Nürnberg'de 600 yıllık Türk izleri ortaya çıktı

Haber: İlhan Baba

(NÜRNBERG) – Nürnberg'de düzenlenen "Nürnberg Tarihinde 600 Yıllık Türkler" tanıtım gezisinde, araştırmacı İsmail Akpınar, şehrin sanatına, kültürüne ve toplumsal hafızasına yüzyıllardır sirayet eden Türk izlerini gün ışığına çıkardı. Etkinlikte, Albrecht Dürer'e ait eserlerdeki Türk figürlerinden "Türk kahvesi"nin Avrupa'ya yayılışına kadar pek çok tarihi bilgi paylaşımı yapıldı.

Nürnberg'de yaşayan sosyal ve ekonomi araştırmacısı İsmail Akpınar'ın liderliğinde, iş insanları Süleyman Karaaslan ve İbrahim Akbulut tarafından hazırlanan "Nürnberg Tarihinde 600 Yıllık Türkler" konulu tanıtım gezisi düzenlendi.

Nürnberg Başkonsolosu Fatma Taşan Cebeci ile çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve davetlilerin katılım gösterdiği bu gezinin sunumunu İsmail Akpınar üstlendi.

Akpınar, "Doğduğumuz yerleri tam olarak tanıyamadık ama doyduğumuz, yaşadığımız şehri tanımak istedik. Bu düşünceyle bu araştırmayı yaparak tanıtımı gerçekleştirdik" ifadelerini kullandı.

Akpınar, Avrupa'nın Türklere bakış açılarını bir aynada yansıtan Nürnberg'in, hem düşmanlık hem de hayranlık duygularının beraber olduğu özgün bir şehir olduğunu vurguladı. "600 yıl boyunca Türkler, Nürnberg'in sanatında, kültüründe ve toplumsal hafızasında derin izler bıraktı. Bu izleri yeniden keşfetmek, hem geçmişimizi hem de yaşadığımız şehri anlamak açısından çok önemli" şeklinde konuştu.

Araştırmada, Alman Rönesans sanatçısı Albrecht Dürer'in Türk figürleri, kahvehaneler, vaftiz edilen Türk esirleri ve Osmanlı ile Avrupa arasındaki kültürel alışveriş başlıca dikkat çeken konular arasındaydı.

Akpınar, Nürnberg'in tarih boyunca Türk imgesini hem "tehdit" hem de "umut" biçiminde yansıttığını belirterek, "Bu şehir korku, merak, düşmanlık ve hayranlık arasında gidip gelen bir Avrupa hikâyesinin sembolüdür" dedi.

Tanıtımda ayrıca, Osmanlı'nın Avrupa'daki ilerlemesinin reformasyon sürecine olan etkileri, Nürnberg'in Protestanlığı kabul eden ilk Alman şehirlerinden biri olması ve dönemin "Türkensteuer" (Türk vergisi) uygulaması hakkında bilgiler de verildi.

Bunun yanı sıra, Nürnberg'in matbaa merkezi haline gelmesiyle birlikte "Türkenliteratur", "Türkenbüchlein" ve "Türkenkalender" gibi binlerce eserin basıldığını, şehrin Avrupa'da Türk imgesinin şekillenmesinde önemli bir rol oynadığını ifade edildi.

Akpınar'ın verdiği bilgilere göre, Nürnberg doğumlu sanatçı Albrecht Dürer, eserlerinde yaklaşık 30 farklı Türk figürüne yer vermiştir. Bu figürlerin çoğunda Osmanlılar bilgece ve güçlü bir şekilde tasvir edilmiştir.

1688 yılında şekerci Georg Albrecht tarafından Nürnberg'de açılan ilk kahvehanenin, halk arasında "Türkentrank" (Türk içeceği) olarak bilinen kahvenin Avrupa'ya yayılmasında kritik bir rol üstlendiği aktarıldı.

Nürnbergli şair Hans Sachs'ın eserlerinde de Türklere yönelik hem eleştirel hem de adaletli temsillerin yer aldığı, özellikle "Comedi mit 9 Personen, die undultig Fraw Genura" adlı oyunda Türk Sultanı'nın adaletli bir figür olarak sergilendiği belirtildi.

Araştırmada, 16. ve 18. yüzyıllar arasında Nürnberg çevresinde yaklaşık 80 vaftiz edilmiş Türk esirinin yaşadığı ve bu kişilerin arasında küçük yaşta esir alınan çocukların da bulunduğu keşfedildi. Öne çıkan hikayelerden biri, Fatima Kariman (Maria Aurora von Spiegel) adlı Türk kızının Avrupa saray hayatına dek uzanan serüveni oldu.