A'dan Z'ye Türk Yargı Reformu, Londra ve Brüksel'de tanıtıldı

Daha İyi Yargı Derneği Başkanı Av. Mehmet Gün, “Türkiye gerçeklerinden yola çıkarak, ülkemiz için geliştirdiğimiz yenilikçi ‘A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu’ çalışmamız, İngiltere’de ve Avrupa Birliği’nde yakın ilgi gördü, başka ülkelerin yargı sistemlerini de geliştirici değerde bulundu” dedi.

Daha İyi Yargı Derneği, “A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu” çalışmasını, Londra’da, Birleşik Krallık Parlamentosu’nun Lordlar Kamarası’nda, Brüksel’de Avrupa Parlamentosu’nda parlamenterlere, konu ile ilgili yetkililere ve uzmanlara tanıttı.

İngiltere Parlamentosu’ndaki toplantı, Lordlar Kamarası’nda, Lord Iain McNicol’ın ev sahipliğinde gerçekleşti. Toplantıya Uluslararası Barolar Birliği, İngiltere ve Galler Hukuk Topluluğu ve UCL (University College London) Yargı Enstitüsü’nden uzmanlar katıldı.

Londra’da ayrıca, Britanya Uluslararası Karşılaştırmalı Hukuk Enstitüsü’nde (British Institute of International Comparative Law/BIICL), Yeni Zelanda, Avustralya, İtalya ve Arnavutluk’tan uzmanların da katıldığı bir diğer toplantıda, “A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu” çalışmasındaki önerileri üzerine görüş alışverişinde bulundu.

A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu önerileri Brüksel’de ise Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Türkiye Masası Şefi Bernard Brunet, yine Türkiye Masası’ndan AB Dış İlişkiler Servisi Şefi Dr. Ferdinand Kopp ve Avrupa Komisyonu Adalet ve Tüketiciler Genel Müdürlüğü Uluslararası Veri Akışı ve Korumasından Sorumlu Birim Amiri Bruno Gencarelli’ye anlatıldı.

Daha İyi Yargı Derneği heyeti, bu görüşmeler sırasında, Londra’da Büyükelçi Osman Koray Ertaş’ı, Brüksel’de Büyükelçi Bekir Uysal ile AB Nezdinde Türkiye Daimi Temsilcisi Büyükelçi Faruk Kaymakcı’yı da ziyaret etti. Daha İyi Yargı Derneği Başkanı Av. Mehmet Gün, Londra ve Brüksel temaslarını şöyle değerlendirdi:

Türkiye’nin gerçekleri ve ihtiyaçları

"A'dan Z'ye Türk Yargı Reformu önerileri, tamamen Türkiye’nin gerçeklerinden ve ihtiyaçlarından yola çıkarak evrensel yargı ilkeleri çerçevesinde oluşturuldu. Derneğimizin 10 yılı aşkın bir süredeki birikimlerini işleyen genç, önyargısız dokuz kişilik bir ekip, bir yıldan uzun süren yoğun bir çalışma sonucunda yenilikçi reform önerilerini geliştirdi. Odağımıza kaliteli yargı hizmeti üretimi amacını aldık, yargı bağımsızlığını en önemli kalite unsuru olarak belirledik. Böylece yargıyı siyasi bir tartışma konusu olmaktan çıkarıp kaliteli hizmet üretmeye odaklanan bir kamu hizmeti kurumu olarak düzenledik. Bu süreçte, başka ülkelerin kendi tarihsel süreçlerinde kendi ihtiyaçları için geliştirdiği sistemleri kopyalamaktan ve uyarlamaktan özellikle kaçındık. Çalışmamız bittikten sonra ise çözümlerimizi, dünyanın en ileri yargı sistemleri ile karşılaştırdık. Çözümlerimizin iyi örneklere benzer, bazı alanlarda ise daha ileri olduğunu gördük. 

Adalet Yüksek Kurumu

Önerilerimizin merkezinde, kaliteli yargı hizmeti üretimini düzenlemekten ve sağlamaktan sorumlu düzenleyici kurum Adalet Yüksek Kurumu var. Bu bütün dünya için örnek olacak bir yenilik. Toplumun bütün kesimlerini, parlamento ve yürütme ile meslek mensuplarını kapsayan kurumun üye kompozisyonu, bir yandan kuruma etki edilmesini kesin olarak önlerken diğer yandan bağımsızlığından asla ödün vermeksizin yargıyı tam hesapverir hale getiriyor. Böylece yargı mensuplarının imtiyazlı bir zümre haline gelmesini önlüyor. Bu tasarım, İtalya'da olduğu gibi yargının hantallaşmasını önlemekte, İsrail’de endişe edildiği gibi yargı bağımsızlığını kısıtlama gerekçesi olarak gösterilen keyfilikleri engellemektedir. 

Daimî Hukuk Şurası

Milli şura geleneğimizin üzerine bina ettiğimiz Daimî Hukuk Şurası önerimiz ise ABD'deki Adalet Konseyi’nden (Judicial Council) daha etkili nitelikte. Yargı sisteminin idaresine ilişkin bütün kararların etkin yargı denetimine açılması amacıyla kurulacak Adalet Yüksek Mahkemesi de Türkiye için devrim niteliğinde. Önerdiğimiz bu kurum ile yargı mensuplarının etkin denetimini sağlayan ve nihayetinde etkin yargı denetimine bağlanan disiplin, şikâyet ve itiraz mekanizması, bir yandan yargı etiğini ve meslekleri geliştirirken diğer yandan yargının performansını yükseltecektir.

Gelişmekte olan ülkelere yargı sistemi desteği

“Londra ve Brüksel’deki temaslarımız sırasında, gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkeleri, hukukun üstünlüğünü ve yargı sistemini geliştirmeye teşvik edecek, yapıcı bir sigorta sistemi kurabileceklerini belirttik. Hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı ve yolsuzluğun önlenmesindeki ilerlemeleri karşılığında gelişmekte olan ülkelerin dış borç faizleri gibi bir kısım yükümlülüklerinin böyle bir sigorta tarafından karşılanması halinde bundan her iki tarafın da kazançlı çıkacağını ve bunun cezalandırıcı tedbirlerden daha etkili olacağını anlattık. Bir örnek olarak AB'nin Polonya ve Macaristan'a yaptırım uygulamasının sorunları çözmeyip ötelediğini ve karşı direnç oluşturduğunu hatırlattık. Fikrimiz bir hayli beğeni topladı ve üstünde çalışmaya değer bulundu. 

Adli hazırlık mahkemesi

Yargı sistemlerini tıkayan uyuşmazlık çözümü anlayışı yerine önerdiğimiz uyuşmazlıkları yönetme anlayışı ve sistemi ile toplumsal uzlaşmayı ve dayanışmayı güçlendirme, bunun için uyuşmazlık taraflarına rehberlik edecek, suistimalleri önleyecek ‘adli hazırlık mahkemesi’ kurma önerimiz de çok değerli bulundu. 

Ayrıca A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu çalışmasında oluşturduğumuz modelin, yeknesak bir yargı modeli bulunmayan AB tarafından üyelerine ve adaylarına önerilebileceği, yanı sıra Afrika ve Kafkasya’daki gelişmekte olan başka pek çok ülkeye model olabileceği ve ihtiyaç duyan ülkelerde yargı sistemlerinin tasarlanmasında işbirliği yapma fırsatları hakkında görüş teatisinde bulunduk."