Bakanlık gıda mitlerine açıklık getirdi: Balık ve yoğurt zehirler mi, yumurta yıkanır mı, doğal tavuk geç mi pişer?
111
Gazete Pencere - Balık ve yoğurt birlikte tüketmek zararlı mı?
Temiz sulardan elde edilmiş taze balık, bekletilmeden uygun şekilde pişirilip taze yoğurtla birlikte tüketildiği zaman zehirlenmeye sebep olmadığı bilinmektedir.
Balığın yapısında histamin denilen proteinin miktarı, bayat balıkta artış gösterir. Balık sudan çıkartıldıktan sonra hızlıca soğutulmazsa histamin artışı görülür ve bu şekilde beklemiş balık tüketildiğinde histamin vücutta alerjik reaksiyonlara ve beraberinde olumsuz etkilere ve zehirlenmelere yol açabilir. Yoğurtta da histamin adlı madde bulunur.
Taze olmayan balıkla birlikte yoğurt tüketilmesi histamin artışına neden olacağı için tavsiye edilmemektedir. Ancak burada önemli olan balığın tazelik derecesidir.
Bu nedenlerden dolayı eğer balığın tazeliğinden eminsek, balıkla birlikte yoğurt tüketilmesinin herhangi bir sakıncası olmayacaktır.
211
Esmer şeker beyaz şekerden daha sağlıklı mı?
Esmer şeker, beyaz sofra şekerine renk vermek üzere şeker kamışı melası ilavesiyle elde edilmektedir ve temel bileşeni beyaz sofra şekeridir. Bu sebeple esmer şeker, beyaz sofra şekerinden daha sağlıklıdır denilemez.
Dünya Sağlık Örgütü, serbest şeker tüketiminin toplam enerji alımının %10’undan azına düşürülmesini tavsiye etmektedir. Dolayısıyla aşırı şeker ve şekerli ürün tüketiminden kaçınılmalıdır.
311
Doğadan toplanan mantarlar pişirilince zehirsiz hale gelir mi?
Zehirli bileşiklerin büyük çoğunluğu ısıya dayanıklıdır ve pişirmekle, kaynatmakla veya kurutmakla mantarın zehirliliği ortadan kalkmaz.
Bu sebeple doğadan toplanan mantarlar, yenilebilir olduğundan emin olunmadığı sürece hiçbir şekilde tüketilmemelidir.
411
Tavuğun geç pişmesi onun doğal olduğunu gösterir mi?
Tavuğun geç pişmesi ırkıyla ve yaşıyla ilişkilidir. Endüstride hızlı yetişen ve kolay pişen tavuk ırkları üretildiği için markette aldığınız tavuk çok daha kolay pişmektedir.
Köy tavukları geç pişer çünkü genellikle kesime uygun çabuk gelişen etlik piliç (broiler) türleri beslenmez. Köylü öncelikle tavuğun yumurtasından olabildiğince uzun süre faydalanmak ister.
Öte yandan tavuğu olabildiğince uzun süre yumurtasından faydalanmak için yumurtadan kesilinceye kadar kesimlik olarak satmaz. Yani köy tavuğunun daha geç pişmesi, besilik olarak özel yetiştirilen broiler gibi genç değil daha yaşlı olması ve tavuk ırklarının farklı olmasından kaynaklanmaktadır.
511
Tavuğu pişirmeden önce yıkamak gerekir mi?
Tavuk etini pişirmeden önce suda yıkamaya gerek yoktur, tavuğu iyice pişirmek yeterlidir. Tüm diğer gıdalarda olduğu gibi pişme esnasında varsa tavukta bulunabilecek mikroorganizmalar da yapılacak yeterli pişirmeyle elemine edilecektir.
Etler yıkandığı zaman üzerlerinde bulunabilecek mikroorganizmaları mutfağın diğer yerlerine bulaştırma riski doğmaktadır. Bu nedenle çok kirli gördüğümüz kısımlar var ise buralar yıkanmak yerine, kesip uzaklaştırılabilir.
611
Küflenen yoğurt, salça ve peynirin sadece küflü kısmı atılarak tüketilebilir mi?
Yoğurt, krema, reçel, salça, ekmek, meyve suları gibi su oranı yüksek ürünler, kırmızı et, beyaz et sosis, salam gibi et ürünleri, yumuşak sebze ve meyveler (salatalık, domates, şeftali vb.) ve pişmiş yemeklerde küflenme varsa o bölge kesilse bile tüketilmemesi önerilmektedir.
Çünkü oluşan küflere ait miseller gözle görülür olmasa dahi gıdanın derinliklerine doğru gelişim gösterebilir ve bazı küf türleri insan vücuduna zararlı toksin denilen zararlı bileşikler üretebilir.
711
Zeytin çekirdeğinin siyah olması boyalı olduğu anlamına mı gelir?
Zeytin çekirdeğin siyah olması olgunluğu ile ilgilidir. Ağaç üzerindeyken zeytin olgunlaştıkça siyah/mor renge sahip fenoller zeytinin kabuğundan başlayarak çekirdeğine doğru ilerler. Tam olgun zeytinlerde bu fenoller çekirdeğe ulaşır ve çekirdeğin rengi siyaha dönüşür.
811
Yoğurtlar neden uzun süre bozulmadan kalabiliyor?
Yoğurtların uzun süre bozulmaması süt ürünleri üretim teknolojisinin gelişmesi sonucu oluşmuştur. Süte uygulanan ısıl işlem ile içerisindeki suyun bir kısmı uzaklaştırılır, aynı zamanda gıda kaynaklı hastalıklara neden olabilecek mikroorganizmalar yok edilmiş olur. Yoğurt üretiminde sağlanan kontrollü fermantasyon ile ekşimeye ve bozulmaya neden olan maddelerin oluşumu engellenir.
Ev ortamında yapılan yoğurtlarda ise kullanılan mikroorganizmalar (endüstrideki adı starter kültür) bir önceki yoğurttan elde edilir ve fermantasyon sıcaklığı ve süresi kontrol edilemediğinden bozulma daha hızlı gerçekleşir.
911
Gıdalar evde doğru şekilde nasıl saklanmalı?
Satın aldığınız gıdaları uygun sıcaklıkta muhafaza edin. Et ve et ürünleri ile süt ve ürünlerini buzdolabı koşullarında 0-4° C’de muhafaza edin. Pişirilmiş gıdaları hemen tüketin ya da daha sonra tüketecekseniz hızla soğutun, buzdolabında muhafaza edin ve tüketilecek miktarını ısıtın. Pişmiş gıdanın tekrar tekrar ısıtılmasından kaçının. Kuru gıdaları karanlık, serin, kuru yerde muhafaza edin. Dondurulmuş ürünleri -18° C’de muhafaza edin, tüketileceği zaman buzdolabında çözündürün ve çözündürüldükten sonra tekrar dondurmayın.
1011
Bal aromalı şurup üretmek yasal mı?
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği ile aroma vericiler veya bal eklenerek bal aromalı şurup, çam aromalı şurup, ballı şurup ve benzer isimlerle bal izlenimi veren ürünlerin bal algısı yaratarak tüketiciyi yanıltılmasını önlemek amacıyla 19.02.2020 tarihi itibariyle üretilmesi yasaklanmıştır.
1111
Kirli yumurtalar tüketilmeden önce yıkanmalı mı?
Tüketiciler tarafından yumurtaların dış kabuklarındaki kirlerin yıkanınca temizleneceği düşünülmektedir.
Ancak yumurta yıkandığı zaman üzerinde bulunan mikroorganizmalar, yumurta kabuğunda bulunan ve gözle görülmeyen gözeneklerden içeri girer ve yumurtanın bozulma riskini artırır.
Hazır ambalajlı yumurtalar yıkanmadan gıda ile teması uygun kapaklı kaplarda muhafaza edilmelidir.