İYİ Parti, Yeniden Refah ve BBP bir oldu: Sümela Manastırı'nda yapılacak ayin iptal edilsin!

15 Ağustos’ta tekrarlanan Sümela Manastırı’ndaki dini ayinin bu yıl 10’uncusunun engellenmesi için kampanya başlatıldı.

Trabzon'un Maçka ilçesi Altındere Vadisi’ndeki Karadağ’ın eteklerinde bulunan Türkiye'nin en önemli inanç merkezlerinden Sümela Manastırı'nda Hristiyan dünyasında "Meryem Ana'nın göğe yükseliş günü" olarak kabul edilen ve kutsal sayılan 15 Ağustos'ta 10. kez ayin düzenlenecek. Fener Rum Patriği Bartholomeos'un da ayine katılarak yönetmesi bekleniyor.

Ayinin iptali için emekli Tümamiral Cihat Yaycı tüm siyasi partilere mektup gönderip ayinin Lozan’a aykırı olduğu için iptal edilmesini istedi. İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu ve Yeniden Refah Partisi İstanbul Milletvekili Doğan Bekin ise düzenlenen ayinin özellikle Trabzon’un fethi olarak kabul edilen 15 Ağustos’a denk getirildiğini öne sürdü.

İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Trabzon’un Maçka ilçesi Altındere Vadisi’ndeki Karadağ’ın eteklerinde bulunan, Türkiye’nin en önemli inanç merkezlerinden Sümela Manastırı’nda 10. kez yapılacak Meryemana Yortusu Ayini'ni hedef göstererek iptal edilmesi çağrısında bulundu.

15 Ağustos 1461'de Trabzon'un Fatih Sultan Mehmet tarafından 'fethedildiğini' belirten Zorlu, "Türkiye karşıtı kesimler ise bunu adeta bir matem günü olarak görürler" dedi. Yetkilileri 'uyarmak' istediğini dile getiren Kürşad Zorlu, söz konusu ayinin 'basit bir ibadet faaliyeti olarak görülmemesi gerektiğini dair güçlü tespitler bulunduğunu' söyledi ve ayinin iptal edilmesini istedi.

Zorlu'ya tepki

İYİ Partili Zorlu'nun tweetine tepkiler geldi. Akademisyen Burak Bilgehan Özpek, Zorlu'yu şu sözlerle eleştirdi:

''İYİ Parti’nin konuşması gereken tek bir konu var aslında ama bu konuyu konuşmaktan kaçtıkça böyle lüzumsuz işlere sarıyor. Bütünlüğü olmayan ve aynı anda birkaç şeyden bahseden bu metnin amacını anlamadım. Sorun olan Ayin’in tarihi mi, kilisenin ekümenlik iddiası mı yoksa Batı Trakya’daki Türklerin uğradığı haksızlıklar mı belli değil. Hepsi bir arada sunulmuş ve çorba olmuş. Üstelik, kendi vatandaşının hak ve özgürlüklerini bizzat korumak yerine, bu insanları yabancılaştırıp Yunan hükumetinin iradesine teslim etmenin de elbette açıklaması yok. Batı Trakya Türklerinin hakları elbette gözetilmeli ve Türk hükumeti bu konuda muhalefet tarafından denetlenmelidir ancak 15 Ağustos ayini üzerinden böyle büyük bir okuma yapmak ve buradan zorlayarak bir siyaset çıkarmaya çalışmak bana oldukça anlamsız geliyor.''

Yeniden Refah ve BBP de hedef almıştı

Yeniden Refah Partisi İstanbul Milletvekili Doğan Bekin DE Sümela Manastırı'nda ayin yapılmasına karşı çıkmış ve söz konusunu ayninin Lozan Barış Anlaşması'nı ihlal ettiğini öne sürmüştü.

Konuya ilişkin açıklama yapan Fener Rum Patriği Bartholomeos ise bu sene ayin için hâlâ kendilerine yazılı izin verilmediğini açıklamıştı. Patrik Bartholomeos, "Şimdiye kadar yazılı izin bize ulaşmadı, sadece sözlü mesajlar aldık. Bunun üzerine bir duyuru yaptık ve ayinin bu sene Sümela'da yapılacağını söyledik" demişti.

Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici de Sümela Manastırı'nda düzenlenecek ayine tepki gösterdi. Destici, "Fener Rum Metropolitliği'nin (Patrikhane) Sümela Manastırı'nda, Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethettiği 15 Ağustos gününde ayin yapmasına verilen izin yeniden gözden geçirilmelidir. Türkiye toprakları, hiçbir inanç ve topluluk için,ibadetlerin ya da ibadethanelerin intikam ya da propagandaya dönüştürüldüğü bir zemin haline getirilmemelidir." ifadelerini kullandı.

"Lozan başka şeyler de söylüyor"

Bekin'in ayine 'Trabzon'un fethinin 562. yıl dönümünde düzenleneceği' gerekçesiyle karşı çıkmasına ve 'ekümenik' sıfatı ile Lozan Anlaşması'nın ihlal edildiğini ileri sürmesine de tepki gösteren Patrik Bartholomeos, şu ifadeleri kullanmıştı:

"Bu milletvekili söz konusu ayinin Lozan Anlaşması'nı ihlal ettiğini söyledi. Bu nasıl mümkün olabilir? Lozan başka şeyler de söylüyor. Benim vatanım İmroz için ve daha genel olarak bizim çıkarlarımız hakkında... Dini eğitim hakkımız hakkında... Heybeliada hâlâ kapalı. Lozan'da şu an sahip olmadığımız şeyler var, bunları bize vermediler. Ve bu milletvekili gelip bize Lozan Antlaşması'nı ihlal ettiğimizi söylüyor."

Ayin 1500 senedir yapılıyor

Ayinin iptalini isteyenlerin düşündüğünün aksine, ayin tarihi özellikle Trabzon’un fetih tarihi olan 15 Ağustos olarak seçilmedi. Çünkü “Meryem’in Göğe Alınışı Bayramı”nın geçmişi birinci yüzyıla kadar uzanıyor. Eski bir kilise geleneği olan ayin, 451 yılındaki Kalkedon yani Kadıköy Konsülü’nde resmi kabul gördü.

İlk olarak 1961’de fethin 500’üncü yılında kutlanana Trabzon’nun fetih tarihi ise 2022 yılına kadar 26 Ekim kabul ediliyordu. İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın kitabı esas alınarak belirlenen bu tarihe, yakın dönemde başka tarihçiler itiraz etmiş. Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, geçen yıl Türk Tarih Kurumu Başkanlığı’nca yapılan incelemeler sonrası Trabzon’un fetih tarihinin 15 Ağustos olarak değiştiğini duyurmuştu.