TBMM'de Milli Parklar için yeni düzenlemeler onaylandı

(TBMM) - Milli Parklar Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklikler öneren kanun teklifi, Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu'nda kabul edildi. Bu teklifle, sulak alanların ekolojik dengelerinin korunması yanında biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliğe katkı sağlaması hedefleniyor. Ayrıca, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, nesli tehlike altındaki nadir bitki ve hayvan türlerini koruma konusunda yetkili hale getiriliyor. Milli parklar ve tabiat parklarında, kamu yararı şartıyla ve plan dahilinde, turistik amaçlı yapı ve tesisler inşa edebilmek için Tarım ve Orman Bakanlığı'nın izni alınarak gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin yararına bir süreç başlatılabilecek.

Komisyon, AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Vahit Kirişci'nin başkanlığında toplandı. 30 maddeden oluşan bu kanun teklifi komisyondan geçen önemli bir adım olarak öne çıktı.

Üç ayrı kanunda ve bir Kanun Hükmünde Kararnamesi'nde değişiklik öngören bu teklif, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'ne, 175 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi doğrultusunda doğal çevredeki biyolojik çeşitliliği ve bu çeşitliliği destekleyen ekosistemlerin korunmasına dair pek çok sorumluluk veriyor. Ayrıca, bu kapsamda nesli tehdit veya tehlike altında bulunan bitki ve hayvan türlerine yönelik denetim yetkileri de Genel Müdürlüğe tanınıyor. Yaptırım uygulanma yetkisi de ekleniyor.

Teklif ile birlikte, Milli Parklar Kanunu çerçevesinde belirlenen milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının korunma ve kullanma amaçlarının gerçekleştirilmesi için uzun vadeli gelişim planları, taraması Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nce ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak hazırlanacak ya da hazırlandığı şekilde yürürlüğe konulacak.

Söz konusu planlar doğrultusunda inşaat ve yerleşim alanları ile ilgili imar mevzuatına uygun imar planları, milli park ve tabiat parkı gelişim planlarına uygun olarak hazırlanacak veya hazırlandığı şekilde onay için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan geçerek yürürlüğe girecek. Milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarına dair planların usul ve esasları, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.

Kamu yararı şartı...

Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ve Turizm Merkezleri dışındaki milli parklar ve tabiat parklarında, kamu yararı olan projeler dahilinde, turistik amaçlı alanların kurulabilmesi için gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin yararına, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan izin alınacak. Bu izinler doğrultusunda tesisler üzerinde kurulacak intifa hakkı süresi 49 yıl olarak belirlenecek. Süre sona erdiğinde tesisler, eksiksiz bir şekilde Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün yönetimine geçecek.

Korumalı alanların yönetimi için gerekli olan ve yalnızca koruma alanına hizmet eden tesislere verilen izinlerden ücret alınmayacak. Ancak, milli park ve tabiat parklarında, planlara uygun olması, kamu yararı ve gerekliliği durumunda, çeşitli yapıların yapılması amacıyla özel kişiler ve tüzel kişilere Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından ücret karşılığı izin verilebilecek ve verilen izinler başka bir amaçla kullanılamayacak. Uygulamalar, Milli Parklar Kanunu çerçevesinde denetlenecek.

Kamu kurumlarına ya da özel hukuk tüzel kişilerine verilecek izinlerin korunması kaydıyla, milli parkların, tabiat parklarının, tabiat anıtlarının ve koruma alanlarının gerekliliklerini yerine getirecek her türlü hizmet ve faaliyetin planları genel müdürlükçe yapılacak, gerekli altyapı ve üstyapılar oluşturulacak, işletilecek ve gerekiyorsa işlettirilecektir. Korunan alanlarda projelerin oluşturulması ve yönetimi, Genel Müdürlük tarafından yürütülecek olup yapı ve tesislerin koşullarının tespiti ilgili yönetmelikle belirlenecek.

Teklif, Milli Parklar Kanunu kapsamında bulunan alanlardaki koruma hizmetini, orman muhafaza memurları ile bu alandaki yönetim sorumluluğunu taşıyan doğa koruma memurları ile saha bekçileri aracılığıyla sağlamak için de bir düzenleme getiriyor.

Düzenleme, koruma alanlarının kaynakları ve kullanımı açısından uzun vadeli ziyaretçi yönetim planlarının etkin bir uygulamasını sağlamak ve alan sakinlerini doğru bilgilendirmek olarak öne çıkıyor. Ayrıca, korunan alanların yönetiminden olumsuz etkilenen yerel halkın yaşam tarzını korumak için gerekli işbirlikleri yapılacak.

Gelirler döner sermayeye kaydedilecek

Milli Parklar Kanunu çerçevesindeki alanlardan elde edilen gelirler, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü döner sermayesini artıracak. Genel Müdürlük, ihtiyaç duyduğunda döner sermayeli işletmeler kurabilecek. Kuruluş için tahsis edilen sermaye, 5 katına kadar artırılabilecek, bu yetki Cumhurbaşkanı'na verilecek. İşletmelerin faaliyet alanları, gelirleri, giderleri ve denetimi, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın görüşü alınarak düzenlenecek. Teklif ile birlikte, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün özel bütçeli bir kamu kurumu olarak yeniden yapılandırılmasıyla gelirlerdeki değişiklikler de yapılacak.

Tanımlarda yer alan ifadelerde gerekli düzenlemeler yapılırken, av komisyonlarına temsilci atayan yönetimlerde de değişiklikler olacak. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'ne ilişkin gerekli uyum düzenlemeleri gerçekleştirilecek.

Para cezalarında artışa gidiliyor

Önerilen kanun teklifi ile izinsiz veya yasak yerlerde avlanma ile ilgili idari para cezaları artırılacak. Merkez Av Komisyonu tarafından yasaklanan avlaklarda avlananlara uygulanacak ceza 200 liradan 10 bin liraya yükselecekken, özel kanunlarla yasaklanan sahalarda yapılan avlanmalar için ise bu miktar 350 liradan 15 bin liraya çıkarılacak. Ayrıca avcılık belgesi olmadan avlananlara 10 bin lira, izinsiz şekilde avlaklarda avlananlara ise 5 bin lira ceza kesilecek. Aynı fiilleri 5 yıl içinde tekrarlayanlar için ceza miktarı 3 katına çıkacak.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 175 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile özel bütçeli bir kamu kurumu olarak yapılandırıldığı için av ve yaban hayatı koruma, yönetim ve geliştirme görevlerine yasalar çerçevesinde uyum sağlamak adına gerekli düzenlemeleri gerçekleştirecektir.

Milli Parklar Kanunu kapsamındaki korunan alanlara dair yeni düzenlemelere göre, milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarında bulunan gerçek ve tüzel kişilere ait taşınmazlarla ilgili olarak, uygulama imar planları doğrultusunda kamulaştırma gerektiğinde Genel Müdürlük tarafından Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde süreç başlatılacak. Bu teklif, 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede de değişiklik öngörüyor; buna göre, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü taşra teşkilatındaki bölge müdürlerinin mali ve özlük hakları, ilgili bağlı kuruluşlardaki emsalleri ile eşitlenerek yeniden düzenlenecek.