Son günlerde bazı otomatların neden çalışmadığı belli oldu

Darphane’nin, metal paralardaki bakır, çinko ve nikel oranını değiştirmesi nedeniyle ağırlıklar değişti. Ağırlığa göre çalışan otomatlardan alış veriş yapmak zorlaştı.

Darphane ve Damga Matbaası maliyetler nedeniyle metal paralardaki bakır, çinko ve nikel oranını değiştirince paraların ağırlığı değişti. Tasarruf nedeniyle metal paraların kalınlığıyla da onaylandı. Eski metal paralara ayarlı otomatlar yeni paraları algılayamayınca otomatlar hata vermeye başladı. Bir otomat üreticisi, makinelerine “çalışmıyor” diye not yazıldığını söyledi.

Yapılan değişikliklerle1 lira, 8.2 gramdan 6.6 grama geriledi. 50 kuruşsa 6.8 gramdan 5.5 grama düştü. Paranın kalınlığı da yaklaşık yarım milim oynadı. 1 liranın gramajının değişmesi madeni paraların ağırlığına göre hassas bir şekilde ayarlanıp çalışan otomatları etkiledi. Metal para ile çalışan otomatların gramajı düşmüş 1 TL'leri para üstü olarak verdiği ve  parayı tanımlayamadığı görüldü. 1 TL'nin ağırlığının değişmesi nedeniyle binlerce otomat yeniden ayarlandı.

Otomat üretim fabrikası müdürü Ali Kurtuluş Çelikol, "Bizim otomatlarımızın üzerine 'çalışmıyor' diye yazı yazıyorlardı. Biz kendimiz parayı otomatlara tanımlamaya başladık" dedi.

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin ise, "Bankaların bankamatiklerinde böyle bir sıkıntı yok. Otomatlarla alakalı olarak ise zaten otomat üreticilerine de Merkez Bankası yeni paraları gönderiyor. Diyor ki, 'Bundan sonraki otomatlarınızı ve mevcut otomatlarınızı buna göre düzenleyin' diyor. Şayet bunlar düzenlememişse böyle sıkıntı yaşanabilir. Çünkü inceliğe ve ağırlığa hassas metaller bunlar" diye konuştu.

GRAMAJDA YÜZDE 20 DÜŞÜŞ

Gramaj değişikliğiyle ilgili bilgi veren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin,  "Gramajı ile oynadık, içerisinde bulunan krom, nikel gibi madenlerin alaşımı ile oynadık. Yüzde 20 civarında paranın gramajını düşürdük. 1 TL, 8.2'den 6'lı rakamlara indirmiş olduk. Gramajı düştü denilen olay bu. 1 buçuk milyar adet ile 950 milyon adet arasında yıllık metal para üretiyoruz. Bizim bu üretmiş olduğumuz metal paralardan devletin son 2022 yılında 600 milyon TL bir kaybı söz konusuydu. 1 milyar 250 milyon adet ürettiğimiz paradan dolayı onun alım gücüne göre, maliyetleri 600 milyon lira daha fazlaydı. Devletin bu kaybını önlemek maksadıyla alaşımla ve içerisindeki madeni alaşımlarla oynayarak fiyatları normale çektik. Şu an maliyetleri kurtardık aslında. Yapılmış olan işlem budur" dedi.

Hurdacıların haksız kazanç ettiği iddialarına yanıt veren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Şahin, "Bu tamamen spekülasyon çünkü 1 lirayı 1 liraya alan insan bunu ayrıştırmak için sonuç itibarıyla eritecek. Bu ayrıştırma maliyetleri ile birlikte muhtemelen 1 buçuk liraya mâl edecek. 1 buçuk liraya mâl edilen şeyi kaça satacak. Dolayısıyla bu spekülasyondan başka bir şey değil. Tamamen ülkemizin ve paramızın itibarını düşürmek için yapılan paylaşımlar" diye konuştu.

"DÜZENLEMEMİŞSE DOĞAL OLARAK BÖYLE BİR SIKINTI YAŞAYABİLİR"

Şahin, bazı otomat üreticilerinin şikayetleriyle ilgili ise "Otomatlarla alakalı olarak, parayı çıkartmaya karar verdiğimiz zaman Merkez Bankası ile birlikte çalışıyoruz. Üretmiş olduğumuz örnekleri Merkez Bankası'na gönderiyoruz, onlar da tüm bankalara gönderiyorlar. Bankaların bankamatiklerinde böyle bir sıkıntı yok. Otomatlarla alakalı olarak ise zaten otomat üreticilerine de Merkez Bankası yeni paraları gönderiyor, 'Bundan sonraki otomatlarınızı ve mevcut otomatlarınızı buna göre düzenleyin' diyor. Şayet bunlar düzenlememişse doğal olarak böyle sıkıntı yaşanabilir çünkü inceliğe ve ağırlığa hassas metaller bunlar" şeklinde konuştu. 

"OTOMATLARIMIZIN ÜZERİNE 'SAHTE PARA VERİYORLAR' DİYE YAZMIŞLAR"

Otomat üretim fabrikası müdürü Ali Kurtuluş Çelikol ise yaklaşık 1 buçuk aydır sıkıntı yaşadıklarını öne sürdü.

Gramaj değişikliğinin bildirilmediğini iddia eden Çelikol, "Bilgi gelmediği için de biz bu paraları Darphane'den aldık, otomatlarımıza koyduk. Otomatlar para iadesi yapıyor ama tekrar geri almıyor. Bundan dolayı halktan çok büyük tepki aldık. 'Sahte para mı veriyorsunuz?' diyorlardı. Yaklaşık 1 buçuk aydan beri bu sıkıntı ile karşı karşıyayız. Hatta otomatlarımızın üzerine 'Bu otomatı kullanmayın sahte para veriyor' diye yazmışlar. Biz bu otomatlarımızın olduğu yerdeki amirler ile konuştuk, durumun böyle olmadığını, Darphane'nin para bastığını belirttik" diye konuştu.

Bu arada bazı otomatlarda yaşanan sıkıntı sosyal medyada da paylaşıldı. Görüntülerde, yeni parayı algılayamayan otomatların çalışmadığı görülüyor.