeliği için Brüksel’deki NATO Karargahı’na birlikte başvuracaklarını açıkladı.

FİNLANDİYA VE İSVEÇ LİDERLERİ, BIDEN İLE GÖRÜŞECEK
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası NATO’ya üyelik başvurusu yapma kararı alan Finlandiya ve İsveç’in liderlerini yarın Beyaz Saray’da ağırlayacak. Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, “Görüşmede bir dizi küresel sorun ve Ukrayna’ya desteğimize ilgili yakın ortaklığımızın yanı sıra NATO’ya üyelik başvuruları ve Avrupa’nın güvenliği de ele alınacak” dedi.

ÇAVUŞOĞLU DA ABD’DE
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bugün New York’ta ABD’li mevkidaşı Anthony Blinken ile bir araya gelecek. Görüşmede, iki ülke arasındaki F-16 konusu ve bölgesel sorunların yanı sıra Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılımı da gündemde olacak.