Caner Taşpınar

ABD'de New York'un Demokrat Partili Belediye Başkanı Eric Adams hakkında Türkiye bağlantılı bir soruşturma açıldı.

New York Belediye Başkanı Eric Adams’a yolsuzluk, rüşvet ve yabancı ülkelerden yasa dışı bağış alma suçlamaları yöneltildi.

57 sayfalık iddianamede, ABD Savcısı Damian Williams, Belediye Başkanı Eric Adams'ın Türk iş insanları ve en az bir Türk yetkiliden aldığı hediyelerin, seyahat indirimlerinin 100 bin doların üzerinde olduğunu belirtti.

Savcı, İstanbul'da yat turları, Türk Hava Yolları Business Class biletleri, lüks restoranlarda ve eğlence mekanlarında ağırlama gibi rüşvetleri iddianameye ekledi. İddianamede yer alan bir başka ayrıntı ise, bir Türk iş insanının, Eric Adams'a İstanbul’daki lüks otelinde bedava ya da büyük bir indirimle kalma imkanı sağladığı…

Savcı Williams, "Bunlardan hiçbiri kamuoyuna açıklanmadı" dedi ve bazı durumlarda Adams'ın sahte belgelerle bunları örtbas ettiğini iddia etti.

Beş suçlamadan da suçlu bulunması halinde Belediye Başkanı Eric Adams, 45 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.

64 yaşındaki Adams suçlamaları reddediyor ve istifa etmeyeceğini söylüyor. Ancak Amerikan siyasetinde önemli isimler de istifa çağrısı yapmıştı.

Eric Adams’ın Türkiye ile ilişkilerinin 2015 yılında henüz ilçe belediye başkanıyken başladığı tespit edildi.

İddianamedeki Türkler kim

İddianamede yazışmaları da yer alan Türklerin isimlerine yer verilmedi. Savcı isim yerine “İşadamı-1”, “İş adamı-2”, “İş adamı-3”, “İş adamı-5”, “İş kadını”, “Organizatör”, “Havayolu Yöneticisi” ve “Türk yetkili” ifadelerini kullandı. “İşadamı-4” ise iddianamede Eric Adams'a bağış yapan farklı bir etnik topluluğun üyesi olarak geçti.

New York Belediye Başkanı Eric Adams’ın Türkiye’ye ilk ziyareti Ağustos 2015'te, ikinci ziyareti ise Aralık 2015'te gerçekleşmişti. Adams'ın masraflarının bir kısmı Türk Konsolosluğu, bir kısmı da İstanbul merkezli bir Türk üniversitesi tarafından karşılandı. İki seyahat için de Adams'a THY'den ücretsiz business class bilet verildi.

Türk üniversitesinin sahibi iddianamede “İş adamı-1” olarak geçti.

Eric Adams, Ağustos 2015'te Brooklyn Belediye Başkanı olduğu dönemde kardeş şehir protokolü imzalamak üzere geldiği İstanbul'da, Bahçeşehir Üniversitesi'ni ziyaret etmişti.

İddianameye göre “İş adamı-1”, 2015 yılındaki İstanbul buluşmasının ardından 2018'de Adams ile Brooklyn'de bir araya geldi. Daha sonra Adams'ın 2021 kampanyasına yasadışı katkılarda bulundu. Bahçeşehir Üniversitesi, Türk iş insanı Enver Yücel'e ait.

Demet Sabancı’dan açıklama

İddianamede varlıklı Türk bir iş kadınının da sahibi olduğu lüks bir otelde Eric Adams'a çok sayıda ücretsiz veya yüksek indirimli konaklama imkânı sağlandığı ve Adams'ın 2021 kampanyasına katkı sağladığı öne sürülüyor. Bu otelin adının ise “St. Regis İstanbul” olduğu iddianamede yer aldı. St. Regis İstanbul ise Demet Sabancı Çetindoğan ve eşi Cengiz Çetindoğan'ın sahibi olduğu Demsa Group'a ait.

Demet Sabancı Çetindoğan, DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada, New York Belediye Başkanı Adams'a bağış kampanyalarıyla ilgisinin olmadığını belirterek "Bütün ilişkim Türk konukseverliğini göstermekten ibarettir" dedi.

New York Times, iddianamede isimlerine yer verilmeyen Türk vatandaşlarından bazılarını ise şöyle aktardı:

Adams'a yakın olduğu iddia edilen Arda Sayıner ve Rana Abbasova, iddianamede rüşvet ve yasadışı bağışlarla ilgili kilit roller oynuyorlar. New York'taki Türk Hava Yolları Müdürü Cenk Öcal da iddianamede söz edilen kişilerden… Bağış etkinlikleri düzenleyen Erden Arkan ve Turk of America dergisinin sahibi Cemil Özyurt, Adams’ın kampanyasına yapılan bağışlar konusunda iddialarla karşı karşıya.

Türkevi binasına yangın ruhsatı

İddianamenin iki temel noktasından biri Türkevi diğeri ise Türk Havayolları…

Eric Adams'ın New York'taki Türkevi binasının güvenlikle ilgili denetlemelerden geçmeden açılmasını sağladığı iddia ediliyor. İddianameye göre, Eylül 2021'de Türk Yetkili, borcunu ödeme sırasının kendisine geldiğini belirterek Adams'a New York İtfaiye Departmanına (FDNY) baskı yapmasını, Türk konsolosluk binasının yangın denetimi olmaksızın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyareti için zamanında açılmasını kolaylaştırmasını istedi. Türk Yetkili tarafından 2021 ve 2022 yıllarında ayarlanan ücretsiz seyahatler ve diğer rüşvetler karşılığında Adams talimatları yerine getirdi.

İddianamede “Türk Yetkilinin” Adams'a çok sayıda “naylon” bağışı yapılmasını sağladığı, Adams ve yakın çevresinin Türk Hava Yolları (THY) şirketiyle Türkiye, Fransa, Çin, Sri Lanka, Hindistan ve Macaristan'a ücretsiz veya indirimli seyahat etmelerini ayarladığı yer aldı.

Adams'ın THY'den ekonomi sınıfından aldığı biletlerin de ücretsiz bir şekilde 'business class'a yükseltildiği de eklendi.

İddianameye giren yazışmalar

İddianamede isimler gizli tutulurken bazı yazışmalara ise direkt yer verildi. Türklerin yer aldığı 6 farklı yazışmada seçim desteklerinden, çeşitli rüşvet konuşmalarına dek birçok konu yer aldı.

Ocak 2021'de Türk yetkili, Eric Adams’ın çalışanına mesaj göndererek Başkan Adams ile bir toplantı talep etti. Türk yetkili ile Eric Adams’ın çalışanının arasındaki mesajlaşma şöyle:

Adams çalışanı: Konu ne olacak?

Türk Yetkili: Seçim, bu kadar

Adams çalışanı: Tamam

Türk Yetkili: 2 Kasım 2021 (2021 belediye başkanlığı seçimi tarihi)

Adams çalışanı: En sevdiği konu

Türk Yetkili: Türk toplumunun ona desteği… Ne yapabiliriz, konuşalım

Adams çalışanı: Tamam

New York Belediye Başkanı Eric Adams, Türk yetkili, Havayolu Müdürü, Adams’ın çalışanı ve 2021 Kampanyası'nın baş bağış toplayıcısı 14 Şubat 2021'de bir restoranda bir araya geldi. Akşam yemeğinde Türk yetkili, 2021 Kampanyası'nı "desteklemeyi" taahhüt etti. Türk yetkili daha sonra 2021 Kampanyası'na özel bağışlar planlamak için daha büyük bir akşam yemeği düzenledi. İşadamı-5, Türk Yetkili, Eric Adams, Adams Bağış Toplayıcısı ve Adams çalışanı, 2 Nisan 2021'de düzenlenen bu yemeğe katıldı. Yemekte Eric Adams, Eşleşen Fon Programını açıkladı ve İşadamı-5'ten katkı istedi. Türk Yetkili, Eric Adams'a "sizi destekliyoruz" dedi. Kampanyasına 17 bin dolar yatırdı.

Eric Adams, 2 Kasım 2021'de belediye başkanlığı seçiminin galibi ilan edildi. Ertesi gün, İşadamı-I ve iddianamede “organizatör” olarak geçen Türk arasında şu mesajlaşma gerçekleşti:

Organizatör: Günaydın, Başkan bundan sonra kardeşimizdir, efendim.

İşadamı-I: Günaydın

Organizatör: Hepimiz için hayırlı olsun. Birbirimize mesaj attık.

İşadamı-I: Seçimler bitti mi?

Organizatör: Dün oldu efendim. Herkes bana seçildiğini mesaj attı. Tebrik mesajları… Büyük ihtimalle beni temsilci olarak atayacak efendim. Ankara'daki büyüklerimizle konuşup bunu ülkemizin lobisi için nasıl bir avantaja dönüştürebileceğimizi anlatacağım.

İşadamı-I: Bu güzel olurdu

22 Haziran 2021'de, Eric Adams, Adams çalışanı aracılığıyla, Havayolu Müdürü'nden İstanbul'a Adams için uçuş rezervasyonu yapmasını istedi. Rüşveti gizlemek için, Adams çalışanı, Havayolu Müdürü'nden Adams'a "gerçek" bir fiyat gibi görünen bir fiyat ayarlamasını istedi:

Adams çalışanı: Ne kadar borcu var? Lütfen beni arasınlar ve ödemeyi ben yapayım.

Havayolu Müdürü: Son dakika olduğu için çok pahalı. İndirim üzerinde çalışıyorum

Adams çalışanı: Tamam. Teşekkür ederim.

Havayolu Müdürü: 50 dolar alacağım

Adams çalışanı: Hayır

Havayolu Müdürü: Bu işe yarar değil mi?

Adams çalışanı: Hayır canım. 50 dolar mı? Ne? Uygun bir fiyat teklif et.

Havayolu Müdürü: Ne kadar ücret almalıyım? :)

Adams çalışanı: Şu anda her adımı izleniyor 1.000 dolar civarı… Biraz gerçekçi olsun. Ücretsiz uçtuğunu söylemelerini istemiyoruz. Şu anda medyanın dikkati Eric'in üzerinde.

Adams, kendisi ve Adams'ın ortağı için Türk Hava Yolları'nda gidiş-dönüş ekonomi sınıfı biletleri için her biri yaklaşık 1.100 dolar ödedi ve bu biletler hemen hiçbir ücret ödemeden Business Class'a yükseltildi. Adams, Business Class biletlerini açık pazardan satın alsaydı, toplamda 15.000 dolardan fazla ödeyecekti.

Eric Adams için ücretsiz lüks konaklamanın organizasyonu ise iddianamedeki yazışmaya şöyle yansıdı:

Adams çalışanı: Ayrıca Türkiye'de başka nereye gidebileceklerini soruyor. Bir öneriniz var mı?

Havayolu Müdürü: Four Seasons

Adams çalışanı: Çok pahalı

Havayolu Müdürü: Neden umurunda? Ödemeyecek. Adı hiçbir şeyde olmayacak.

Adams çalışanı: Süper

Four Seasons'daki konaklamaya ek olarak bir yat turu, lüks bir sahil tatil beldesinde üç günlük konaklama, bir otomobil ve şoför ve İstanbul ile tesis arasında bir iç hat uçuşu da Eric Adams için ücretsiz hazırlanmıştı. Türk yetkili, yaklaşık 720 dolarlık bir fiyat önerdi, ancak bu güzergahın gerçek fiyatı aslında yaklaşık 8.500 dolar olacaktı. Adams güzergahı ve fiyatı onayladı.

İddianameye giren yazışmalardan biri de Türkevi ile ilgili itfaiye raporunun usulsüz olarak düzenlenmesi iddiasıyla ilgiliydi.

10 Eylül 2021'de saat 14:17'de New York İtfaiye Departmanı (FDNY) Komiseri, Eric Adams'a "Mektup şu anda hazırlanıyor. Pazartesi sabahı her şey yoluna girecek" yazdı. Dört dakika sonra Eric Adams, Türk Yetkiliye mesaj attı, "Komiserden: Mektup şu anda hazırlanıyor. Pazartesi sabahı her şey yoluna girecek." Türk Yetkili, "Harikasın Eric, bunu duyduğumuza çok sevindik. Sen Türkiye'nin gerçek bir dostusun" diye yanıtladı. Adams da "Evet, daha da önemlisi senin gerçek bir dostun. Sen benim kardeşimsin. Yardım etmek için buradayım."

Saat 14:30'da Türk Yetkili, "Sen ne kadar da iyi bir arkadaşsın," diye teyit etti.

Saat 14:31'de Yangın Önleme Şefi, özel alarm mühendisine "itiraz yok koşullu mektubunu" gönderdi.

30 Kasım 2021'de Eric Adams’ın çalışanı , Adams'ın İstanbul gezisinin sosyal medya dahil hiçbir medyada yer almaması yönündeki taleplerini Türk Yetkiliye iletti. Türk Yetkili bunun "gizli" olacağını kabul etti. Daha sonra Türk yetkili ile Adams’ın çalışanı şöyle mesajlaştı:

Türk Yetkili: Eric memnun muydu?

Adams çalışanı: Harikaydı. Her şey için teşekkür ederim.

Türk Yetkili: Mutluysa sorun değil. Eric mutlu mu?

Adams çalışanı: Çok mutlu. Size teşekkürlerini gönderiyor.