Trump'ın 'Gazze Barış Planı'na göre süreç nasıl ilerleyecek?

ABD Başkanı Donald Trump tarafından açıklanan ve İsrail'in Gazze'den kademeli olarak çekilmesini ile Hamas'ın tamamen devre dışı bırakılmasını öngören 20 maddelik "Gazze Barış Planı" Beyaz Saray tarafından paylaşıldı. Planda yer alan maddelerde, Gazze'de uluslararası bir geçiş hükümeti kurulması ve Gazze Şeridi'ne insani yardım gönderilmesi noktaları dikkati çekti.

ABD Başkanı Donald Trump'ınn İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da yaptığı görüşmenin ardından, Trump yönetimi 20 maddelik "Gazze Barış Planı''nı duyurdu.

Netanyahu'nun kabul ettiği açıklanan plana göre, Gazze, komşularına tehdit oluşturmayan, radikallikten arındırılmış ve terörden uzak bir bölge olacak. Gazze, halkının yararına yeniden inşa edilecek.

Her iki taraf da teklifi kabul ederse savaş derhal sona erecek, İsrail güçleri tüm operasyonlarını durduracak ve aşamalı olarak Gazze'den çekilecek.

İsrail anlaşmayı kamuoyu önünde kabul ettikten sonra 72 saat içinde yaşayan tüm rehineler ve cenazeler iade edilecek. Tüm rehineler serbest bırakıldıktan sonra İsrail, 250 müebbet hapis cezası alan mahkûmun ve 7 Ekim 2023'ten sonra Gazze'de tutuklanan bin 700 kişinin serbest bırakılacağını açıklayacak. İsrail, ayrıca 15 Filistinlinin cenazesini teslim edecek.

Rehineler iade edildikten sonra barış içinde birlikte yaşamaya bağlılık gösteren Hamas üyelerine af tanınacak, Gazze'den ayrılmak isteyen üyelere ise kabul eden ülkelere güvenli geçiş hakkı verilecek.

Bu anlaşma kabul edildikten sonra Gazze'ye derhal tam yardım gönderilecek. Yardım miktarları Ocak 2025 rehine anlaşmasında belirlenen seviyelerin altında olmayacak. Bu yardımlar altyapının (su, elektrik, kanalizasyon) onarımı, hastane ile fırınların onarımı, molozların kaldırılması ve yolların açılması için gerekli ekipmanların sağlanmasını da kapsayacak.

Yardımlar, İsrail ve Hamas'ın müdahalesi olmadan Birleşmiş Milletler ve Kızılay tarafından, ayrıca İsrail ya da Hamas ile bağlantısı olmayan diğer uluslararası kuruluşlar aracılığıyla dağıtılacak.

Gazze, halkın günlük hizmetlerini sağlamakla görevlendirilecek Filistinli teknokratlardan oluşan geçici bir geçiş hükümeti tarafından yönetilecek. Komite, ABD'nin Arap ve Avrupalı ortaklarıyla istişare içinde kuracağı yeni bir uluslararası yapı tarafından denetlenecek. Bu yapı, Filistin Yönetimi reform programını tamamlayana kadar Gazze'nin yeniden inşasının finansmanına yönelik bir çerçeve oluşturacak.

Gazze'yi yeniden inşa etmek için modern Orta Doğu şehirleri inşa etmekte deneyimli uzmanların bir araya getirilmesini ve yatırım çekmeye, istihdam yaratmaya yönelik mevcut planların dikkate alınmasını içeren bir ekonomik plan oluşturulacak. Bu yatırımlar gelecekteki Gazze için iş, fırsat ve umut yaratacak.

Katılımcı ülkeler tarafından müzakere edilecek indirimli gümrük vergileri ve erişim oranlarıyla bir ekonomik bölge kurulacak.

Gazze'den kimse zorla çıkarılmayacak, ancak ayrılmayı tercih edenlerin geri dönmesine izin verilecek. Ayrıca Gazzelilerin bölgede kalmaları teşvik edilecek ve orada daha iyi bir gelecek inşa etme fırsatı sunulacak.

"Hamas'ın Gazze yönetiminde hiçbir rolü olmayacak"

Hamas'ın Gazze yönetiminde hiçbir rolü olmayacak. Tüneller de dahil olmak üzere tüm saldırı amaçlı askeri altyapının yok edilmesi ve inşa edilmesine son verilmesi taahhüt edilecek. Gazze'nin yeni liderleri komşularıyla barış içinde birlikte yaşamayı taahhüt edecek.

Bölgesel ortaklar, Hamas ve Gazze'deki diğer grupların yükümlülüklerine uymasını ve Gazze'nin İsrail'e ve kendi halkına tehdit oluşturmamasını sağlamak için güvenlik garantisi verecek.

ABD, Arap ve diğer uluslararası ortaklarla birlikte Gazze'de güvenliği denetlemek üzere derhal konuşlandırılacak geçici bir uluslararası istikrar gücü oluşturmak için çalışacak. Bu güç, uzun vadeli iç güvenlik organı olarak görev yapacak Filistin polis teşkilatını kuracak ve eğitecek. Taraflar arasında bir çatışma önleme mekanizması üzerinde mutabakata varılacak.

İsrail, Gazze’yi işgal veya ilhak etmeyecek ve elindeki bölgeleri yerine geçen güvenlik güçleri Gazze Şeridi'nde kontrolü ve istikrarı sağladıkça kademeli olarak teslim edecek. Gazze, yeniden ortaya çıkan herhangi bir terör tehdidine karşı güvenli bir şekilde güvende altına alınana kadar güvenlik çemberi mevcudiyeti devam edecek.

Eğer Hamas bu teklifi geciktirir veya reddederse yukarıdaki maddeler terörden arındırılmış bölgelerde uygulanacak ve bu bölgeler İsrail ordusu tarafından kademeli olarak uluslararası istikrar gücüne devredilecek.

Halkı radikallikten arındırmak için bir süreç oluşturulacak. Bu, İsrail ve Gazze’deki bakış açılarını ve anlatıları değiştirmeyi amaçlayan dinler arası bir diyaloğu içerecek.

Gazze'nin yeniden inşası ilerlediğinde ve Filistin Yönetimi'nin reform programı uygulandığında Filistin halkının arzusu olarak kabul edilen Filistinlilerin kendi kaderini tayin etme ve devlet kurma yönünde güvenilir yol için koşullar hazır olacak. ABD, İsrail ile Filistinliler arasında barış içinde bir arada yaşama konusunda siyasi bir gelecek belirlemek amacıyla bir diyalog başlatacak.

İsrail kademeli olarak Gazze'den geri çekilecek

ABD Başkanı Trump "Gazze'deki yeni geçiş yönetimiyle çalışan tüm taraflar, İsrail güçlerinin kademeli olarak çekilmesi için bir zaman çizelgesi üzerinde anlaşacaklar. İsrail aşamalı olarak çekilecek, artık ateş açmayacaklar" diye. Planın Hamas tarafından da kasul edilmesi halinde Gazze'de bir geçiş hükümeti kurulacak ve bu hükümette eski İngiltere Başbakanı Tony Blair gibi isimlerin de yer alacağı kaydedildi.

"Arap ve Müslüman ülkeler, Hamas için taahhütte bulundu"

Trump, BM Genel Kurulu devam ederken Türkiye’nin de yer aldığı bazı ülkeler ile yaptığı görüşmeyi hatırlatarak, "Bu plan, savaşın süratle sona ermesi anlamına geliyor. Yalnız Gazze değil, savaşın tamamı sona erecek. Arap ve Müslüman ülkeler bu plana yazılı olarak taahhütte bulundular ancak ben aslında onların sözüne de güveniyorum. Bu ülkelerin Gazze'yi askerden arındırma konusunda taahhüdüne inanıyorum. Bu da Hamas ve diğer terör örgütlerinin askeri güçlerini derhal devre dışı bırakmak anlamına geliyor. Hamas'ın da buna sıcak baktığını duydum, bu iyi bir şey” dedi.

Öte yandan, Trump Gazze'deki yeni süreçte Hamas'ın hiçbir rolünün olmayacağını ifade ederek, "Eğer Hamas anlaşmayı reddederse, Netanyahu, yapman gerekeni yapman için desteğimizi alacaksın. Arap ve Müslüman ortaklarımız, Gazze halkının ve tüm bölgenin yararı için taahhütlerini yerine getirmeye hazırlar. Gazze için adım atmaya ve çok şey yapmaya istekliler" dedi. Trump, bu kapsamda bölge ülkelerinin çok önemli bir misyonu üstlenmeye hazır olduklarını vurguladı.

ABD Başkan Trump, "Gazze halkının Hamas'tan arındırılmış bir geçişe onay vermesi ve Filistin yönetiminin de söz verdiği reformları yapması gerektiğini" belirterek, "Bunların olmaması durumunda Filistinlilerin sadece kendilerini suçlaması gerektiğini" söyledi.

Gazze Şeridi'ne acilen insani yardım gönderilecek

Planun uygulamaya girmesi halinde Gazze Şeridi'ne "derhal yardım gönderileceği" vadedildi. Yardım miktarlarının en az 19 Ocak 2025 tarihli insani yardım anlaşmasında yer alanla denk olacağı iddia edildi. Su, elektrik ve kanalizasyon altyapıları ile hastane ve fırınların onarılacağı, molozların kaldırılacağı ve yolların açılması için gerekli ekipmanların getirileceği vurgulandı. Planda bu konuların insani yardıma dahil olduğu belirtildi.

Gazze Şeridi'ne yardım girişinin, Birleşmiş Milletler (BM) ve ona bağlı kuruluşların yanı sıra Kızılay ve her iki tarafla bağlantısı olmayan diğer uluslararası kuruluşlar aracılığıyla, her iki tarafın müdahalesi olmadan gerçekleşeceği açıklandı.

Hamas yetkilisi: "Henüz elimize ulaşan net bir şey yok"

Trump'ın 20 maddelik "Gazza Barış Planı"a Hamas'ın ne yanıt vereceği bekleniyor. Hamas'ın üst düzey bin yetkilibi söz konusu plana ilişkin, "Henüz elimize ulaşan net bir şey yok. Plan İsrail'in düşüncelerine daha yakın. Filistin'deki tüm gruplar ile bu planı inceleyip, cevabımızı açıklayacağız" dedi.