Yaşlılıkta yalnızlık ve sosyal izolasyon: Ruh sağlığı ve yaşam kalitesine etkisi

Yaşlılık döneminde yalnızlık ve sosyal izolasyonun oldukça yaygın görülen bir sorun olduğu belirtiliyor. Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp’e göre, yaşa bağlı sağlık sorunları ve sosyal çevredeki kayıplar bu yalnızlık hissini tetikleyebiliyor. Bu durumun yaşlı bireylerde ruh sağlığı sorunlarına ve yaşam kalitesinde düşüşe neden olduğuna dikkat çeken Alp, yaşlı bireylerin yalnızlıkla başa çıkabilmeleri için öneriler sunuyor.

Yaşlı bireylerde yalnızlık ve sosyal izolasyonun sıkça rastlanan bir durum olduğunu vurgulayan Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, fiziksel sağlık sorunlarının, özellikle kronik rahatsızlıklar ve hareket kısıtlılıklarının, sosyal hayata katılımı zorlaştırdığını belirtti. İşitme ve görme kayıplarının da sosyal ilişkileri zayıflattığını ifade eden Alp, "Emeklilikle birlikte iş hayatından çekilmek, günlük sosyal etkileşimlerin azalmasına neden olabilir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte eş, arkadaş veya aile üyelerinin kaybı da sosyal çevrenin daralmasına yol açar. Yalnız yaşayan yaşlı bireyler bu nedenle sosyal izolasyon ve yalnızlık hissiyle daha sık karşılaşabiliyor" dedi.

Yalnızlığın ruh sağlığına etkisi

Yalnızlık ve sosyal izolasyonun ruh sağlığı üzerinde ciddi etkileri olduğunu belirten Alp, bu durumun depresyon, anksiyete gibi ruhsal sorunların yaşlı bireylerde daha yaygın görülmesine yol açtığını söyledi. "Yalnızlık hissi, bilişsel işlevlerde gerilemeye neden olabilir ve demans riskini artırabilir. Sosyal bağların azalması özgüven kaybına sebep olabilir ve yaşlı bireylerin yaşamdan aldıkları tatmini azaltır. Bu nedenle yalnızlık, hem ruh sağlığı hem de genel yaşam kalitesi açısından önemli bir risk faktörüdür" ifadelerini kullandı.

Teknolojinin rolü ve sınırlılıkları

Teknolojinin, yaşlı bireylerin sosyal bağlarını korumalarında faydalı olabileceğini dile getiren Psikolog Zeynep Betül Alp, video görüşme uygulamaları, sosyal medya platformları ve mesajlaşma araçları sayesinde yaşlı bireylerin aileleri ve arkadaşlarıyla düzenli iletişim kurabileceklerini belirtti. Pandemi döneminde bu teknolojik araçların kullanımının artmasının yalnızlık hissini hafifletmeye yardımcı olduğunu söyleyen Alp, "Ancak yaşlı bireylerin bu araçları etkili kullanabilmeleri için dijital okuryazarlık konusunda desteklenmeleri önemli" diye ekledi.

Yaşlıların yalnızlıkla başa çıkması için öneriler

Psikolog Alp, yaşlı bireylerin yalnızlık ve sosyal izolasyonla başa çıkabilmelerine yönelik üç önemli öneride bulundu:
1. Aile ve komşularla ilişkilerin güçlendirilmesi: Yaşlı bireylerin kendilerini daha iyi hissetmesi ve sosyal bağların korunması için aile ve komşularla ilişkilerin güçlendirilmesi önemlidir.
2. Sosyal etkinliklere katılımın teşvik edilmesi: Yaşlı bireylerin geçmişten gelen ilgi alanlarını sürdürmeleri teşvik edilmelidir. Haftalık çay sohbetleri, park yürüyüşleri veya el becerisine dayalı aktiviteler bireylerin üretken hissetmesine yardımcı olabilir.
3. Teknoloji kullanımının desteklenmesi: Yaşlı bireylerin aile ve arkadaşlarıyla düzenli iletişimde kalmalarını sağlamak için teknoloji kullanımı desteklenmelidir. Bu, yalnızlık hissinin azaltılmasına katkı sağlar.

Yaşlı bireylerde yalnızlıkla başa çıkma yollarının desteklenmesinin, ruh sağlığı ve genel yaşam kalitesinin korunmasında kritik bir öneme sahip olduğuna dikkat çekiliyor.

(Yurdagül Şimşek)