Türkiye’nin kurtuluş reçetesi

Millet İttifakı, hükümet programı niteliğindeki Ortak Politikalar Mutabakat Metni kamuoyuna duyuruldu. CHP lideri Kılıçdaroğlu önceki gün bu hazırlığı “Türkiye’nin kurtuluş reçetesi” diye tarif etmişti. 9 ana başlığın yer aldığı metne göre, cumhurbaşkanının görev süresi 7 yıl ve bir dönem olacak, seçim barajı yüzde 3'e düşecek.

Millet İttifakı'nı oluşturan liderler CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu Ortak Politikalar Mutabakat Metni'ni kamuoyuyla paylaşmak üzere Ankara'da bir araya geldi. Ortak Politikalar Mutabakat Metni, hukuk, adalet yargı, kamu yönetimi, yolsuzlukla mücadele, şeffaflık ve denetim, ekonomi, finans ve istihdam, bilim, Ar-Ge, yenilikçilik, girişimcilik ve dijital dönüşüm, sektörel politikalar, eğitim ve öğretim, sosyal politikalar ve dış politika, savunma, güvenlik ve göç olmak üzere 9 ana başlık altındaki 75 alt başlıkta 2.300’den fazla somut hedef, politika ve projeleri ortaya koydu.

Hukuk, adalet ve yargı

• Etkin ve katılımcı bir yasama, istikrarlı, şeffaf ve hesap verebilir bir yürütme, bağımsız ve tarafsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği güçlü, özgürlükçü, demokratik, adil bir sistem için Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçeceğiz.
• Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni doğrultusunda yapılması gereken anayasal ve yasal değişiklikleri ivedilikle hayata geçireceğiz.
• Bir yasama yılında en az 20 gün, gündemi muhalefet tarafından belirlenen genel görüşme açılabilmesini sağlayacağız.
• Devlet sırrı ve ticari sır kavramlarını, Meclis’in bilgi edinme ve denetim yetkilerini engellemeyecek şekilde yeniden tanımlayacağız.

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ
• Milletlerarası sözleşmelerden geri çekilme yetkisinin Meclis’e ait olduğunu anayasal güvence altına alacağız.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde başkanı ana muhalefet milletvekilleri arasından seçilen Kesin Hesap Komisyonu kuracağız.
• Kanunlar üzerinde tanınan veto yetkisini kaldırarak Cumhurbaşkanına sadece “geri gönderme yetkisi” tanıyacağız.

KARARNAME YETKİSİNE SON
• Cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisine son vereceğiz.
• Cumhurbaşkanının 7 yıl süreyle bir dönem seçilebilmesine, seçildikten sonra partisi ile ilişiğinin kesilmesine ve görev sonrasında aktif siyasete dönememesine ilişkin düzenleme yapacağız.
• Olağanüstü hal kararnamelerine son verecek, OHAL süresini altı aydan iki aya düşüreceğiz.

TAZMİNAT CEZALARI HAKİM VE SAVCIYA ÖDETİLECEK
• Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde iki farklı kurul oluşturacağız. Adalet Bakanı ve müsteşarı Hakimler Kurulu'nda yer almayacak.
• Görevini kötüye kullanmak suretiyle, Anayasa Mahkemesi veya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin verdiği hak ihlali kararına sebep olup devleti tazminata mahkûm ettiren ve zarara uğratan hâkimlere ve savcılara bu tazminat ve zararın rücu ettirilmesini sağlayacağız.
• Çoklu baro sistemine son vereceğiz.
• Sayıştay’ı Anayasa’da bir yüksek mahkeme olarak düzenleyecek, Sayıştay denetiminin kapsamını, tüm kamu kurum ve kuruluşlarını içerecek şekilde genişleteceğiz.
• Tutuklamanın istisna olması ilkesinin titizlikle uygulanması için gerekli tedbirleri alacağız.
• Düşünce, kanaat ve ifade hürriyetlerini güçlendireceğiz.

TRT VE AA’YA BAĞIMSIZLIK
• Basın özgürlüğünü güçlendirecek, TRT ve Anadolu Ajansı’nı bağımsızlık ve tarafsızlık esaslarına göre yeniden yapılandıracağız.

TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ KEYFİ OLARAK SINIRLANAMAYACAK
• Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının belirsiz ve keyfi şekilde sınırlanmasına son vereceğiz.
• Sivil toplum kuruluşlarının kamu yararı statüsü ve vergi muafiyeti gibi desteklerden yararlanmasında eşit, adil ve şeffaf bir yöntem uygulanmasını sağlayacağız.
• Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamelerinden kaynaklanan mağduriyetlere son vereceğiz.

SEÇİM BARAJI %3
• Seçim barajını %3’e düşüreceğiz.
• Yurt dışındaki vatandaşlarımızın en fazla 15 milletvekili ile doğrudan Meclis’te temsili için yurt dışı seçim çevresi oluşturacağız.
• En son yapılan milletvekili genel seçiminde en az %1 oy alan siyasi partilerin hazine yardımından faydalanmasını sağlayacağız.

PARTİ KAPAtMAk ZORLAŞACAK
• Siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davaların açılmasında TBMM’nin iznini zorunlu hale getireceğiz.
• Siyasi partilere ve adaylara yapılan belirli miktarın üzerindeki bağışların ve seçim dönemlerinde yapılan tüm harcamaların kamuoyuna açıklanmasını zorunlu tutacağız.

Kamu yönetimi

CUMHURBAŞKANLIĞI KURULLARI KAPANACAK
• Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki kurulları ve ofisleri lağvederek görev ve yetkilerini ilgili bakanlık ve kurumlara devredeceğiz.

VARLIK FONU İPTAL
• Türkiye Varlık Fonu’nu kapatacağız.
• Bakanlıkları yeşil ve dijital dönüşüm ve kapsayıcılık hedefimiz doğrultusunda yeniden yapılandıracağız.

DPT VE MÜSTEŞARLIKLAR GERİ GELİYOR
• Strateji ve Planlama Teşkilatı Kuracağız.
• Bakan yardımcılıklarını kaldırıp, müsteşarlık sistemini kuracağız.

YEREL YÖNETİMLERE KAYYUM ATAMASINA SON
• Yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını yok sayan kayyum uygulamalarına son vereceğiz.
• Belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı payları artıracak, payların belirlenmesinde illerin üretim ve ihracata olan katkısını ve yaz-kış ile gece-gündüz nüfus farkı ile düzensiz göçü dikkate alacağız.

KÖYLER YENİDEN KÖY
• Muhtarlık Temel Kanunu’nu çıkaracağız.
• Büyükşehir Yasası’yla mahalleye dönüştürülen köylere tüzel kişiliklerini iade edeceğiz.

İŞE ALIMDA MÜLAKATA SON
• Devlet Personel Başkanlığı kuracağız.
• Mülakat uygulamalarına son verecek, yazılı sınavda en yüksek puan alandan başlamak üzere personel alımı yapılmasını sağlayacağız.
• KPSS sınavlarının sayısını artıracak ve sınavlardan ücret almayacağız.
• Kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin vekil ya da taşeronlar eliyle yürütülmesine izin vermeyeceğiz.

Yolsuzlukla mücadele, şeffaflık ve denetim

• TBMM’de “Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu” kuracağız.
• Yolsuzluktan elde edilen ve kaçırılan gelirleri ülkemize geri getirecek, bu çerçevede “Malvarlıklarının Geri Alınması Ofisi”ni kuracağız.
• Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’nın mali kaynakları ile personel ve bilişim alt yapısını güçlendirecek, çalışmalarında idari özerkliğe sahip olmasını sağlayacağız.
• Mali Eylem Görev Gücü (FATF) standartlarına tam uyum sağlayacak ve ülkemizi “gri liste”den çıkaracağız.
• Vergi cennetleri ve kara para riskli ülkeler listesini acilen yayımlayacağız.
• Vergi affı ve varlık barışlarının kara para aklama aracı olmasını engelleyeceğiz.
• Kamu İhale Kanunu’nu Avrupa Birliği normlarına uygun olarak yeniden düzenleyeceğiz.
• Bilgi edinme hakkını ihlal eden kamu görevlilerinin ceza ve tazminat sorumluluğu artacak.
• Kamu Özel İşbirliği projelerinden kaynaklanan garanti ve diğer koşullu yükümlülükleri şeffaf bir biçimde yayınlayacağız.
• TÜİK istatistiklerinin akademisyen ve uzmanlardan oluşan komisyonlar tarafından düzenli biçimde kalite ve güvenilirlik kontrolüne tabi tutulmasını zorunlu hale getireceğiz.
• Siyasi Etik Kanunu’nu çıkaracak, Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde Siyasi Etik Komisyonu kuracak, grubu bulunan siyasi partiler bünyesinde siyasi etik kurulları oluşturulmasını düzenleyeceğiz.

Ekonomi, finans ve istihdam

ENFLASYON İKİ YILDA KALICI OLARAK TEK HANE OLACAK
• Enflasyonu iki yıl içinde düşük tek haneye kalıcı bir biçimde indireceğiz.
• Türk lirasına yeniden itibar ve istikrar kazandıracağız.
• Ortalama büyüme hızının yüzde 5’in üzerinde gerçekleşmesini sağlayacağız.

5 YILDA MİLLİ GELİR İKİ KATINA ÇIKACAK
• Beş yılın sonunda dolar cinsinden kişi başına milli gelirimizi en az iki katına çıkaracağız.
• Beş yılda en az 5 milyon ilave, nitelikli ve insan onuruna yaraşır gelir sağlayan iş imkanı oluşturacak, işsizliği tek haneye indireceğiz.

AŞIRI YOKSULLUĞU SIFIRLAYACAĞIZ
• 2018 sonrasında yeniden gündeme gelen aşırı yoksulluğu sıfırlayacağız.
• Haksız gelir ve servet transferi ile rant devşirmeye dayalı politikalara son verecek, gelirin bireyler, haneler ve bölgeler arasında adil ve dengeli dağılımını sağlayacağız.

İHRACAT HEDEFİ 600 MİLYAR DOLAR
• Beş yılın sonunda yıllık ihracatı 600 milyar dolar seviyesine, ihracatın kilogram değerini 2 doların üzerine, yüksek teknoloji ürünleri ihracatının payını ise iki katına çıkartacağız.
• Verimlilik, yüksek katma değer ve rekabetçiliğe dayalı sektörel politikalarımızla üretim yapısını ithalata bağımlı olmaktan kurtaracak ve ekonomimizi sürdürülebilir bir dış denge yapısına kavuşturacağız.

MERKEZ BANKASI BAĞIMSIZ OLACAK
• Merkez Bankası’na fiyat ve finansal istikrarı sağlama dışında sorumluluklar yüklemeyeceğiz.
• Merkez Bankası kanununda temel görevleri, araç bağımsızlığını ve üst düzey atamaları ilgilendiren değişikliklerin TBMM’de nitelikli çoğunlukla yapılabilmesini sağlayacak mevzuat düzenlemesini gerçekleştireceğiz.
• Merkez Bankası bağımsızlığına müdahaleye ve yetki-sorumluluk çatışmasına yol açan, hiçbir işlevselliği bulunmayan Fiyat İstikrarı Komitesi’ni kaldıracağız.

MERKEZ BANKASI BİRİMLERİ YENİDEN ANKARA’YA
• TCMB’nin İstanbul’daki birimlerinin tekrar Ankara’ya taşınma sürecini mümkün olan en kısa sürede sağlayacağız.
KAYIP 128 MİLYAR DOLARIN HESABI SORULACAK
• Merkez Bankası rezervlerinin şeffaf olmayan bir biçimde ve dolambaçlı yollarla satışına ilişkin işlemleri idari ve hukuki denetime tabi tutacak, tespit edilen hata, usulsüzlük, yolsuzluk ve kamu zararının sonuna kadar takipçisi olacağız.

KKM SONA ERECEK
• İktidara gelir gelmez yeni Kur Korumalı Mevduat hesabı açılmasını durduracak, mevcut hesapları vade sonlarında kapatacağız.
• İtibar gerekçesine sığınılarak gerçekleştirilen tüm gereksiz harcamalara son vereceğiz.

BEŞTEPE’DEN ÇANKAYA KÖŞKÜ’NE DÖNÜŞ
• Cumhurbaşkanlığı’nı Çankaya Köşkü'ne taşıyacağız. Cumhurbaşkanlığı kullanımındaki saray, köşk ve yalıları halkın kullanımına açacağız.
• Mali disiplin anlayışını kalıcı hale getirmek ve öngörülebilirliği arttırmak amacıyla “Mali Kural” uygulamasını hayata geçireceğiz.

KAYNAKLAR KANAL İSTANBUL GİBİ RAHT PROJELERİNE DEĞİL TARIM PROJELERİNE AYRILACAK
• Kaynakları “Kanal İstanbul” gibi rant projeleri için değil Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP), Doğu Anadolu Projesi (DAP), Konya Ovası Projesi (KOP) ve Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) kapsamındakiler başta olmak üzere tarımsal sulama projelerinde kullanacağız.

KAMU, ZORUNLU HALLER DIŞINDA DÖVİZLİ SÖZLEŞME YAPMAYCAK
• Kamunun zorunlu haller dışında döviz cinsinden sözleşme yapmamasını sağlayacağız.
• Beyana tabi gelir unsurlarının kapsamını genişletecek, böylece dolaylı vergilerin ağırlığını azaltan bir vergi yapısı tesis edeceğiz.

ÇALIŞANLARIN VERGİ VE PRİM YÜKÜ AZALTILACAK
• Çalışanlar üzerindeki vergi ve sigorta prim yükünü indireceğiz.
• Vergi Harcamaları Raporu’nu, Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifiyle birlikte TBMM’ye sunacağız.

İŞYERİ KİRA STOPAJI KALDIRILACAK
• İşyeri kira ödemelerinde stopaj oranını sıfırlayacağız.

İLK EV TAPUSUNA HARÇ YOK
• İlk kez konut alımında tapu harcı almayacağız.

EĞİTİMDE KDV İNECEK
• Her türlü eğitim ve öğretim hizmetinden alınan KDV’yi indireceğiz.
• Şoför esnafının 10 yaşın üzerindeki araçlarının yenilenmesinde ÖTV almayacağız.
• Değer artış payı ve imar rantlarına ilişkin diğer düzenlemeleri gözden geçirecek, kentsel rantları kapsamlı ve etkili bir biçimde vergilendireceğiz.

VERGİ DENETİMİ SİYASİ BASKI ARACI OLMAYACAK
• Vergi denetimini iş dünyası üzerinde siyasi baskı kurmanın bir aracı olmaktan çıkaracağız.

VARLIK BARIŞI UYGULAMASI BİTECEK
• Ekonomik ve teknik gerekçeleri olmayan vergi ile özellikle matrah artırımı ve varlık barışı uygulamalarına son vereceğiz.
• Vergi Cennetlerine yapılan ödemelerden stopaj alınması dâhil gerekli önlemleri alacağız.
• Kayıt dışılıkla etkin bir şekilde mücadele edecek, kayıt dışılığı OECD ortalamasının altına indirecek, bu mücadeleden elde edilecek kaynakları toplumun en kırılgan kesimlerini desteklemek için kullanacağız.

BEŞLİ ÇETE İHALELERİNE HUKUKİ TAKİP, KAMU ZARARI TAHSİL EDİLECEK
• Usulsüzlük ve yolsuzluk tespit edilen Kamu-Özel İşbirliği projeleri için ulusal ve uluslararası tüm hukuki yolları kullanacak, gerekirse tahkim süreçlerini işletecek, varsa kamuyu zarara uğratan yüklenici şirketler, bunların ortakları ve sorumlu şahıslarla ilgili yasal işlemleri başlatacak ve oluşan zararların ilgililerinden tahsilini sağlayacağız.
• Sermayenin tabana yayılmasını sağlayacak, uzun vadeli kaynakları özellikle sürdürülebilir kalkınma amaçlarının gerçekleştirilmesine dönük şirketlere yönlendireceğiz.
• Borsa’da manipülasyon ve yolsuzluk iddialarına ilişkin ilgili kurumları da kapsayacak şekilde bir inceleme ve denetim başlatacak ve tespit edilen usulsüzlük ve yolsuzlukların takipçisi olacağız.
• Spekülatif ve saadet zinciri türü finans uygulamalarının yarattığı riskleri önleyici düzenlemeleri hayata geçireceğiz.

İNŞAAT MERKEZLİ BAKIŞ BİTECEK, İSTANBUL GERÇEK FİNAS MERKEZİ OLACAK
• İnşaat merkezli bakış açısına son vererek İstanbul’u gerçek anlamda bir Finans Merkezi yapacağız.
• İstihdamla ilgili düzenlemeleri gözden geçirecek kayıtlı istihdamın önündeki mali ve mali olmayan yükleri azaltacağız.
• Çok sayıda ve karmaşık olan istihdama yönelik vergi ve sosyal güvenlik prim teşviklerini sadeleştirerek uygulanmasını kolaylaştıracağız.

KADINLARIN İŞ GÜCÜNE KATILIMI ARTIRILACAK
• Gençlerin istihdamına yönelik kısa eğitim programları, stajlar, sertifikalar, uzaktan eğitimler, dijital eğitim mecraları ve ücretsiz dijital geliştirme atölyeleri gibi programlar geliştirecek ve destekleyeceğiz.
• Kadınların iş gücüne daha aktif katılımını sağlamak amacıyla okul sonrası eğitmenli aktivite merkezleri ile kreşlerin sayısını yerel yönetimlerle işbirliği içinde mahalle düzeyinde artıracak, bu amaçla, yaşlı bakımına erişimi de iyileştireceğiz.
• Engellilerin rekabetçi işgücü piyasası içinde yer almasını sağlayacak mesleki profilleme, iş bulma, meslek yönlendirmesi ve meslek edindirme kursları gibi hizmetleri vereceğiz.

İŞSİZLİK SİGORTASI FONU AMACI DIŞINDA KİULLANILACAMAYAK
• İşsizlik Sigortası Fonu’nun amacı dışında kullanılmasını önleyecek ve faaliyetlerinin daha şeffaf bir çerçevede yürütülmesini sağlayacağız.
• İşsizlik Sigortası Fonu’na %2’lik işveren katkısının yarısını “Yarına Hazırlık Fonu’na” aktaracak, bu fon aracılığıyla işsiz kalma riski yüksek çalışanlara yönelik beceri kazandırma yatırımlarına finansman sağlayacağız.

MESLEKİ EĞİTİM GELECEĞİN MESLEKLERİNE GÖRE GÜNCELLENECEK
• Mesleki eğitim müfredatını geleceğin meslekleri doğrultusunda güncelleyecek, öğrencilere farklı alanlarda da kullanabilecekleri taşınabilir yeni beceriler kazandıracağız.
• OSB’ler bünyesinde ilgili paydaşların yönetiminde bulunduğu Teknoloji Liseleri kuracağız.

Bilim, AR-GE, yenilikçilik, girişimcilik ve dijital dönüşüm

• Bilim politikamızı, insan, özgürlük, demokratik eğitim, bilimsel düşünme, girişimcilik ve teknoloji üretimi odaklı bir anlayışla yürüteceğiz.

YÜKSEK YETENEK İNŞASI ACİL EYLEM PLANI
• Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunu tekrar çalışır hale getireceğiz.
• Yüksek Yetenek İnşası Acil Eylem Planını uygulamaya koyacağız.
• Türkiye’yi giderek dışlandığı uluslararası araştırma ve yenilik ağlarına dahil edeceğiz.

BEYİN GÖÇÜYLE MÜCADELE EYLEM PLANI
• Çok boyutlu bir Beyin Göçüyle Mücadele Eylem Planı hazırlayacak ve uygulayacağız.

AKADEMİSYEN ÖZLÜK HAKLARINDA İYİLEŞTİRME
• Yetişmiş insan gücümüz için uygun ekonomik ve sosyal koşulları yaratacak, akademisyenlerin özlük haklarında ve gelirlerinde iyileştirmeler yapacağız.

YAPAY ZEKÂ HAMLESİ
• Yurtdışındaki yetenekli yapay zekâ araştırmacılarını ülkeye çekmek ve ülkede kalmalarını sağlamak için burs ve araştırma imkanları sağlayacağız.

TÜBİTAK, YENİDEN TÜBİTAK OLACAK
• TÜBİTAK’ı sadece Araştırma Enstitüleri ile kritik alanlarda ileri araştırmalar yapan bir kurum haline getireceğiz.
• İlgili bakanlık ve kurumların eşgüdümü ile Ulusal İnovasyon Sistemini inşa edeceğiz.
• Kendine yeterliliğimizin merkezine yenilikçi, yeşil ve dijital dönüşümü benimsemiş girişimcilerimizi yerleştireceğiz.

TEŞVİKLER SADECE TEKNOPARKLARI DEĞİL TÜM TÜRKİYE’Yİ KAPSAYACAK
• Teknopark teşviklerini fiziksel mekândan bağımsız hale getirerek tüm Türkiye’yi teknopark yapacağız.

YENİ START-UP KANUNU
• Yeni Girişim Şirketleri (Start-Up) Kanunu’nu çıkartarak girişimciliğe ilişkin hukuki tanımları, statüleri, mali yükümlülükler ve teşvikleri net bir çerçeveye kavuşturacağız.

SİLİKON VADİLERİNE BÜYÜKELÇİ
• Silikon Vadisi gibi küresel ölçekte başarılı girişimcilik ekosistemlerinin bulunduğu yerlere Özel Temsilci/Büyükelçi atayacağız.

GİRİŞİMCİLİK MERKEZİ
• Girişimcilerimizin tüm ihtiyaçlarını tek duraktan karşılamak amacıyla Girişimcilik Merkezi kuracağız
• “Çalışan Hisse Opsiyonları” için gerekli hukuki ve muhasebe alt yapısını oluşturacak ve güçlendireceğiz.

BİLİŞİM VE YENİLİKÇİLİK BAKANLIĞI
• Bilişim ve Yenilikçilik Bakanlığı kuracağız.

2 MİLYON KM FİBER OPTİK
• Fiber/Optik uzunluğunu en kısa sürede 2 milyon kilometreye ulaştıracağız.
• Telekomünikasyon sektöründe halen devam eden tüm imtiyaz sözleşmelerini, geçmiş süreçleri ve devir mevzuatlarını inceleyecek, gelişmiş ülke standartlarına uygun yeni bir yetkilendirme rejimi uygulamaya koyacağız.

TELEKOM VE TURKCELL’DEKİ HİSSELER HAZİNE’YE
• Varlık Fonuna aktarılan Türk Telekom ve Turkcell hisselerini Hazineye devredecek ve çağdaş yönetişim ilkelerine göre bağımsız şekilde yönetilecek.

İNTERNETE ERİŞİM TEMEL HAK
• İnternete erişimi temel bir insan hakkı olarak tanımlayacak, vatandaşlarımızın her yerde, güvenli, hızlı, ucuz ve sansürsüz internete erişimini sağlayacağız
• İnternet erişiminin üzerindeki vergileri, Dijital Hizmet Vergisi’ni ve BTK kesintilerini indireceğiz.
• İnternet üzerinden yayınlara ilişkin yasayı ifade özgürlüğünü ve kişisel mahremiyeti koruyacak şekilde, evrensel, çoğulcu ve demokratik ilkeler çerçevesinde ve geniş bir istişareyle yeniden düzenleyeceğiz.
• Kamu gözetim gücünün siyasi rakiplere karşı silah olarak kullanılmasının önüne geçeceğiz.

Eğitim ve öğretim

• Eğitim kurum ve süreçlerini cinsiyet, etnik köken, din, dil, yerleşim yeri, sağlık durumu, sosyo-ekonomik koşulları ayırt etmeden, fırsat eşitliği ve adaletini ve herkesin nitelikli eğitim hakkını garanti altına alan kapsayıcı bir anlayışla düzenleyeceğiz.

ÖĞRENCİLERE ÖĞLE YEMEĞİ
• Devlet okullarındaki öğrencilere ücretsiz süt, su ve öğle yemeği vereceğiz.

YARDIMCI KİTAP İHTİYACI OLMAYACAK YEREL ESNAFTAN ALINACAK DERS KİTAPLARI ÜCRETSİZ
• Okulöncesi, ilköğretim ve orta öğretimdeki tüm öğrencilere yardımcı kitaba ihtiyaç duymayacak şekilde ders kitaplarını yerel esnafa ve ekonomiye katkıda bulunacak şekilde ücretsiz temin edeceğiz.
• “Eğitim Destek Kartı” ile anaokulundan üniversiteye kadar devlet okullarındaki ihtiyaç sahibi öğrencilerin kırtasiye, çanta, kıyafet ihtiyaçlarını ve internete erişimlerini ücretsiz karşılayacağız.
• Zorunlu eğitimi 1 yılı okul öncesi eğitim, 5 yılı ilkokul, 4 yılı ortaokul, 3 yılı ise lise olmak üzere 1+5+4+3 şeklinde uygulayacağız.

SINAV GÜVENLİĞİ TEREDDÜTSÜZ SAĞLANACAK
• Sınav güvenliğini kamu vicdanında hiçbir tereddüt oluşturmayacak şekilde sağlayacağız.

SİSTEM SINAV ODAKLI DEĞİL SÜREÇ ODAKLI OLACAK
• Ortaöğretime geçişlerde sınav odaklı değil süreç odaklı bir sistem geliştireceğiz.

LGS ZAMAN İÇİNDE KALDIRILACAK
• Liselere Giriş Sınavlarında yıldan yıla değişen uygulamalara son verecek, LGS sınavını süreç içinde kaldıracağız.

ÜNİVERSİTEYE GİRİŞTE TEKLİ DEĞİL ÇOKLU SINAV İMKANI OLACAK
• Üniversiteye girişte yılda bir defa yapılan sınav yerine çoklu sınav imkânı sunacağız.
• Altyapıları oluşturarak okul öncesi eğitimi 1 yıl zorunlu tutarak ücretsiz sağlayacak ve isteğe bağlı olarak 3 yaş ve üzerine erken çocukluk eğitimi imkânı sunacağız.

3 YAŞTAN İTİBAREN DİL EĞİTİMİ
• Çocuklarımıza üç yaşından itibaren; dil, zeka ve beceri gelişimlerini, doğayı tanımalarını, değerler eğitimini, kişisel, fiziksel ve eğitsel gelişmelerini bütüncül bir yaklaşım ile sağlayacağız.

İLKOKULUN 5. YILINDA ORTA ÖĞRETİME HAZIRLIK
• 5 yıllık ilkokulun 5. sınıfını bir üst öğrenime akademik hazırlık programı şeklinde, 4 yıllık ortaokulun ilk yılını ise yabancı dil ve kodlama hazırlık sınıfı şeklinde düzenleyeceğiz.
• İlköğretimde evrensel etik, insan hakları, adalet, sağlık, çevre ve hayvan hakları, kültür, sanat, bilim, spor konusunda farkındalığın artırılmasını sağlayacak, müfredatı teknoloji ve inovasyona dönük farkındalığı artıracak şekilde güncelleyecek, oyunlaştırma gibi tekniklerle öğrencilerimize programlama ve girişimcilik felsefesi kazandıracağız.

EN AZ BİR YABANCI DİL, DİJİTAL KODLAMA
• Dijital içerik ve ortamlar kullanılarak öğrencilerin en az bir yabancı dil öğrenmesini ve yazılım ile kodlama becerisi kazanmasını sağlayacağız.
• Lise eğitiminde salt bilgi veren ve sınav odaklı yaklaşımdan sosyal-duygusal ve bilimsel düşünme, mesleki eğilim, sosyal farkındalık, kimlik kazanımı gibi konularda rehberlik odaklı sisteme geçeceğiz.

YÖK KALKACAK, AKADEMİK ÖZERKLİK SAĞLANACAK
• YÖK’ü kaldıracak, yüksek öğretim kurumlarının akademik, idari ve mali özerkliğine müdahale etmeksizin yüksek öğretimin planlanması ve yükseköğretim kurumları arasında koordinasyonun sağlanması şeklinde sınırlı görevleri bulunan bir kurul kuracağız.

ÜNİVERSİTELER YÖNETİMLERİNİ KENDİLERİ SEÇECEK
• Yükseköğretim kurumlarının yönetim ve denetiminin kendi öğretim üyeleri arasından seçimle oluşturdukları organlar eliyle gerçekleştirilmesini sağlayacağız.
• Öğretmen başına öğrenci sayısında hedef OECD ortalamasına ulaşmak.

UZMAN ÖĞRETMEN BAŞÖĞRETMENLİK UYGULAMASINA SON
• Öğretmenlik Meslek Yasasını değiştirecek, öğretmenlerin özlük haklarını iyileştirecek, öğretmenleri öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen şeklinde gruplayan uygulamaya son vereceğiz.

ÖĞRETMEN ATAMASINDA MÜLAKAT KALKACAK
• Öğretmen atamalarında mülakatı kaldıracak, ataması yapılmayan öğretmen havuzunu eriteceğiz.
• Özel eğitime ihtiyacı olan dezavantajlı çocukların eğitime erişiminin önündeki tüm engelleri kaldıracağız.

ÜSTÜN ZEKÂYa ÖZEL OKUL
• Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerimizi, objektif ölçütlerle tespit ederek, özel okullar açacak, özel destek programları hazırlayacak ve okul dışı eğitim olanakları ile burs sağlayacağız.

Tarım

TARIM VE GIDA GÜVENLİĞİ BAKANLIĞI KURULACAK
• Tarım ve Orman Bakanlığı’nı “Tarım ve Gıda Güvenliği Bakanlığı” olarak yeniden yapılandıracağız.

ÇİFTÇİYE GSMH DESTEK ÖDEMELERİ YAPILACAK
• Tarım Kanunu'nun 21'inci maddesinde öngörülen ancak bugüne kadar hiç uyulmayan tarımsal destekleme programlarına bütçeden ayrılacak kaynağın gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamayacağı hükmünü yerine getireceğiz

ÇİFTÇİYE ÖTV’SİZ MAZOT YÜZDE 50 GÜBRE VE TOHUM DESTEĞİ
• Tarımda kullanılan mazotta ÖTV yükünü kaldıracak, gübre ve tohum maliyetinin yüzde 50’sini destek olarak geri vereceğiz.

İNDİRİMLİ ELEKTRİK
• Tarımda indirimli elektrik tarifesi uygulayacak, sulama ve elektrik faturalarının hasattan sonra tahsil edilmesini sağlayacağız.
• Tarım Kredi Kooperatifleri‘ne tahsis edilecek GES lisansıyla üretilecek elektriği sadece işletme, amortisman ve elektrik nakil maliyetleri karşılığında tarımsal sulama amaçlı kullandıracağız.
• Temel tarım ürünlerinde taban fiyatlarını maliyet, kur, enflasyon ve çiftçilerimize insan onuruna yaraşır gelir sağlamayı dikkate alarak belirleyeceğiz.

TARIMSAL ÜRÜN ALIM FİYATLARI EKİM ÖNCESİ AÇIKLANACAK
• Tarımsal ürün alım fiyatlarını ekim öncesi ilan edecek, girdi desteklerini çiftçi tarlasını sürmeden, süt sağılmadan, besi hayvanı kesime gitmeden önce verecek, diğer destek ödemelerini üretim sonrası 90 gün içinde ödeyeceğiz.

ÇİFTÇİ BORÇLARI FAİZİ SİLİNİP YENİDEN YAPILANDIRILACAK
• Çiftçilerimizin bankalardan ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden kullandıkları kredinin faizini silip, yeniden yapılandıracağız.

TARIM BAĞ-KUR’LUYA SAĞLIK GÜVVENCESİ
• Çiftçimizin Tarım BAĞ-KUR prim ödemelerini hasat sonrası faizsiz ödenecek şekilde planlayacak ve sağlık güvencesinden faydalanmasını sağlayacağız.
• Parite uygulaması getirerek çiğ süt ve et üreticilerini yem fiyatlarındaki artışlara karşı koruyacağız.
• Orman köylülerinin gelirini artıracak alternatif geçim kaynakları oluşturacak, gerekli destek ve teşvikleri sağlayacağız.
• Tarım Kredi Kooperatifleri’nin asli işlevine odaklanarak, gübre, tarım ilacı, tohum, yem gibi dışa bağımlı olduğumuz tarımsal girdilerin ülkemizde üretimine ve girdi fiyatlarında istikrarın sağlanmasına yönelik yatırımlar gerçekleştirmesini sağlayacağız.

TARIM TOPRAKLARI KORUMAYA ALINACAK
• TARSİM’İ yeniden yapılandırarak hızlı ve güçlü bir tarımsal sigorta yapısı oluşturacağız.
• 1.2.3. sınıf tarım topraklarının tamamını, 4. sınıf tarım topraklarının bir kısmını, “Ulusal Gıda Güvenliği Stratejik Kaynağı” olarak kayıt altına alacak ve tarım dışı amaçlarla kullanılmasının önüne geçeceğiz.

TARIM YATIRIMLARI ÖNCELİK
• Başta sulama kanalları olmak üzere GAP, KOP ve DAP projeleri kapsamındaki altyapı yatırımlarının tamamlanmasına öncelik vereceğiz.
• Gıda güvenliği ile ilgili yasal düzenlemelerdeki eksiklileri gidereceğiz ve farkındalığı artıracağız.

TARIMDA İTHALATA YERLİ ÜRETİMLİ YENİ DÜZEN
• Tarımsal ürün ithalat izinlerini, yeter miktarda üretilmeyen veya üretilme imkanı olmayan ürünler ile Dahilde İşleme Rejimiyle sınırlı tutacak ve rekabetçi bir ortamda şeffaf bir şekilde vereceğiz.
• Tarımda çalışan kadın ve 30 yaş altındaki gençlere sosyal güvenlik prim desteği sağlayacağız.

MEVSİMLİK İŞÇİLERE İYİLEŞTİRME
• Mevsimlik tarım işçilerinin konaklama, sağlık ve temizlik başta olmak üzere yaşam standartlarının iyileştirilmesine yönelik “Mevsimsel Yaşam Alanları” projesini hayata geçirecek, çocuklarının ulaşım ve beslenme masraflarını da karşılayarak en yakın eğitim kurumuna gitmelerini sağlayacağız.

Küçük ve Orta Boy İşletmeler ile Esnaf ve Sanatkarlar

• KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilikçilik, üretim, pazarlama ve ihracat yeteneklerinin geliştirilebilmesi, rekabet güçlerinin arttırılabilmesi ve finansmana erişiminin kolaylaştırılabilmesi için üretim odaklı, güvenli, adil, hızlı işleyen bir destek sistemi oluşturacağız.
• KOBİ’lerimizin ulusal ve uluslararası e-ticaret kapasitelerini artırmaya yönelik yurtdışı pazar araştırma, mentorluk ve finansman desteklerini etkin bir biçimde artıracağız.
• KOBİ’lere verilen kredi hacmini arttıracak, girişim sermayesi, kitle fonlaması ve etki yatırımcılığı gibi yenilikçi finansman imkanlarından daha fazla yararlanabilmelerini sağlayacağız.
• KOSGEB’in veri tabanlarını, insan kaynaklarını ve bütçe olanaklarını KOBİ’lerimizin gereksinim duyduğu büyüklüğe ve kaliteye eriştireceğiz.

ESNAF VE TİCARET BAKANLIĞI KURULACAK
• Ticaret Bakanlığını Esnaf ve Ticaret Bakanlığı şeklinde yeniden yapılandıracağız.
• Esnafımızın salgın sürecinde kullandığı kredilerin faizleri ile BAĞ-KUR ve vergi borçlarının faizlerini silecek, kalan anaparanın uygun vadede ödenmesini sağlayacağız.

KÜÇÜK ESNAFA KORUMA
• Esnaf Ahilik Sandığı’na dahil esnaflarımızın katkı payı oranını düşürecek, kısa çalışma ödeneği gibi gelir kaybını telafi edecek uygulamalardan faydalanmalarını sağlayacağız.
• Küçük esnafımızı zincir marketler, büyük marketler, AVM’ler karşısında korumak ve haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli düzenlemeleri hızla hayata geçireceğiz.

Sanayi ve Teknoloji, Savunma Sanayi

• Sanayi sektörünü üretime ve verimliliğe dayalı ekonominin önemli bir unsuru haline getirecek, imalat sanayinin milli gelir içerisindeki payını artıracağız.
• İmalat sanayi ihracatında yüksek teknolojili ürünlerin payını yüzde 10’lara, orta-yüksek teknoloji yoğunluğunu yüzde 40’lara taşıyacağız.
• Yetenek yönetimi, bağlantılılık, çevre dostu üretim, inovasyon ve dijitalleşme eksenlerinde geliştirilmiş, modern altyapıya sahip, sosyal alanlar içeren ülke çapında sanayi, teknoloji ve siber güvenlik vadileri kuracağız.
• Yerli ürün temininde uygulanan %15 fiyat avantajının, hizmet alımı yoluyla kiralama ihalelerinde de uygulanmasını sağlayacağız.

YEŞİL DÖNÜŞÜM DESTEK PAKETİ
• Yeşil Dönüşüm’den olumsuz etkilenmesi muhtemel sanayi tesislerinin dönüşümü için ‘Yeşil Dönüşüm Ar-Ge Destek Paketi’ hazırlayacağız.
• Teşvik ve destekleri; üretim zincirinin bütünselliği, ölçek ekonomisi, verimlilik, dijital ve yeşil dönüşüm, küresel rekabet ortamı, net katma değer, sıçrama ve büyüme potansiyeli, kayıtlılığa özen gösterme, finansman, kurumsal kapasite, bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltma ve sürdürülebilirlik unsurlarını dikkate alan bütüncül bir yaklaşımla sunacağız.
• “Proje Bazlı Teşvik Sistemi”ni objektif, adil ve şeffaf bir biçimde uygulayacağız.

Enerji ve Madencilik

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (ETKB) görev ve sorumluluklarını gözden geçirecek, Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (EPDK) yetki alanına müdahalesine son vereceğiz.
• Elektrik, doğalgaz ve akaryakıt piyasalarındaki yoğun tüketici şikayetlerinin tek bir merkezden takibi için bir ‘Enerji Tüketici Portalı’ kuracağız.
• Enerji sektöründe arz-talep dengesini bozacak teşvik ve sübvansiyonlar yerine bütçeden doğrudan maddi destekler vererek vatandaşları, sanayiciyi ve esnafı yüksek fiyatlar altında ezdirmeyeceğiz.

KALICI YAZ SAATİ UYGULAMASINA SON
• Kalıcı yaz saati uygulamasına son vereceğiz.
• Elektrik üretim ve dağıtım şirketleriyle yapılan sözleşmeleri inceleyecek bir komisyon oluşturacak, sözleşmelere aykırı davranan, sözleşmelerdeki yatırım, hizmet kalitesi ve benzeri hususlardaki taahhütlerini yerine getirmeyen şirketler hakkında sözleşme feshi dahil hukuk çerçevesinde gerekli tüm adımları atacağız.
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması’nı (YEKDEM) değişen piyasa şartlarına ve fiyatlarına bağlı bir şekilde tekrar tasarlayacağız.
• Rüzgar enerjisinde yatay, dikey, kara ve deniz üstü olmak üzere tüm alternatifleri değerlendirecek, Ar-Ge ve yatırım faaliyetlerini destekleyeceğiz

ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONU YAYGINLAŞACAK
• Elektrikli araç şarj istasyonu ağını 2025 itibariyle tüm Türkiye’de hazır hale getireceğiz.

DOĞALGAZ ANLAŞMALARI İLE AKKUYU NÜKLEER SANTRAL YÜKÜMLÜLÜKLERİ GÖZDEN GEÇİRİLECEK
• Doğalgaz ithalatında belli ülkelere/şirketlere bağımlılık riskini azaltmak ve doğalgaz ithalat maliyetini düşürmek için yeni kaynak ülkelerle anlaşmalar yapacak, yüksek fiyatlı mevcut doğalgaz anlaşmalarını yeniden müzakere edeceğiz.
• Yeni nesil nükleer teknolojilere dayalı Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi kurarak ‘Türkiye Nükleer Ekosistemi’ geliştireceğiz.
• Akkuyu Nükleer Santral Projesi’nin mevcut durumunu ve sözleşme detaylarını, anlaşma dışında verilmiş olan hakları veya üstlenilen yükümlülükleri gözden geçireceğiz.
• Türkiye’yi Doğu Avrupa–Kafkasya–Ortadoğu–Kuzey Afrika havzasının en büyük Enerji Ticaret Merkezi’ne dönüştüreceğiz.
• Doğu Akdeniz'de haklarımızı koruyarak münhasır ekonomik bölgelerle ilgili uluslararası antlaşmaları tamamlayacak ve arama faaliyetlerini yoğunlaştıracağız.

SAVUNMA SANAYİİNDE ADİL REKABET SÖZÜ
• Savunma sanayimizi çok daha ileri bir noktaya taşıyarak, ülkemizin savunma alanındaki dışa bağımlılığını azaltacak, ileri endüstriyel teknolojilerin gelişimine öncülük yapacak bir ekosistem oluşturacak, silahlı kuvvetlerimizin gücünü ve caydırıcılığını artıracak ve yüksek katma değerli ihracatı geliştireceğiz.
• Savunma Sanayiinde özel sektörün önünü açacak ve sektörde adil rekabeti sağlayacağız.
• Büyük tedarik projelerini, kuvvet yapısı ve kuvvet planlamasını bozmayacak şekilde somut güvenlik ortam ve ihtiyacına uygun olarak, ülkenin dış politikası ile çelişmeyen bir biçimde yöneteceğiz.

MİLLİ UÇAK, ALTAY TANKI 5G ALTYAPI HAMLELERİ
• Geliştirme takvimleri sürekli sarkan Milli Muharip Uçak, Jet Eğitim Uçağı, Altay Tankı, TF 2000 Firkateyni, 4G ve 5G baz istasyonu ve ağ alt yapısı, askeri gözetleme ve iletişim uyduları ve benzeri projelerin gerçekçi şekilde hayata geçirilmesi ve tamamen yerlileştirilmesi için ayrı ve özel bir bütçe oluşturacak, gerekli uzman personel tahsisini gerçekleştireceğiz.
• Altay Tankı’nda motor tedarik sürecini tamamlayacak, paralel olarak yerli motor çalışmalarını başlatacak, yüzde 100 yerli tank çalışmalarını büyük bir seferberlikle sürdürecek ve başarıya ulaştıracağız.

STRATEJİK ŞİRKETLERE ÖZEL YAKLAŞIM
• Konsolidasyon, stratejik satın almalar, birleşmeler, girişim sermayesi yatırımı ve etkin bir planlama ile özel sektörün de aktif desteğiyle Askerî Elektronik Sanayi A.Ş (ASELSAN), TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş (TAI), Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKE), Roket Sanayii ve Ticaret A.Ş (Roketsan), TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş (TEI) ve Hava Elektronik Sanayii A.Ş (HAVELSAN)’ı global şirketlere dönüştüreceğiz.
• Milli menfaat ve milli güvenlik ilkeleri çerçevesinde, kritik özellikteki yetenekleri ve hizmetleri zaafa uğratacak askeri fabrika özelleştirilmesine gitmeyeceğiz.

SAKARYA TANK PALET FABRİKASI TAHSİSİ İPTAL EDİLECEK
• Sakarya Tank Palet Fabrikasının tahsis işlemlerini hukuki mevzuat çerçevesinde iptal edeceğiz.

CUMHURBAŞKANI UÇAKLARI SATILIP YANGIN SÖNDÜRME UÇAKLARI ALINACAK
• Cumhurbaşkanlığı envanterindeki uçakları satarak elde edilen gelirle alınacak yangın söndürme uçaklarını orman yangınlarını söndürme filosuna dâhil edeceğiz.
• Yanan orman yerlerinde yeni ormanların orman bilimi çerçevesinde yeniden yetişmesini sağlayacak, buralarda kesinlikle başka bir faaliyete izin vermeyeceğiz.
• Su Yönetimini yeni kuracağımız “İklim, Çevre ve Orman Bakanlığı” altında yürüteceğiz.

CUMHURBAŞKANINA ORMAN ALANI DEĞİŞTİRME YETKİSİ KALDIRILACAK
• Cumhurbaşkanına ormanlık alanın vasfını değiştirme yetkisi veren Orman Kanunu’nun Ek 16. maddesini yürürlükten kaldıracağız.

Ulaştırma ve Lojistik

• Ulaştırma sektörünü ülkemizi uluslararası ticarette cazip bir üretim ve lojistik üssü haline getirecek, emniyetli ve teknolojik yeniliklere sahip, kalkınmaya ivme kazandıracak bir yapıya kavuşturacağız.

RAYLI SİSTEMLERE AĞIRLIK VERİLECEK
• Şehir içi ve şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığında başta modern raylı sistemler, metro, demiryolu, deniz yolu ve iç su yolları olmak üzere alternatif ulaşım türleri ve sistemlerini devreye sokacağız.

KANAL İSTANBUL İLK GÜN İPTAL
• Kanal İstanbul projesini göreve başladığımız gün iptal edecek, bugüne kadar yapılan iş ve işlemleri hukuki, ekonomik, ekolojik ve teknik olarak incelemeye alacağız.

İL MERKEZLERİNİN TAMAMI BÖLÜNMÜŞ YOLLARLA BAĞLANACAK
• İl merkezlerinin tamamını birbirine bölünmüş yollarla bağlayacağız.
• Demiryolu güvenlik prosedürleri, personelin eğitimi, demiryolu araçlarının güvenlik kuralları ve benzeri konuları düzenleyip denetleyecek bir “Demiryolu Düzenleme ve Denetleme Kurumu” kuracağız.

HIZLI TREN AĞI YAYGINLAŞTIRILACAK
• Hızlı tren projelerinden Karaman-Ulukışla, Mersin-Konya, Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep, İzmir-Manisa-Uşak-Afyonkarahisar-Ankara ve Ankara-Bursa-Bandırma gibi ilerlemeyen projelerini süratle tamamlayacak, Antalya-Konya-Aksaray-Kayseri projesine hemen başlayacak, emniyetli Yüksek Hızlı Tren ve Hızlı Tren hatlarının sayısını arttıracağız.

ÜÇÜNCÜ KÖPRÜDEKİ RAYLI SİSTEM TAMAMLANACAK
• Halkalı-Kapıkule hızlı tren hattını, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden geçişi de içeren Kuzey Marmara Demiryolu projesini süratle tamamlayacağız.
• Kuzey-Güney Hızlı Tren Demiryolu Projesi ile Orta ve Doğu Anadolu’daki illerin limanlara erişimini hızlandıracağız.
• Demiryolu ağının hala bağlantısı olmayan illerimize de ulaşacak şekilde gerekli yerlere çift hat da yaparak lojistik merkezlere, üretim merkezlerine ve limanlara erişimini sağlayacağız.
• Sivil havacılık alanında tek yetkili ve bağımsız Sivil Havacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu oluşturacağız.
• Havayolunda iç hatların gelişimi için, çapraz uçuşlar ile mevcut havayolu bağlantı şebekesine derinlik kazandıracak, turizm destinasyonları arasında charter uçuşların artırılmasını sağlayacak, düşük ücretli havayolu taşımacılığının gelişimini destekleyeceğiz.

ATATÜRK HAVALİMANI YENİDEN UÇUŞA UYGUN HALE GETİRİLECEK
• Atatürk Havalimanını yeniden uçuşa uygun hale getirecek, Esenboğa Havalimanı’nın Anadolu şehirlerinin yurtdışına alternatif çıkış kapısı haline getirilmesini sağlayacağız.
• Limanlarımızda muhtelif kurumlar tarafından verilen hizmetlerin tek elden yürütülmesi için Liman Başkanlıklarının yetkisini artıracağız.

DENİZ OTOBANLARI OLUŞTURULACAK
• Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz limanları arasında yurtiçi yük taşımacılığı için deniz otobanları oluşturacağız.
• Akdeniz ve Karadeniz’de belirlenecek limanların ana dağıtım üssü olmasını ve kısa mesafe taşımacılığı ile bölge ülkelerine sevkiyat yapabilecek kapasiteye ulaşmasını sağlayacağız.

LOJİSTİK 4.0 DÖNÜŞÜMÜ
• Büyük veri ve akıllı ulaşım teknolojileri kullanarak, Türkiye’yi hızla Lojistik 4.0 Dönüşümüne hazırlayacak ve ülkemizi Küresel ve Bölgesel Lojistik Üssüne çevireceğiz.
• Gümrük ve taşımacılık süreçlerini hızlandırmak üzere uçtan uca dijital ve geniş ölçüde otomatik hale getirilmiş blokzincir temelli Dijital Gümrük kuracağız.
• Türkiye’nin sahip olduğu maden kaynaklarının tespitine hız verecek, sektörün milli gelirdeki payını arttıracağız.

YENİ MADEN YASASI
• Bugüne kadar sayısız kez değişikliğe uğramış ve bütünlüğü önemli ölçüde zedelenmiş olan 3213 Sayılı Maden Kanunu yerine yeni bir maden yasası çıkaracağız.
• Madencilik sektöründe tıkanmaya yol açan kamu kurum ve kuruluşlarının taşınmazlarına yönelik 2018/8 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesini yürürlükten kaldıracağız.
• İş Sağlığı ve Güvenliği ile Çevre duyarlılığını ön planda tutarak 'Sorumlu Madencilik İlkeleri'ni' Belirleyeceğiz.

Dış Ticaret, İç Ticaret ve Rekabet Politikası

MERKEZ’E DÖVİZ SATMA ZORUNLULUĞU KALKACAK
• İhracatçıların döviz gelirlerinin %40’ını TCMB’ye satma zorunluluğunu kaldıracağız.
• Eximbank’ın sermayesini güçlendirecek, uzun vadeli ve uygun koşullu fon imkanlarından daha fazla yararlanmasını sağlayacağız.
• Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birliklerinin yapısını revize edecek, kaynakların siyasi bağlantılar yerine asıl ihtiyacı olan ihracatçı kurumlara yönelmesini sağlayacağız.
• Yatırım Destek Ajansını yeniden yapılandıracak, ajansın dijital araçlarla danışmanlık hizmeti sunmasını sağlayacağız.
• Kamu-özel sektör ortaklığında İhracatı Geliştirme Merkezini (İGEME) yeniden faaliyete geçireceğiz.

DEİK BAĞIMSIZ OLACAK
• DEİK’i yeniden bağımsız bir yapıya kavuşturacağız.
• Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği Anlaşması’nı güncelleme müzakerelerini hızlandıracağız.
• Dâhilde işleme uygulamalarını gözden geçirerek yerli üretimin önünde haksız rekabet oluşturmasını engelleyeceğiz.
• Rekabet Kurumu ile sektörel düzenleyici otoriteler arasındaki iletişim ve işbirliğini geliştirmeye yönelik bir Koordinasyon Kurulu oluşturacağız.
• Rekabet Kurumu’na eksik, yanlış ya da yanıltıcı bilgi verilmesi, bilgi vermeyi reddetme, Kurum personelinin yapmakla görevli olduğu yerinde incelemenin engellenmesi gibi durumlarda uygulanacak idari para cezalarını caydırıcı hale getireceğiz.
• Rekabet Kurulu kararlarının temyiz mercii olarak, İdare Mahkemeleri yerine, yeniden Danıştay’ın ilgili dairelerinin yetkili kılınmasını sağlayacağız.

HAL KANUNU DÜZENLEME
• Tüketici Hakem Heyetlerinin idari ve mali kapasitelerini artıracak, üyelerin seçimi için eğitim, deneyim gibi kriterler belirleyecek, kararların şeffaflığı ve ulaşılabilirliğini artıracağız.
• Hal Kanunu ve Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da gerekli değişiklikleri yaparak gıda değer zinciri içindeki tekelci ve oligopolistik yapılara son vereceğiz.

Turizm

• Turizm Stratejisi ve Master Planı hazırlayacak, çerçeve bir turizm yasası çıkaracağız.
• Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’nı tüm paydaşları kapsayacak, daha etkili tanıtım yapacak, sektörün gelişimine yönelik somut projeler üretecek, sorunlara ortak akılla hızlı çözüm bulacak, liyakatli kadrolardan oluşacak şekilde yeniden yapılandıracağız.

TURİZM BÖLGELERİNDE İMAR RANTINA SON
• Turizm bölgelerinde imar rantı ve istismarının önüne geçeceğiz.
• Turizm tahsislerini yeniden inceleyerek uygun olmayanlarla ilgili gerekli adımları atacağız.

KIYILARA SIKI DENETİM
• Kıyılardan herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına engel olan uygulamaları sıkı denetim altına alacağız.
• Turizmde mevsimsel bağımlılığın azaltılması, turizmin 12 aya yayılması, nitelikli turist girişinin arttırılması ve sektörde çeşitlendirmenin sağlanması amacıyla, sağlık, festival, spor, doğa, kamp, karavan, tarih, kültür, inanç, müze, termal, gençlik, üçüncü yaş, yat, kurvaziyer, tarım, gastronomi, alışveriş, kongre ve fuar alanlarındaki turizmi destekleyeceğiz.

AKILLI TURİZM
• “Akıllı Turizm”, “Akıllı Destinasyon”, “Akıllı Şehir”, “Akıllı Oteller" gibi uygulamalarla turizmde dijital dönüşüme destek vereceğiz.
• Otellerden alınan konaklama vergisinin büyük bir kısmını, kentin tanıtımında ve turizminin geliştirilmesinde kullanılmak üzere yerel yönetimlere bırakacağız.
Kültür
• 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununu ve ilgili ikincil mevzuatı başta sanatsal ifade özgürlüğünün önündeki engelleri kaldıracak bir anlayışla gözden geçireceğiz.

KÜLTÜR SANATA DAHA FAZLA BÜTÇE
• Bütçeden kültür ve sanata ayrılan kaynakları artıracak, özel kesimin bu alana daha fazla destek olmasını teşvik edeceğiz.

BAĞIMSIZ SANATÇIYA EMEKLİLİK HAKKI
• Bağımsız çalışan sanatçıların sosyal güvenlik ve emeklilik haklarıyla ilgili yaşanan sorunları gidereceğiz.
• Kültür ve sanat alanında kamu tarafından sağlanan desteklerin fırsat eşitliğini gözeten, önceden ilan edilmiş objektif kriterlere dayalı, tarafsız kurullarca değerlendirilen bir çerçevede ve şeffaf bir biçimde verecek, desteklerin yerinde kullanımını titizlikle takip edeceğiz.

TELİF HAKLARINA KORUMA
• Sanatçının telif haklarını koruyacak; ihlalden ve korsandan korunması için her türlü tedbiri alacağız.
• Yurtdışına kaçırılmış tarihi eserlerimizin iadesi hususunda etkin bir mücadele yürüteceğiz.

FESTİVAL YASAKLARIYLA DEĞİL FESTİVALLERLE ANILAN ÜLKE OLACAĞIZ
• Türkiye´yi festival yasaklarıyla değil festival teşvikleriyle gündeme gelen bir ülke hüviyetine kavuşturacağız.

FİLM SEKTÖRÜNE DESTEK
• Son yıllarda öne çıkan film ve dizi sektörü ihracatını destekleyeceğiz.
• Harika Çocuk Yasasını güncelleyerek yeniden işlerlik kazandıracağız.
İklim Değişikliği, Çevre, Doğa ve Hayvan Hakları, Ormanlar ve

Su Yönetimi

• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nı “İklim, Çevre ve Orman Bakanlığı” şeklinde yeniden yapılandıracağız.
• İklim Kanunu çıkartacak, ilgili düzenlemeleri bu kanunla uyumlu hale getireceğiz.

İKLİM ÖZEL ELÇİSİ
• İklim Özel Elçisi atayacağız.
• Paris İklim Anlaşması’nın hedefini ve gerekliliklerini yerine getirecek, anlaşma prensipleri doğrultusunda 2050 yılı Net Sıfır Karbon Emisyonu hedefi koyacağız.

YEŞİL DÖNÜŞÜME İKLİM BANKASI
• Yeşil dönüşümü destekleyecek müstakil ve uzmanlaşmış bir finansman kuruluşu olarak İklim Bankası kuracağız.
• Bir yandan Avrupa Topluluğu’nun Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması düzenlemeleri sonucu Türkiye’nin aleyhine oluşan durumu Gümrük Birliği çerçevesinde müzakere ederken, diğer yandan yurtiçinde etkin işleyen karbon fiyatlama sistemlerini hayata geçirerek ihracatçı firmalarımızın Türkiye dışında vergi ödemesinin önüne geçeceğiz.

KÖMÜR KULLANIMINDAN KISA SÜREDE ÇIKILACAK
• 2050 yılında “net sıfır” emisyona hedeflerini tutturmak için belli bir program dahilinde en kısa sürede kömürden çıkacağız.

HAYVAN HAKLARINA GÜVENCE
• Hayvan haklarını anayasal güvence altına alacak, mevcut hakları daha ileri götüren Hayvan Hakları Yasasını çıkaracağız.
• Glasgow’da COP 26’da onayladığımız “2030’a kadar ‘Ormansızlaşmayı tersine çevirme ve sona erdirme’ taahhüdünün gereklerini yerine getireceğiz.

SU HAVZALARI KORUMAYA ALINACAK
• Su havzalarını, sulak alanları ve su varlığımızı koruyacak, varlığını sürdürmesini sağlayacak, ayrım gözetmeksizin herkesin ücretsiz, güvenilir suya erişim hakkını yasal güvenceye kavuşturacak bir Su Kanunu’nu derhal çıkaracağız.

TÜM TÜRKİYE’DE MUSLUK SUYU İÇİLEBİLİR HALE GETİRİLECEK
• Tüm Türkiye’de musluk suyunu içilebilir hale getireceğiz.
• Tüm yerleşim alanlarında ‘Atıksu Arıtma Tesisleri’ yapılmasını sağlayacak, atıksu kanal projelerine arıtma tesisi olmadan kredi ve onay verilmesine izin vermeyeceğiz.

SU AYAK İZİ HESAPLANACAK
• Sanayi, endüstri alanları başta olmak üzere her alanda “Su Ayak İzi” hesaplamalarını dikkate alan projeleri destekleyeceğiz.
Kentleşme ve Afet Yönetimi

ŞEHİR VE AFET YÖNETİMİ BAKANLIĞI KURULACAK
• Şehircilik ve Afet Yönetimi Bakanlığı kuracağız.
• Şehirlerimizi kısa vadeli kişisel rant ve menfaat odaklı değil uzun vadeli planlayacağız.

KENTE KARŞI İŞLENEN SUÇLAR TCK’YA GİRECEK
• ‘Kente Karşı İşlenen Suçlar’ kavramını hukuk sistemimize yerleştirmek üzere çalışma başlatacağız.

DÖNÜŞÜM KENT KİMLİĞİ KORUNARAK YAPILACAK
• Kentsel dönüşümü rant değil çevre ve insan odaklı, afet risklerine karşı dayanıklığı artıran, kent kimliğini yok etmeyen, doğaya ve tarihe karşı saygılı, dezavantajlı ve engelli vatandaşlarımızı önceleyen bir anlayışla yürüteceğiz.
• Şehrin anayasası olacak Nazım İmar Planı’nın tarih, istatistiki veriler ve şehrin kimliğiyle uyumlu işlevlere göre bilimsel yöntemlerle yapılmasını sağlayacağız.

İMAR PLANLARI BÖLGESEL OLACAK, PROJELER REFERANDUMA SUNULABİLECEK
• İmar planı değişikliklerini parsel bazlı olmaktan çıkaracak bölge bazlı hale getirecek, bölgede yaşayanların büyük kısmını etkileyecek projeleri halk oylamasına sunacağız.
• Rant amaçlı veya yerel yönetimlere gelir sağlama amaçlı mevzi imar planı değişikliklerine ve emsal artışlarına son vereceğiz.

KENDİNE YETEN SEMTLER
• 15 dakikalık kent/kendine yeten semt modelini özel desteklerle geliştireceğiz.

ENGELLİ DOSTU ŞEHİRLER
• Şehirleri engelli dostu hale getirecek, belli metrikler üzerinden il/ilçe/mahalle düzeyinde ölçüm ve puanlama yapacak, yerel yönetimlerin gerekli geliştirmeleri yapmalarını sağlayacağız.

AFAD YENİDEN YAPILANDIRILACAK
• AFAD’a kuruluş statüsünü ve itibarını geri kazandıracak, İçişleri Bakanlığı bünyesinden çıkaracak, kural koyucu, yönlendirici, koordine edici, destekleyici ve denetleyici olarak yeniden yapılandıracağız.

AFET VERGİLERİ YERİNE HARCANACAK
• Toplanan afet vergilerinin, afetin zararlarını azaltacak tedbirler ve afet sonrasındaki normale dönüş ile rehabilitasyon çalışmaları için harcanmasını sağlayacağız.

İSTANBUL DEPREMİNE ÖZEL RİSK AZALTMA ÇALIŞMASI BAŞLATILACAK
• İstanbul depremine karşı, risk azaltmayı hedefleyen Hayat İstanbul Projesini başlatacağız.

DASK TÜM AFET TÜRLERİ VE YAPILARI KAPSAYACAK
• DASK’ı tüm afet türlerini ve konut harici yapıları da kapsayacak şekilde geliştireceğiz.

AFET MAĞDURLARINA GEÇİCİ BARINMA
• Afet sonrasında evleri “oturulmaz” hale gelen mülkiyet sahibi ve kiracı yurttaşlara geçici barınma imkanları sunup, eşya ve kira yardımı yapacağız.
• Afet yönetimini etkisizleştiren imar afları çıkarılmasına son vereceğiz.

Sosyal politikalar, Sosyal Yardımlar, Sosyal Hizmetler, Sosyal Güvenlik ve Çalışma Hayatı

BÜTÜNLEŞİK SOSYAL YARDIM BİLGİ SİSTEMİ KURULACAK
• Farklı kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan sosyal yardımların Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi’ne entegrasyonuna devam edecek, sistemi sürekli biçimde güncel tutacak ve etkili biçimde kullanacağız.

İNSANLIK ONURUNA YARAŞIR YAŞAM STANDARDI
• Geliri belirli düzeyin altındaki ailelere gelirlerini insan onuruna yaraşır bir yaşam sağlayacak seviyeye yükseltmek amacıyla Devlet tarafından aile bazında, hak temelli, arz odaklı ve kurumsallaşmış bir yapıda “Gelir Desteği” sağlayacağız.

ÇOCUKLARA BAKIMDAN ULAŞIM MASRAFLARINA KADAR DESTEK
• Çocukların sağlık ve eğitimi için verilen nakit yardımları bakım, beslenme, giyinme ve ulaşım masraflarını da dikkate alarak yükselteceğiz.

YENİ DOĞANLARA BİR YIL SÜT, MAMA
• Yoksul ailelerde yenidoğan bebeklere 1 yıl boyunca başta; süt ve bebek maması olmak üzere gıda desteği vereceğiz.
• Yoksul ailelerimize kış aylarında ısınma yardımı yapacağız.

TOKİ’NİN ASLİ GÖREVİ RANT OLUŞTURMA DEĞİL SOSYAL KONUT OLACAK
• Sosyal konut üretimini hızlandıracak, dar gelirli ailelerin kira öder gibi taksitlerle konut sahibi olmalarını ya da düşük bir bedelle kiralayabilmelerini sağlayacağız.
• Toplu Konut İdaresi’nin asıl görevi olan Sosyal Konut üretimine odaklanmasını sağlayacak, bu amaçla ihtiyaç duyulan kaynakları tahsis edeceğiz.

ÇALIŞMA SÜRESİ ARTTIKÇA EMEKLİ MAAŞI DA ARTACAK
• Sigortalının çalıştığı süre arttıkça aylık bağlama oranın da arttığı bir sisteme geçecek, daha uzun süre çalışanın daha fazla emekli aylığı almasını sağlayacağız.

EMEKLİ MAAŞINA SADECE ENFLASYON FARKI DEĞİL REFAH PAYI DA EKLENEREK ZAM YAPILACAK
• Emekli aylıklarının artışında sadece enflasyonu değil, büyümeden kaynaklı refah payını da hesaba katacağız.
• İsteğe bağlı sigorta ile emeklilik hakkı bulunan ev kadınları için prim ödeme gün sayısı ve oranı ile sigortalılıktan önce yaptıkları doğumlarla ilgili borçlanma hususlarında iyileştirmeler sağlayacağız.

EMEKLİLER SAĞLIK HİZMETİNE KATKI PAYI ÖDEMEYECEK
• Emeklilerin sağlık hizmetlerinde ödedikleri katılım payını almayacağız.

DUL VE YETİM AYLIĞI ARTIRILACAK
• Dul ve Yetim Aylıklarını arttıracağız.

3600 EK GÖSTERGEDE HAKSIZLIKLAR GİDERİLECEK
• 3600 ek gösterge düzenlemesindeki eksiklik, haksızlık ve dengesizlikleri gidereceğiz.

ILO PART TIME ÇALIŞMA SÖZLEŞMESİNE İMZA
• ILO’nun 175 sayılı part-time çalışma sözleşmesini kabul edeceğiz.
• ILO’nun 189 sayılı “Ev İşçileri İçin İnsana Yakışır İş” sözleşmesini onaylayacağız.

ASGARİ ÜCRET TESPİTİNE ILO STANDARDI
• Asgari ücret tespitine ilişkin 131 sayılı ILO Sözleşmesi onaylayacağız.

İŞSİZLİK MAAŞI DAHA FAZLA İŞSİZE DAHA UZUN SÜRE ÖDENECEK
• İşsizlik ödeneğinden daha fazla işsizin daha uzun süre ve daha fazla yardım almasını sağlayacağız.

KIDEM TAZMİNATI ÇALIŞMASI
• Kıdem tazminatı sistemini sosyal taraflarla diyalog çerçevesinde gözden geçireceğiz.
• İş sağlığı ve güvenliğini ILO standartlarına getireceğiz.

SENDİKALARA AB VE ILO STANDARDI
• Sendikal alanı düzenleyen mevzuatı ILO ve AB standartlarına uygun hale getireceğiz.
Engelliler, 65 yaş ve üzerindeki vatandaşlarımız, şehit yakınları ve gaziler
• Ülkemizin iç mevzuatını, BM Engelli Hakları Komitesi’nin Nihai Gözlem Sonuç Raporu doğrultusunda geliştireceğiz.

ENGELLİYE İŞ KOTALARI DOLDURULACAK
• Kamu ve özel sektörde engelliler için ayrılan mevcut kotaları dolduracağız.
• Engelli aylıkları, bakım yardımları ve malzeme desteklerini yüksek enflasyonu da dikkate alarak günün şartlarına göre güncelleyeceğiz.
• Engelli vatandaşlarımızın kullandığı protez, ortezlerin SGK katkı paylarını günün şartlarına göre güncelleyeceğiz.

ENGELLİ DOSTU ŞEHİRLER
• Şehirlerin, kamu binaları başta olmak üzere iş yerlerinin, sinema, tiyatro gibi kültür merkezlerinin, eğitim kurumlarının ve toplu taşıma araçlarının engellilerin kullanımına uluslararası standartlarda uygun hale getirilmesini sağlayacak, bu konudaki denetimleri titizlikle gerçekleştireceğiz.

YAŞLI AYLIĞI ARTACAK
• Yaşlı Aylığını arttıracağız.
• 65 yaş üzerindeki yurttaşlarımızın kültür, sanat ve spor etkinliklerinden ücretsiz yararlanmalarını sağlayacağız.

ŞEHİT-GAZİ MAAŞLARINDAKİ DENGESİZLİK GİDERİLECEK
• ‘‘Şehit Aileleri ve Gaziler Kanununda’’ ve diğer ilgili mevzuatta gerekli düzenlemeleri yaparak şehitlik ve gazilik statüsü verilmesi konusundaki dağınıklığı ve Şehit aileleri ve malul gazilere ödenen maaşlardaki dengesizlikleri gidereceğiz.

15 TEMMUZ BAĞIŞLARI İLE BEŞİKTAŞ TERÖR SALDIRISI BAĞIŞLARI SAHİPLERİNE ULAŞTIRILACAK
• 15 Temmuz Şehit yakınları, gaziler ve gazi yakınları için toplanan 310 milyon lira ve Beşiktaş terör mağdurları için toplanan 52 milyon lira tutarındaki bağışlar ile şehit aileleri ve gazilere harcanmak üzere toplanan diğer kaynakların akıbetini şeffaf şekilde kamuoyu ile paylaşacak, bu kaynakları muhataplarına söz verildiği gibi ulaştıracağız.
• Şehit anne ve babalarına verilen maaşı yükselteceğiz.
• 18 Mart Şehitler Gününde şehit ailelerine ve 19 Eylül Gaziler Gününde malul gazilere ikramiye verilmesini sağlayacağız.
Sağlık
• Birinci basamağı sağlık hizmetleri sunumunun odak noktası yapacak, kademeli sevk zinciri altyapısını hazırlayarak, ikinci ve üçüncü basamak üzerindeki hasta yükünü azaltacağız.

SAĞLIKÇILARIN ÇALIŞMA ŞARTLARI İYİLEŞTİRİLECEK
• Sağlık çalışanlarının çalışma şartlarını, ücretlerini ve özlük haklarını iyileştirerek toplumda hak ettikleri itibarı yeniden kazandıracak, ek göstergelerinde yeni düzenlemelere gideceğiz.
• Performansa dayalı gelir sistemini yeniden düzenleyecek, maaş-performans oranını maaş yönünde arttıracağız.

YURT DIŞINA GİTMEK ZORUNDA BIRAKILAN SAĞLIK ÇALIŞANLARINA DÖNÜŞ PROJESİ
• Yurtdışına gitmiş sağlık çalışanlarımız için ‘Yurda Dönüş’ Projesi başlatacağız.
• Sağlık personeli sayısında OECD ortalamalarına ulaşmayı hedefleyeceğiz.
• Hasta ve sağlık çalışanlarının haklarına riayet edilmesini sağlayacağız.

SAĞLIKTA ŞİDDETE ETKİN SORUŞTURMA, İY HAL İNDİRİMİ OLMAYACAK
• Sağlıkta şiddet vakalarında etkin soruşturma ve kovuşturma yapılmasını sağlayacak, ceza ve yaptırımları daha caydırıcı hale getirecek ve sağlık çalışanlarına karşı şiddet suçunda iyi hal ve infaz indirimi uygulanmamasını sağlayacağız.
• Yüksek kapasiteli hastaneler yerine, hastaneleri ulaşım ve erişim olanakları ve hasta kapasitesini homojen olarak dağıtacak şekilde farklı bölgelere yayarak bütçe kaynaklarından yapacağız.

ŞEHİR HASTANELERİ YÜZÜNDEN KAPATILAN DEVLET HASTANELERİ İHTİYAÇ ANALİZİ İLE YENİDEN AÇILACAK
• Şehir Hastaneleri gerekçesiyle kapatılan devlet hastanelerini ihtiyaç analizi çerçevesinde yeniden açacağız.

ASKERİ HASTANELER YENİDEN AÇILACAK
• GATA ve diğer askeri hastaneleri yeniden açacağız.

REFİK SAYDAM ENSTİTÜSÜ YENİDEN AÇILACAK
• Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nün “Hıfzıssıhha-Türkiye Aşı ve Biyoteknolojik Ürün Araştırma ve Üretim Merkezi” olarak açılması çalışmalarını hızla sonuçlandıracağız.

İLAÇ FİYAT KARARNAMESİ DÜZENLENECEK İLAÇ KRİZİ BİTECEK
• Eczacılıkta ilaç fiyat kararnamesini üretim, dağıtım ve satış aşamasındaki sorunları giderecek, ilaç bulunamamasını önleyecek ve aynı zamanda finansal sürdürülebilirliği sağlayacak bir anlayışla gözden geçireceğiz.
Kadın, aile ve çocuk

KADIN, AİLE VE ÇOCUK BAKANLIĞI KURULACAK
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını “Kadın, Aile ve Çocuk Bakanlığı” şeklinde yeniden yapılandıracağız.

KADINLARIN KARAR ALMA SÜREÇLERİNE KATILIMI DESTEKLENECEK
• Cinsiyet eşitliğini esas alarak parlamento, yerel yönetimler, siyasi partiler ve kamu kurumlarında kadınların karar ve yönetim süreçlerine katılımını destekleyecek, kadın temsilini artıracak, kadın haklarının korunmasını öncelikli tutan bir politika izleyeceğiz.
• Girişimcilikle ve istihdamla ilgili sağlayacağımız destekleri ve teşvikleri kadınlar lehine olacak şekilde güçlendirerek ve farklılaştırarak kadın girişimciliğinin önünü açacağız.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE SEFERBERLİĞİ
• Kadına Yönelik Şiddetle Toplumsal Mücadele Seferberliği başlatacak, şiddetin her türüyle ilgili “Önleme, Koruma, Kovuşturma ve Destek Politikaları” başlıklarında etkin çözümler uygulayacağız.
• Temel ihtiyaç olan kadın hijyen ürünleri üzerindeki vergi yükünü azaltacağız.

KADIN ÇALIŞANA 8 MART İZNİ
• 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde kamu ve özel sektörde çalışan kadınların idari izinli sayılmasını sağlayacağız.
• Evlilik öncesi eğitimler, aile danışmanlığı ve boşanma süreci danışmanlığı gibi hizmetleri yaygınlaştıracağız.
• Evlilik yardımı ve desteklerini güçlendirerek yaygınlaştıracağız.

ÇOCUKLAR İSTİSMARA KARŞI KORUNACAK
• Çocukların Cinsel Suistimal ve Cinsel İstismara Karşı Korunmasına İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin (Lanzorete Sözleşmesi) yükümlülüklerine uyacağız.
• Bağımsız ‘Çocuk Hakları İzleme Kurulu’ kuracağız.
• Sokakta yaşamak zorunda bırakılan, çalıştırılan ve dilendirilen tüm çocukları kurumsal koruma altına alacağız.

ÇOCUK İŞÇİLİĞİ ÖNLENECEK
• Çocuk işçiliği ile veri temelli ve ilgili paydaşların katılımıyla planlı bir şekilde mücadele edeceğiz.
• Çocukların erken yaşta ve zorla evlendirilmelerinin önüne geçeceğiz.

Gençlik, spor ve uyuşturucuyla mücadele

• Ulusal Gençlik Stratejisini hazırlayacağız.
• İstanbul’da Birleşmiş Milletler Gençlik Merkezi kurulmasına yönelik çalışmaları başlatacağız.

GENÇLERE ÜCRETSİZ PASAPORT
• Gençlere pasaportu ücretsiz verecek, yurtdışına çıkışta harç almayacağız.
• KYK kredi ve burs tutarlarını artıracağız.

KYK BORÇLARINA YENİ DÜZEN
• KYK borçlarında 2 yıl olan geri ödemesiz dönemi uzatacak, ödemeler devam ederken işsiz kalanlar için ödemeleri erteleyecek, aylık taksit ödemelerini, aylık gelirin makul bir oranını aşmayacak şekilde düzenleyeceğiz.

GENÇLERE İSTİHDAMA TEŞVİKLER ARTACAK
• İsteyen öğrencilerin KYK borçlarını sosyal sorumluluk projeleri kapsamında çalışarak kısa sürede ve hayatlarına olan olumsuz etkileri asgari seviyeye indirecek biçimde ödemelerine imkân sağlayacağız.
• İstihdamı artırmak için sağlayacağımız hibe, vergi, prim, kredi, diğer finansman ve benzeri teşvikleri gençler lehine güçlendirerek ve farklılaştırarak genç istihdamını destekleyeceğiz.

MECLİSTE GENÇ TEMSİLİ ARTACAK
• Parlamentoda, yerel yönetimlerde, siyasi partilerin karar mekanizmalarında ve kamu kurumlarının özellikle orta ve üst yönetim kademesinde genç temsilini artıracağız.
• Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde Yetenek Takip ve Geliştirme Genel Müdürlüğü kuracağız.
• Spor ekipmanları üzerindeki vergi yükünü azaltacağız
• Spor sektöründe sürdürülebilir ve yenilikçi sigorta ve finansman modellerini teşvik edeceğiz.

FEDERASYONLARA SİYASİ MÜDAHALE SONA ERECEK
• Federasyon başkanlık seçimlerine siyasi müdahaleye son verecek, seçimlerin demokratik bir ortamda gerçekleştirilmesini sağlayacak, federasyonları tam özerk hale getirecek, federasyonlarda siyasi kadrolaşmalara ve akrabalık, yakınlık ilişkilerine son vereceğiz.
• Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı hazırlayacak, illerde uyuşturucuyla ilgili sosyal risk haritaları çıkaracağız.

NARKO-DEVLETE SON
• Uyuşturucu baronlarının, organize suç örgütü üyelerinin ülkemizde faaliyet yürütmelerinin önüne geçeceğiz.
• Sınırlarımızı güvenlik altına alacak ve kaçak göçmenlerle beraber uyuşturucu girişini engelleyeceğiz.
• Bağımlılık yapan maddelerin hoş gösterilmesi, tavsiyesi, üretimi, bulundurulması, taşınması, ticareti ve kullanılmasını yasaklayacağız.

UYUŞTURUCU CEZALARI EN AZ İKİ KAT ARTACAK
• Gençleri uyuşturucu çetelerinin elinden kurtarmak için, okul çıkış saatlerinde ve öğle aralarında okullar ve yakın çevresinde sivil narko-timlerin sürekli görev yapmasını sağlayacağız.

AMATEM’LER YENİLENİP GÜÇLENDİRİLECEK
• 18 yaş altı ve eğitime devam eden gençlere uyuşturucu veya kimyasal uyuşturucu satıcılarına yönelik cezaları en az 2 katına çıkaracak, bu suçlarda infaz indirimlerinden yararlanmayı önleyecek hukuki düzenlemeleri yapacağız.
• AMATEM ve ÇEMATEM’leri günümüz koşullarına göre yenileyecek, alt yapı, araç-gereç, yatak sayısı ve personel açısından güçlendireceğiz.

Dış politika, savunma, güvenlik ve göç politikaları

YURTTA BARIŞ DÜNYADA BARIŞ İLKESİNE DÖNÜŞ
• Dış politikamızın mihenk taşı olan "Yurtta Barış Dünyada Barış" şiarını yeniden temel dış politika ilkemiz olarak benimseyeceğiz.
• Dış politikada iç siyasi hesaplara ve ideolojik yaklaşımlara dayalı uygulamalara son vereceğiz.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI DIŞ POLİTİKADA ETKİN OLACAK
• Dışişleri Bakanlığı'na dış politika yapım, karar ve uygulamalarındaki rol ve görevini yeniden kazandıracağız.
• Dışişleri Bakanlığı'na personel alımlarında objektif, güvenilir, siyasi tercihlerden uzak, ehliyete ve liyakate dayalı kapsamlı bir sınav sistemi getireceğiz.
• Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ve onların oluşturdukları STK'ların Türkiye’nin yumuşak gücü ve kamu diplomasisinin etkin bir aracı olması için gayret göstereceğiz.
• Dışişleri Bakanlığı bünyesinde Diplomasi Akademisi kuracağız.

HEDEF AB’YE TAM ÜYELİK
• Avrupa Birliği’ne tam üyelik hedefimiz doğrultusunda bu alandaki sürecin diyalog, adalet ve eşitlik çerçevesinde tamamlanması için çalışacağız.

SIĞINMACILARLA İLGİLİ ANLAŞMALAR GÖZDEN GEÇİRİLECEK
• Türkiye ile AB'nin sığınmacılar sorununa ortak sorumluluk ve külfet paylaşımı üstlenerek yaklaşmalarını sağlayacak, 2014 Geri Kabul Anlaşması ile 18 Mart 2016 Mutabakatı’nı gözden geçireceğiz.

AİHM KARARLARININ UYGULANMASI SAĞLANACAK
• Avrupa Konseyi'nin kurucu üyesi olmamız ve Anayasamızın gereği olarak, AİHS'ne ve Konsey’in diğer hukuki belgelerine uyum sağlayacak, AİHM kararlarını uygulayacağız.

NATO
• NATO bünyesindeki katkılarımızı rasyonel bir zeminde ve ulusal çıkarlarımızı gözeterek sürdüreceğiz.
• Türk Devletleri Teşkilatı'nı güçlendireceğiz.

KARADENİZ İŞBİRLİĞİ
• Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, D8 gibi örgütlerdeki konumumuzu ve bu örgütlerin uluslararası ilişkilerdeki rolünü geliştireceğiz.

ORTADOĞU
• Ortadoğu Bölgesindeki ülkelerinin bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüklerine saygı duyacak, iç işlerine karışmayacak, aralarındaki sorunlarda "taraf tutan" değil “çözümleri kolaylaştıran” olacağız.

İSRAİL
• İsrail-Filistin sorununa BM kararları çerçevesinde ve iki devlet esasına göre kalıcı bir çözüm bulunması için bütün ilgili taraflarla görüşecek, Filistin konusunda Türkiye’nin güvenilir bir kolaylaştırıcı olarak masadaki yerini almasını sağlayacağız.

AZERBAYCAN
• Azerbaycan ile kardeşlik bağlarımızı karşılıklı güven esasına dayalı olarak daha da güçlendireceğiz.

DOĞU AKDENİZ
• Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yalnızlaştırılmasının önüne geçecek, deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında, hidrokarbon kaynaklarının hakça paylaşımında çoklu müzakere süreçleriyle sonuç alınmasına öncelik vereceğiz.

KIBRIS MESELESİ
• Milli davamız olan Kıbrıs sorununa adil ve kalıcı bir çözüm bulunması amacıyla KKTC'nin ve Kıbrıslı Türklerin kazanılmış haklarını koruma ve iki toplumun egemen siyasi eşitliğini sağlama hedeflerini gözeteceğiz.

EGE DENİZİ
• Ege denizi barış, işbirliği ve iyi komşuluk alanı olarak görülmelidir. Bu amacı gerçekleştirmek için çalışacak, Ege denizindeki egemenlik alanlarımıza zarar verebilecek hiç bir gelişmeye müsaade etmeyeceğiz.

ABD İLE İLİŞKİLER
• ABD ile ilişkileri eşitler arası bir anlayışla kurumsal temele oturtacak, müttefiklik ilişkisini karşılıklı güvene dayanacak şekilde ilerleteceğiz.

RUSYA İLE İLİŞKİLERDE EŞİTLER ARASI ANLAYIŞ
• Rusya Federasyonu ile ilişkileri eşitler arası bir anlayışla, kurumsal düzeyde dengeli ve yapıcı diyalog ile güçlendirilerek sürdüreceğiz.

AFRİKA POLİTİKALARI
• Afrika ile ilişkileri kıtayı sadece temsilcilik açtığımız bir alan olarak görmenin ötesinde çok yönlü olarak nitelikli şekilde geliştirecek, Türkiye-Afrika Zirvelerini düzenli ve işlevsel bir sürece dönüştüreceğiz.
• "Asya vizyonumuz"u bölgedeki ülkelerle ilişkilerimizi bir yandan ikili düzeyde güçlendirmek, bir yandan da bu ikili ilişkileri çoklu işbirliği mekanizmalarıyla çeşitlendirerek zenginleştirmek üzerine kurgulayacağız.

ŞANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ
• Şangay İşbirliği Örgütü, ASEAN gibi örgütlerle ilişkilerimizi gerçekçi ve sürdürülebilir bir zeminde değerlendireceğiz.
Milli Savunma, İç Güvenlik, Terörle Mücadele ve Siber Güvenlik

TSK’NIN OPERASYONEL GÜCÜ ARTIRILACAK
• Ordumuzu kendisine verilen görevleri yerine getirebilecek ileri teknoloji ürünü sistemlerle donatacak; istihbarat, keşif, vuruş gücü ve diğer operasyonel yeteneklerini güçlendireceğiz.

KUVVET KOMUTANLIKLARI YENİDEN GENELKURMAY’A BAĞLANACAK
• Millî Savunma Bakanlığı teşkilat yapısını gözden geçirecek, Kuvvet Komutanlıklarını tekrar Genelkurmay Başkanlığı’na bağlayacağız.

ASKERİ LİSELER YENİDEN AÇILACAK
• Askeri liseler, Harp Akademileri, kurmay subay, subay ve astsubay yetiştiren tüm okullar ile ilga edilen etkin sistemleri tekrar açacağız.

GÜVENLİK ŞÛRASI
• Her yıl güvenlik kurumlarının temsilcileri, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve ilgili tüm tarafların katılımıyla kapsamlı bir Güvenlik Şûrası düzenleyeceğiz.
• Tüm terör örgütleri ve terörizmle mücadeleyi tüm güç unsurlarımızı kullanarak kesintisiz sürdüreceğiz.

YURT DIŞINA KAÇAN TERÖRİSTLERİN İADESİ İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATILACAK
• Yurtdışına kaçan teröristlerin iade edilmesi çalışmalarını etkinleştireceğiz.

ORGANİZE SUÇ ÖRGÜTLERİNE KARŞI İŞBİRLİKLERİ GÜÇLENDİRİLECEK
• Organize suç örgütlerinin sınır aşan faaliyetleri konusunda bölgesel ve uluslararası iş birliğini güçlendireceğiz.
• TBMM’de güvenlik teşkilatı üzerinde hem halk adına hem de güvenlik personeli adına “kamusal denetçilik” yetkisiyle donatılmış, partilerin eşit temsil edildiği Güvenlik Komisyonu kuracağız.

SİBER GÜVENLİK
• Ulusal Siber Güvenlik Strateji Belgesi’ni ilgili tüm kesimlerin katılımıyla yenileyecek ve kamu ile özel kesime yönelik eylem planları hazırlayacağız.
• Siber savunma gücümüzü kuvvetlendirmek amacıyla düzenli Siber Güvenlik Koalisyon tatbikatlarıyla siber güvenlik seviyemizi sürekli kontrol edeceğiz.

F-35 PROJESİNE DÖNMEK İÇİN GİRİŞİMDE BULUNULACAK
• Türkiye'nin yeniden F-35 projesine dönmesi için girişimlerde bulunacağız.

Göç ve Sığınmacı Politikaları

GÖÇ İDARESİ YENİDEN YAPILANDIRILACAK
• Göç İdaresi Başkanlığı başta olmak üzere sığınmacılarla ilgili kurumları yeniden yapılandıracak, yönetim ve personel altyapılarını güçlendireceğiz.

DÜZENSİZ GÖÇÜN KAYNAĞI ÜLKELERLE ANLAŞMA
• Düzensiz göçün kaynağı olan ülkelerle Geri Kabul Anlaşmaları yapacağız.

TÜRKİYE TAMPON ÜLKE OLMAYACAK
• Türkiye’ye bir “tampon ülke” muamelesi yapılmasına izin vermeyeceğiz.

SINIRLAR TEKNOLOJİ YATIRIMLARIYLA KONTROL ALTINA ALINACAK
• Sınırlarımızı elektro optik kuleler, aydınlatma sistemleri, gece görüşlü kameralar, insansız hava araçları, entegre güvenlik sistemleri ve gerekli hallerde duvarlarla tahkim edecek, kaçak geçişlere kesinlikle müsaade etmeyeceğiz.

GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ ARTIRILACAK
• Geri gönderme merkezlerinin sayılarını ve kapasitelerini artıracağız.
• Gayrimenkul, devlet borçlanma senedi, yatırım fonu satın alınması ya da döviz cinsi mevduat ya da bireysel emeklilik hesabı açılması karşılığında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verilmesi uygulamasına son vereceğiz.

SIĞINMACILAR KENTLERDE KONTROLSÜZ GETTOLAŞAMAYACAK
• Sığınmacıların mahalle, ilçe ve il bazında kontrolsüz yoğunlaşmalara erişmesine veya gettolaşmaya izin vermeyeceğiz.
• Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin güvenli ve iç hukukumuz ile uluslararası hukuka uygun biçimde mümkün olan en kısa sürede ülkelerine geri dönmelerini sağlayacağız.