EYT'den sonra ikinci emeklilik dalgası: 2024'te emekli olanlar daha fazla aylık alacaklar, çalışma hayatı nasıl etkilenecek?
17
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinden dolayı 2023'te yeni emekli olan kişi sayısında rekor kırıldı. Emekli olan EYT'lilerin sayısı azalarak da olsa bu yılın ilk aylarında devam etti. Emekli olan EYT'lilerden dolayı pek çok işletme deneyimli personelini kaybetti. Emekli aylığının 2025 yılında düşecek olması yeni bir emeklilik dalgası yaratacak gibi görünüyor.
27
Emekliliği hak ettiği halde çalışmaya devam eden yüz binlerce kişi, aylıklarının düşmemesi için 2024 yılında emeklilik dilekçesi verecek. Peki emekli aylığında 2025 yılında yaşanacak düşüş çalışma hayatını nasıl etkileyecek? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın konuyla ilgili yazısı:
37
"Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2023 yılı faaliyet raporuna göre 2023’te toplam 2 milyon 193 bin 791 kişiye yaşlılık aylığı bağlandı. 2024 yılında da yaklaşık 500 bin EYT’linin emekli olması bekleniyordu. Ancak şimdi yeni bir emekli furyası bekleniyor.
47
Emeklilik dilekçesini 2025 yılında verenlere yüzde 30 oranında daha düşük aylık bağlanacak, bu yıl dilekçe verenler ise düşüşten etkilenmeyecek. Özellikle emeklilik koşullarını tamamladığı halde, işyerinde emekli olduktan sonra işçi çalıştırılmadığı için çalışmaya devam etmek zorunda kalanlardan yoğun mesajlar geldi.
57
Bu işyerlerinin başında KİT’ler ve diğer kamu işyerleri ile bankalar geliyor. Bazı büyük bankalar başta olmak üzere özel sektörde de birçok şirket emekli işçi çalıştırmıyor. Bu şirketlerde çalışanlar da emeklilik koşullarını yerine getirdikleri halde çalışmaya devam ediyorlar.
Toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu işçileri ve bankacıların emekli aylıklarının 50 – 60 bin lira civarında yoğunlaştığı görülüyor. Dilekçenin 2025 yılında (kamu işçileri için 15 Ocak 2025’ten sonra) verilmesi halinde emekli aylıkları yüzde 30 – 35 arasında düşük bağlanacağı için, ömür boyu alacakları emekli aylıkları 2024 yılı için hak etmiş oldukları düzeyden daha düşük olacak.
67
İkinci emeklilik dalgası
Emekli aylığında 2025 yılındaki düşüşten etkilenmek istemeyen yüz binlerce kişinin dilekçe tarihini 2024’e çekmesi bekleniyor. Bunlar genellikle deneyimli kişilerden oluşuyor. Çalıştıkları işyerinde kilit pozisyonlarda görev yapıyorlar. Topluca emekli olmak zorunda kalmaları çalıştıkları işyerinde deneyimli personel açığına yol açacak. Birçok işletme yetişmiş insan gücünü kaybedecek.
Geçen yıl EYT dolayısıyla tecrübeli işçilerinin önemli kısmını kaybeden işletmeler, kalan deneyimli işçilerini de bu yıl kaybedecekler.
Yeni bir toplu emeklilik dalgası SGK’nin emekli aylığı ödeme yükünü de artıracak.
77
Yasa değişikliği gündeme gelir mi?
Dilekçe tarihinin emekli aylığında yüzde 30 – 35 gibi yüksek oranda düşüşe yol açması ancak yasa değişikliği ile önlenebilir. İdari bir kararla veya genelge, yönetmelik gibi ikincil düzenlemelerle düşüşün önlenmesi mümkün değil. Fakat, sadece 2025 yılında emekli olanlar için değil çalışmaya devam eden herkesi kapsayacak şekilde yasa değişikliği yapılması gerektiği yorumları yapılıyor. Bu da karar almayı zorlaştıracak.
Dilekçe tarihi emekli aylığını nasıl etkileyecek?
2024 yılında SSK ve BAĞ – KUR emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 49,25, temmuz ayında yüzde 24,73 oranında zam yapıldı. Bu yıllık yüzde 86,16 oranında zam anlamına geliyor. Temmuz – aralık döneminde emeklilik dilekçesi verenler ocak ve temmuz aylarında yapılan söz konusu maaş zamlarından yararlanacaklar.
Dilekçeyi 1 Ocak 2025 tarihinden sonra verenler ise bu yıl emekli aylıklarına yapılan zamlardan yararlanamayacaklar. Onlara 2024 yılındaki tüketici fiyat enflasyonunun yüzde 100’ü ile milli gelirdeki artışın yüzde 30’u oranında artış yapılacak. Bu da 2024 yılında dilekçe verenle 2025 yılında dilekçe verenler arasında yüzde 30 – 35’e varan oranlarda fark yaratacak."