HİÇ TUTMADI Kİ

Hükümet Orta Vadeli Programı hazırladı ve program resmi gazetede yayınlandı. 2023-2025 dönemi ekonomik hedeflerin belirlendiği Orta Vadeli Program’a göre 2023 büyüme hedefi yüzde 5, 2024 ve 2025 büyüme hedefi yüzde 5,5 olarak belirlendi. Ortalama dolar/TL kuru tahminleri 2022 yılı için 16,62, 2023 yılı için 21,52, 2024 yılı için 24,62, 2025 yılı için 25,76 oldu.

ENFLASYON HEDEFİ YÜZDE 65
Hükümet 2022 enflasyonunu yüzde 65 olarak tahmin etti. Enflasyonda tek hane içinse 2025’e kadar beklenecek. Enflasyon hedefi 2023'te yüzde 24,9, 2024'te yüzde 13.8, 2025'te yüzde 9,9 olarak belirlendi.

İŞSİZLİKTE 2024'TE TEK HANE HEDEFİ
İşsizlik için hedef 2022'de yÜzde 10,8, 2023'te yüzde 10,4, 2024'de yüzde 9,9, 2025'te yüzde 9,6 olarak hedeflendi. Orta Vadeli Program ile 3 yılda 2 milyon 661 bin yeni istihdam öngörülüyor.

Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2023'te yüzde 3,5, program dönemi sonunda ise yüzde 1,5 olarak gerçekleşeceği öngörüldü.

KİŞİ BAŞI GELİR 2023'TE 10 BİN DOLARI AŞACAK
Kisi basina gelirin yıl sonunda 9 bin 485 dolar olması hedefleniyor. Bu rakamın 2023'te 10 bin 71 dolar, 2024'te 10 bin 931 dolar, 2025'te 12 bin 91 dolar olması hedeflendi.

İHRACAT HEDEFİ 255 MİLYAR DOLAR
İhracat hedefi yıl sonu için 255 milyar dolar olarak belirlendi. İhracat hedefleri 2023 için 265 milyar dolar, 2024 için 285 milyar dolar, 2025 için 305 milyar dolar olacak.

İthalatın, 2022 sonunda 360 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi, 2023'te 345 milyar dolar, 2024'te 363 milyar dolar, 2025'te de 384 milyar dolar olması öngörüldü.

TURİZM GELİRİ HEDEFLERİ
Programda turizm geliri hedefi bu yıl için 34 milyar dolar oldu. 2023'te 45 milyar dolar, 2024'te 55 milyar dolar ve 2025'te 62 milyar dolar gelir hedeflendi.

DOLAR KURUNDAKİ BEKLENTİ
Milli gelir tahminleri TL ve ABD doları cinsinden de paylaşıldı. Bu tahminlere göre ortalama dolar/TL kuru tahminleri 2022 yılı için 16,62, 2023 yılı için 21,52, 2024 yılı için 24,62, 2025 yılı için 25,76 oldu. Şu an ortalama dolar kuru 15,63 lira. Planın gerçekleşebilmesi için yıl sonu dolar kuru beklentisi 18 lira 80 kuruş.

SEÇİM YILI KESENİN AĞZI AÇILACAK
2021’de 201,5 milyar TL olan merkezi yönetim bütçesi açığının 2022’de 461,2 milyar TL’ye yükseleceği öngörülürken, 2023 için 659,4 milyar TL, 2024 için 582,7 milyar TL, 2025 için 409 milyar TL açık tahminlerine yer verildi.

FAİZ ÖDEMESİ KATLANACAK
2021’de 180,9 milyar TL olan merkezi yönetimin faiz harcamalarının 2022’de 329,8 milyar TL’ye, 2023’te 565,6 milyar TL’ye, 2024’te 697,8 milyar TL’ye, 2025’te 774,5 milyar TL’ye yükseleceği öngörüldü.

MERKEZ BANKASI İLE ÇELİŞTİ
Ekonomist İbrahim Turhan açıklanan Orta Vadeli Program’ı Merkez Bankası’nın haziran ayındaki tahminleri ile karşılaştırdı. Turhan, “OVP ’ye göre: 2023 sonunda enflasyon %24,9 (25 değil kesinlikle) ve 2024 sonunda %13,8 öngörülmüş ama Merkez Bankası daha 38 gün önce Enflasyon Raporu’da 2023 yıl sonunda %19,2 ve 2024 yıl sonunda ise %8,8 olarak tahmin açıklamıştı. Ciddiye alır mısınız?” dedi.

ENFLASYON GÖZDEN ÇIKARILDI
Orta Vadeli Programı yorumlayan ekonomist Uğur Gürses tahminlerdeki tutarsızlıklara dikkat çekti. “Faiz enflasyonun altında tutulurken, enerji faturasının bir süre daha yüksek seyredeceği de bir veri iken döviz rezervleri ne olacak” diye soran Uğur Gürses, açıklanan programda enflasyonun gözden çıkarıldığını vurguladı. Yine Gürses’in tespitlerine göre enflasyonun altında tutulacak faizle cari açığın nasıl düşürüleceğine ilişkin bir veri yok ama bu yönde bir temenni var. Gelir rakamları, turizm gibi, yüksek tutulurken gider kalemleri, yani enerji faturasında yıldan yıla bir düşüş öngörülüyor. T24’teki yazısında Uğur Gürses bu tahminlerin bir varsayımdan ibaret olduğu görüşünü dile getirdi, Gürses bu tahminlerin ancak iktidar değişimiyle oluşacak bir sermaye akımı sayesinde gerçekleşebileceğine ilişkin görüşünü de dile getirdi.

SEÇİM EKONOMİSİ IS LOADING
Ekonomist Oğuz Demir açıklanan OVP ile ilgili yorum yaparken bütçe harcamalarına dikkat çekti. Demir, bütçe fazlası verilirken yılın ikinci yarısındaki gider artışları konusunda uyardıklarını hatırlattı, “Özellikle Kur Korumalı Mevduat ödemeleri, artan faiz ödemeleri ve belli ki seçime doğru giderken atılacak başka adımlar var” dedi. Oğuz Demir’e göre 2023’teki öngörülen bütçe açığı rakamı düşünüldüğünde “seçim ekonomisi is loading” demek yanlış olmaz..

HİÇ TUTMAMIŞ Kİ
Açıklanan Orta Vadeli Program, daha önceki programlarla karşılaştırıldı ve ciddiyetten uzak bulundu. Özellikle son üç yılda açıklanan programlarda enflasyon ve dolar kuru tahminleri bu ciddiyetsizliğe örnek olarak gösterildi. Örneğin 2020 yılında açıklanan OVP’ye göre bu yıl için tahmin edilen enflasyon oranı yüzde 6 idi.2021’de, yani daha bir yıl önce açıklanan OVP’de ise bu yıl için öngörülen enflasyon oranı yüzde 9,8’di. Bugün yapılan hesaplarsa o gün yapılan hesapların yanından bile geçmiyor. Son açıklanan OVP’de bu yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 65 olarak yer aldı.

Bir başka dikkat çekici kalemse dolar kuru tahminleri. Geçen yıl eylülde, 2022 için ortalama dolar kuru tahmini sadece 9,27 kuruştu. Bugün dolar 18 lira 30 kuruş. Neredeyse geçen yıl yapılan tahminin iki katı düzeyinde. Son açıklanan OVP’de, 2022 için ortalama dolar kuru 16 lira 62 kuruş olarak tahmin ediliyor. Bu tahminin tutması için doların yıl sonuna kadar sadece 50 kuruş artması gerekiyor. Ekonomistler bu nedenle tahminleri ciddiyetten uzak buluyor.

İNANACAK TEK KİŞİ BULAMAZSIN
Gelecek Partisi sözcüsü ekonomist Serkan Özcan açıklanan Orta Vadeli Program’ın inandırıcılığını geçmiş yıllardaki rakamlara karşılaştırarark sorguladı. Özcan sosyal medya hesabından, “OVP ekonomideki tüm taraflara 3 yıllık dönemde hükümetin izleyeceği politikaları anlatan rehberdir! 1 yıl önce 2022 sonunda enflasyon %9,8 ortalama dolar kuru 9,27TL olacak deyip, 1 yıl sonra bu rakamları %65 ve 16,62 olarak revize ediyorsan, inanacak bir kişi bile bulamazsın!!” paylaşımı yaptı.