DİSK’in talebi 13 bin 200 lira

Enflasyon oranının açıklamasının ardından Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), 2023 yılı için asgari ücretin net 13 bin 200 lira olması gerektiğini duyurdu.

ASGARİ DEĞİL, İNSANCA YAŞAM
“Asgari değil, insanca yaşam” başlığıyla düzenlenen basın toplantısında konuşan Çerkezoğlu, asgari ücretin geçim ücreti olması gerektiğine dikkat çekerken “Asgari ücret net 13 bin 200 lira olmalıdır” dedi. Çerkezoğlu şunları kaydetti:
“Merkez Bankası ve DİSK-AR verileri asgari ücret civarında bir ücretle çalışanların oranının yüzde 50’lerde olduğunu gösteriyor. Milyonlarca işçi asgari geçim için yetersiz olan asgari ücretle geçinmeye çalışırken, işçilerin bir bölümü de yasal asgari ücrete dahi erişemiyor. AB ülkelerinde ortalama toplu pazarlık kapsama oranı yüzde 60’ların, OECD ülkelerinde yüzde 30’ların üzerinde iken ILO’ya göre Türkiye’de genel olarak yüzde 7,5, özel sektörde ise yüzde 6’nın altında. Bu durum Türkiye’de asgari ücret civarında çalışanların oranını artırırken AB ülkelerinde asgari ücretler çalışanların kapsamını düşürüyor.

ÜCRETLER ASGARİ ÜCRET DÜZEYİNE GERİLİYOR
Türkiye’de diğer emek gelirleri artışının sınırlı kalması sonucunda asgari ücret ile diğer ücretler arasındaki makas kapanıyor. Giderek artan biçimde daha çok emekçi asgari ücrete yakın ücretlerle çalışır hale geliyor. Türkiye hızla asgari ücretliler ülkesine dönüşüyor. 2005 yılında aylık ortalama ücret ve maaş geliri asgari ücretin 2,2 katı iken, 2020’de asgari ücretin 1,7 katına geriledi. Asgari ücretin ortalama işgücü kazancına oranı 2012’de yüzde 44 iken 2020’de yüzde 73’e yükseldi.

ASGARİ ÜCRETİNİ MİLLİ GELİRE ORANI DÜŞTÜ
Araştırmaya göre, 1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret, 2022 yılında GSYH’nin yüzde 43,7’ye geriledi. 2016’da asgari ücretin kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 59,7 iken 2022’de yüzde 43,7’ye geriledi. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2022’de ortalama 5 bin 738 TL değil, 10 bin TL’nin üzerinde olması gerekirdi.

ÖZEL SEKTÖRDE İŞÇİLERİ YÜZDE 65’İ ASGARİ ÜCRETLİ
Özel sektör işçilerinin yüzde 21,7’si asgari ücrete erişemiyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 50,4 ve asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 10 yakınlığında yüzde 64,7’düzeyinde.

KADINLARIN YÜZDE 60 ASGARİ ÜCRETLİ
Kadınların çok büyük bir bölümü asgari ücret ve daha altında ücretlerle çalışmaktadır. Asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altında ücret alanların oranı genelde yüzde 48,7 iken kadınlarda yüzde 55,6’ya yükseliyor.

DOLAR CİNSİNDEN EN DÜŞÜK ÜÇÜNCÜ TÜRKİYE
2008’de yıllık 371 dolar asgari ücret 2016’da 430 dolara yükseldi. Sonra ekonomik ve siyasal istikrarsızlığa bağlı olarak asgari ücret dolar cinsinden gerilemeye başladı. Asgari ücret TL’nin değer kaybının hızlanmasıyla 2022 yılı ortalaması olarak 298 dolara kadar geriledi.

Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003 yılında asgari ücretin yıllık tutarı ile 25 altın alınabilirken 2022’de yıllık net asgari ücretle sadece 9 Cumhuriyet altını alınabiliyor.

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde asgari ücretin euro cinsinden yıllık ortalama değişimine ilişkin hesaplamalar yapmaktadır. Eurostat’a göre Türkiye, Avrupa ülkeleri içinde en düşük üçüncü asgari ücrete sahip üçüncü ülke. Eurostat verileri brüttür. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler aylık 268 euro ile Arnavutluk ve aylık 363 euro ile Bulgaristan olarak görülüyor.

2022’de AB ülkeleri içinde en yüksek asgari ücret aylık 2 bin 313 euro ile Lüksemburg’a ait. Asgari ücret Belçika’da bin 842, İrlanda’da bin 774, Hollanda’da bin 756, Almanya’da bin 744, ve Fransa’da bin 645 euro.

ABD’de işçi 1.210 euro asgari ücrete sahipken, İspanya 1.166, Yunanistan 831, Portekiz 823, Malta 792, Polonya 642 ve Romanya 516 euro asgari ücrete sahip. Böylece Türkiye’deki asgari ücret sadece Yunanistan, Portekiz ve İspanya gibi Avrupa Birliği’nin Güney ülkelerinden ve ABD’den değil, Polonya, Romanya ve Macaristan gibi Doğu Avrupa ülkelerinden de düşük.”