Af örgütü: Sırbistan gazetecileri takip etmek için telefonlara casus yazılım yükledi

Uluslararası Af Örgütü'nün yaptığı bir çalışma, Sırbistanlı yetkililerin onlarca gazeteci ve eylemciyi izlemek için telefonlarına ülkede geliştirilmiş casus yazılım yüklediğini ortaya koydu.

Dijital kanıtlar ve son aylarda hacklendiklerini söyleyen eylemcilerin anlatımlarına dayandırılan çalışmada, iki vakada, İsrailli Cellebrite DI Ltd. isimli şirket tarafından sağlanan casus yazılımın, söz konusu casus yazılım yüklenmeden önce cep telefonlarının kilidini açmak için kullanıldığı ifade edildi.

Reuters'ın aktardığına göre, rapor, 'NoviSpy' olarak adlandırılan Sırp casus yazılımının gizlice mobil cihazların ekran görüntülerini çektiğini, iletişim adreslerini kopyaladığını ve bunları hükümetin kontrolündeki bir sunucuya yüklediğini gösterdi.

İnceleme teklifi

Sırbistan İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve istihbarat örgütü BIA, 12 Aralık'ta yapılan yorum taleplerine yanıt vermezken, Cellebrite ürünlerinin aralarında ABD'nin Federal Soruşturma Bürosu (FBI) da dahil olmak üzere kolluk güçleri tarafından akıllı telefonların kilitlerinin açılması ve kanıt için inceleme yapılması için kullanıldığı ifade edildi.

Olanlar kabul edilemez

Uluslararası Af Örgütü'nün raporunda anlatımlarına yer verilen bir aktivist, Sırbistan'ın istihbarat örgütü BIA ile görüşmesinin hemen ardından telefonundaki bağlantıların dışarı aktarıldığını fark ettiğini anlattı. Reuters'a konuşan aktivist, telefonunu dijital adli uzmanlara gösterdiğini, bu kişilerin NoviSpy isimli casus yazılımın telefonundaki bağlantılarını dışarı aktardığını ve cihazdaki özel fotoğrafların BIA'nın kontrolündeki bir sunucuya gönderildiğini tespit ettiğini belirtti. Af Örgütü'ne göre, Sırbistan, Cellebrite'tan söz konusu 'telefon kırma' yazılımını ülkenin 'Avrupa Birliği'ne (AB) entegrasyon için gerekli olan koşulları karşılaması için tasarlanmış daha geniş bir yardım paketinin bir parçası olarak' almıştı.

Norveç hükümeti tarafından fonlanan ve Birleşmiş Milletler Proje Hizmetleri Ofisi (UNOPS) tarafından idare edilen söz konusu paket, Sırbistan'ın organize suçlarla mücadelesine yardımcı olmak için Sırbistan İçişleri Bakanlığı'na 2017-2021 yılları arasında sağlanmıştı. Norveç hükümeti, Cellebrite cihazlarının Sırbistan'a tedarikini 2018 yılında geçici olarak durdurmuş, ülkenin Belgrad Büyükelçiliği de programla ilgili endişelerini dile getirmişti. Ancak, UNOPS Haziran 2019'da söz konusu cihazların tedarikini sağlamıştı.

Norveç Dışişleri Bakan Yardımcısı Maria Varteressian, Reuters'a yaptığı açıklamada, rapordaki iddiaları 'endişe verici ve eğer doğruysa kabul edilemez' olarak nitelendirirken, UNOPS da raporu memnuniyetle karşıladıklarını ve kurumun 2017 yılından bu yana 'olası kötü etkileri inceleyip azaltmak için mekanizmaları geliştirdiğini' bildirdi.