Rusya el koydu

Akaryakıt zamlarına tepki olarak sokaklara çıkanların Kazakistan’da yaktığı ateş, ülkenin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve onun yarattığı baskıcı yönetimin sona ermesi için mücadelenin de başlangıcı oldu. Çıkan olaylarda güvenlik güçleri ve protestoculardan hayatını kaybedenler olurken Kazakistan Cumhurbaşkanı’nın çağrısı üzerine ülkeye gelen Rusya liderliğindeki barış gücü, olaylara müdahale etmeye başladı. Protestocuların ele geçirdiği kamu binaları da geri alındı.

Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, Sağlık Bakan Yardımcısı Azhar Guiniyat, Khabar 24 televizyonuna yaptığı açıklamada, Kazakistan’ın farklı bölgelerindeki gösterilerde binden fazla kişinin yaralandığını, yaklaşık 400’ünün hastanede tedavi gördüğünü, 62 kişinin ise yoğun bakımda olduğunu söyledi. 

Polis sözcüsü Saltanat Azirbek ise dün sabah Rus haber ajanslarına yaptığı açıklamada, “Gece aşırı güçler idari binalara, Almatı Emniyet Müdürlüğü’nün yanı sıra bazı polis karakollarına saldırmaya çalıştı. Düzinelerce saldırgan etkisi hale getirildi” açıklamasını yaptı.

Kazak devlet televizyonu Khaber 24, protestolar sırasında 13 emniyet görevlisinin hayatını kaybettiğini, 350’den fazlasının ise yaralandığını duyurdu. 

BİNLERCE KİŞİ GÖZALTINDA
Kazakistan İçişleri BakanlığI ise ülkedeki hükümet karşıtı protestolar sırasında göstericilerle yaşanan çatışmalarda şu ana kadar 18 güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Bakanlık olaylarda 2 bin 298 protestocunun gözaltına alındığını açıkladı. Almatı polisi de çatışmalarda “onlarca” protestocunun öldürüldüğünü belirtti.

“BARIŞ GÜCÜ” KAZAKİSTAN’DA
Hükümetin istifa etmesi ve zammın geri alınmasına rağmen ülkedeki protestolar sona ermedi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev’in, Rusya’nın liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden (KGAÖ) yardım istemesine olumlu yanıt geldi. KGAÖ dönem başkanı Ermenistan’ın Başbakanı Nikol Paşinyan, önceki akşam Kazakistan’a barış gücü gönderilmesinin kabul edildiğini açıkladı. 

KGAÖ Genel Sekreterlikten yapılan açıklamada da, “KGAÖ Kolektif Güvenlik Konseyinin 6 Ocak’ta aldığı karar doğrultusunda, durumun istikrara kavuşturulması ve normalleştirilmesi amacıyla KGAÖ’nün barış gücü Kazakistan’a gönderildi” ifadesine yer verildi.

Bu güçlerin Rusya, Belarus, Ermenistan, Tacikistan ve Kırgızistan askeri birliklerinden oluştuğu belirtilen açıklamada, “KGAÖ’nün barış güçleri arasında Rusya Hava İndirme Kuvvetlerinin askeri birimleri bulunuyor” denildi.

BATI ENDİŞELİ
Kazakistan’daki gelişmeler Ukrayna için zaten Rusya ile sorun yaşayan batı ülkelerinde endişe yarattı. ABD, Kazakistan’daki gelişmeler karşısında barışçı çözüm çağrısında bulundu. Birleşmiş Milletler Sözcüsü Stephane Dujarric de uluslararası toplumun Orta Asya ülkesindeki gelişmeleri “kaygıyla” izlediğini belirterek, taraflara “itidalli olma, şiddetten kaçınma ve diyaloğu teşvik etme” çağrısında bulundu.

Euronews’in haberine göre de Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Kazakistan’daki gelişmeler nedeniyle büyük endişe taşıdıklarını belirtti. Borell, “Dış askeri yardım, kaçınılması gereken durumlarla ilgili hatıraları canlandırıyor” ifadesini kullandı.

Devlet televizyonu, Kazakistan Ulusal Bankası’nın tüm finans kurumlarını askıya almaya karar verdiğini bildirdi. Ülkede internet erişimi büyük oranda kapatıldı.

ERDOĞAN'DAN KAZAKİSTAN İÇİN TELEFON DİPLOMASİSİ

Türk Devletleri Teşkilatı Dönem Başkanı olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Kazakistan’da yaşananlar hakkında teşkilat üyesi ülkelerin liderleriyle de telefonda görüşmesi yaptı.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın açıklamasına göre Erdoğan, Kazak lider Tokayev ile görüşmesinde, Kazakistan’da yaşanan gelişmeleri yakından takip ettiğini belirterek Türkiye’nin bu ülkeyle “dayanışma” içinde olduğunu ifade etti. Erdoğan, Kazakistan’da yeni hükümetin bir an önce kurulmasını ve gerginliğin kısa sürede sona ermesini temenni ederken Kazakistan halkının karşılıklı güven ve diyalog çerçevesinde sorunları aşacağına inandığını bildirdi.

TAZMİNAT İLE ALINAN HAVAALANI KULLANILMAZ HALDE

Kazakistan’da bir süre protestocuların eline geçen daha sonra geri alınan, ancak kullanılmaz hale gelen Almatı Havalimanı’nı TAV adlı şirketin işlettiği ortaya çıktı. TAV, söz konusu havalimanını Atatürk Havalimanı’nın AKP tarafından kapatılmasının ardından ödenen tazminat ile satın almıştı.

Cumhuriyet’ten Sezer Erzincan’ın haberine göre, İstanbul’da dev masrafları nedeniyle karşı çıkılan ve AKP’nin yandaş firmalara yaptırdığı İstanbul Havalimanı nedeniyle Atatürk Havalimanı, 7 Nisan 2019 tarihinde sivil uçuşlara kapatılmıştı.
Sayıştay 2017 Denetim Raporu’nda yer alan tespite göre, Atatürk Havalimanı’nı yıllık 165 milyon avro kirayla işleten TAV, kira sözleşmesinin bitmesine 1,5 yıl kala havalimanının uçuşa kapatılması ve tüm uçuşların İstanbul Havalimanı’na yönlendirilmesi nedeniyle zarara uğradığını belirtti.

Yaşanan olayın sonucu, hisselerinin yüzde 46,12’si Fransız hava limanı işletmecisi Aéroports de Paris Grubu’na ait olan TAV Havalimanları Holding’e tam 389 milyon avro gelir kaybı ödemesi yapıldı. Almatı Havalimanı’nı TAV adlı şirket aldığı bu tazminata ufak bir ek yaparak 415 milyon dolara satın aldı.

TAV ise alınan tazminatın haklı olduğunu savundu.

THY, Kazakistan’da yaşanan olaylar nedeniyle tüm yolcu seferlerini 9 Ocak’a kadar iptal etti.

MAHSUR KALAN AYCI VE EŞİ KARGO UÇAĞI İLE DÖNDÜ

Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı ve eşi Tuğçe Aycı’nın Kazakistan’daki olaylar nedeniyle mahsur kaldığı belirtildi.

Gazeteci Cüneyt Özdemir, Youtube hesabından yaptığı yayında bilgiyi doğrulattığını söyledi.

İYİ Parti İBB Grup Sekreteri Ali Kıdık, Aycı ve eşinin özel işleri nedeniyle Kazakistan’da olduğunu belirtti. Kıdık, daha sonraki paylaşımında Aycı ve eşinin özel izinle kargo uçağı ile Kazakistan’dan çıkış yaptığını bildirdi.