Türkiye'de radikal dini tutum gösterenlerin oranı azalıyor: Laik ve demokratik bir devlet isteyenlerin sayısı arttı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Türkiye'de din, çoğulculuk ve radikal tutumlar üzerine kapsamlı bir araştırma raporu yayımladı.

Rapora göre başörtüsü takan kadınların oranı ve mezhebini bilenlerin oranı azalırken; laik ve demokratik bir devlet isteyenlerin oranı 2016’dan 2020’ye kadar artış gösterdi. Araştırmalar radikal dini tutumlar sergileyenlerin oranının yüzde 4’ten yüzde 2’ye düştüğünü ortaya koydu.

Mezhebini bilmeyenlerin oranı arttı

Ankete katılım gösterenlerin çoğunluğu, itikadi-inançları ile ilgili tutumları belirleyen mezheplerinin farkında olmadıklarını söyledi. 2016 yılında katılımcıların %59'u itikadi mezhebini bilmediğini ifade ederken bu oran 2020 yılında %71'e yükseldi.

Araştırmacılar; düşüş eğiliminin, 15 Temmuz 2016 Türkiye darbe girişimi sonrasında İslam'daki ayrılıkçı eğilimlere yönelik olumsuz duyguları yansıtıyor olabileceğine dikkat çekti

Başörtüsü takan kadınların oranında 2016’ya göre düşüş var

Araştırmaya göre kadınların yarısından fazlası başörtüsü takmayı tercih ederken bu oran yüzde 54 olarak saptandı. 2013’te bu oran yüzde 60’ken 2015 yılında yüzde 56’ya düşmüş ancak 2016’da tekrar yüzde 61’e yükselmişti. 2020 yılında ise oran yüzde 54’e tekrar geriledi ancak kadınların yarısından fazla olmaya devam etti.

Çalışan kadınlarda başörtüsü oranı ev kadınlarına göre daha az

Ayrıca, hem 2016 hem de 2020 yıllarında eğitim seviyesi yükseldikçe ve çalışan kadınlar arasında başörtüsü takma sıklığı azalmıştır. 2016 yılında ev kadınlarının %77,7 gibi yüksek bir oranı başörtüsü taktığını belirtirken bu oran çalışan kadınlarda %40,5 olarak saptandı. 2020 yılında ise her iki grupta da başörtüsü takan kadınlar arasında benzer bir düşüş yaşanmış, sırasıyla %71,5 ve %35,6 oldu.

2016 yılında, başörtüsü takma pratiğinin yaygınlığı daha muhafazakâr olan doğu bölgelerinde daha yüksekken; İstanbul da dâhil olmak üzere batı illerinde daha düşük olarak tespit edildi. Anadolu'da ve Akdeniz'de başörtüsü kullanımı ülkenin doğu bölgelerine kıyasla daha düşük olmakla birlikte yine de yaygın olarak açıklandı.

Oruç tutma ve namaz kılma oranı azaldı

Ankete göre, dini aylarda oruç tutma ve namaz kılma konusunda bir düşüş eğilimi söz konusu. 2011 yılında %70 olan düzenli oruç tutma oranı, 2013 yılında %68'e, 2015 yılında ise %63'e düştü. Bu oran 2016'da daha da düşerek %54'e gerilemiş, 2020'de ise çok az bir artışla %55'e yükseldi.

2013 yılından bu yana düzenli olarak günde beş vakit namaz kıldığını bildiren katılımcıların oranında da bir düşüş eğilimi görüldü. 2011 yılında %38 olan bu oran, 2013 yılında %44'e yükselirken o tarihten bu yana giderek azaldı. Bu oran 2015'te %42'ye, 2016'da %40'a gerilemiş, 2020'de ise 2011 seviyesinin de altına inerek %36'ya düşmüştür.

Laik ve demokratik bir devlet isteyenlerin sayısı arttı

Anketteki katılımcıların çoğunluğu laik bir devlette yaşamayı tercih ederken 2016 ile 2020 yılları arasında bu tercihte yüzde 75’ten yüzde 81’e artış eğilimi görüldü.

Şeriat hukuku isteyenlerin oranında azalma var

Benzer şekilde, katılımcıların çoğunluğu demokratik bir devlette yaşamaktan memnunken 2016’da katılımcıların %22’si hukuk sisteminin şeriat hukukuna göre uygulanmasını tercih ederken 2020 yıllarında bu oran %17’ye düştü.

Aleviler ile komşu olmaktan memnun olan Sunni’lerde azalma var

Araştırmaya göre; 2020'de Sünnilerin %71'i Alevi bir komşuya sahip olmaktan memnunken bu oran 2016'dan bu yana düşüş gösteriyor. Benzer şekilde, 2020'de katılımcıların %69'u evini bir Alevi'ye kiralamaya istekli olduğunu ifade ederken bu isteklilik 2015 ve 2016 anketlerinden bu yana azalma gösterdi.

Radikal dini tutumlarda azalma var

Araştırma sonucu oluşturulan ideolojik radikalizm endeksine göre, 2016 yılında katılımcıların %4'ünün radikal dini tutumlara sahip olduğu düşünülürken bu oran 2020 yılında %2'ye düştü. 2016’da radikal tutum gösteren katılımcılar arasındaki etnik grupta Zazalar ve Araplar yüzde 12 ile en yüksek orana sahipken 2020’de zirvede Çerkezler ve Lazlar yer aldı.