İhracat ‘hesapta’ rekor kırıyor

Koronavirüs pandemisinin ekonomi üzerindeki etkileri yavaş yavaş ortadan kalkarken Ticaret Bakanlığı’nın son aylarda açıkladığı dış ticaret istatistikleri Cumhuriyet tarihinin en yüksek aylık ihracat değerine ulaştığımızı gösteriyor. Açıklanan verilere göre ekimde ihracatın geçen yılın aynı ayına göre 20,2 artışla 20,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği belirtildi. Gazete Pencere’ye konuşan ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy, verilerin gerçeği yansıtmadığını, tıpkı enflasyon hesabında yapılan değişiklik gibi bir hesaplama yöntemi değişikliği ile verilerin olduğundan yüzde 35-45 daha fazla gösterildiğini söyledi. Ulusoy’a göre gerçek ihracat rakamı 12-13 milyar dolar civarında.

TÜİK ve Ticaret Bakanlığı Ocak 2019’da yapılan bir değişiklik ile dış ticaret istatistiklerini ‘Özel Ticaret Sistemi’nin (ÖTS) yanı sıra ‘Genel Ticaret Sistemi’yle de (GTS) hesaplamaya başladı. Ocak 2021 itibariyle de istatistikler esas olarak GTS’ye göre duyurulmaya başlandı. ÖTS istatistikleri ise ek olarak duyuruluyor. Her iki sistemde de bir ülkenin yurt dışı ile yaptığı ithalat ve ihracat kapsanıyor. Buna ek olarak GTS’de serbest bölgeler ve gümrük antrepolarına giren çıkan mallar da ithalat ve ihracat hesaplamalarına dahil ediliyor.

BÖYLE İSTATİSTİK OLMAZ
Ekonomist Veysel Ulusoy konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Hesap değişikliği Ocak 2021’de yapıldı ancak biz bunu pandemi sebebiyle dış ticaret hacmi düştüğü için o tarihlerde hissetmedik. Şuanda pandemi etkisinden çıkışla birlikte açıklanan veriler rekorlar kırıyor ama bu gerçeği yansıtmıyor. Hesap değişikliği ile rakamlar yüzde 35-45 yukarıya çıkıyor. Yani böylece pandemi döneminde açıklanan veriler de gerçeği yansıtmıyor. Serbest bölgelerde şirketler vergiden muaf, bazı şirketler serbest bölgelerdeki kendi şirketleriyle ithalat, ihracat yapıyor. Eskiden antrepolar ve serbest bölgelerin sayısı fazla değildi dolayısıyla bir şişkinlik ifade etmiyordu. Baktılar ki burada bir hacim büyümesi var, ‘bunu da ekleyelim’ dediler. Böyle bilimsel istatistik olmaz.”

BU VERİLERLE HAYAL
Yayınlanan ihracat verisine paralel Türkiye’de büyümenin sürekli yüzde 5 civarında olması gerektiğini söyleyen Ulusoy, “İş gücüne katılım 28 milyonun üzerine çıkmıyor, hatta pandemi döneminde 20 milyonun altına indi. Teknolojik gelişme, büyüme sıfır. Sermaye birikimi sıfır. Bu verilerle 20 milyar dolar ihracat yapmak hayal, biz kendi kendimize ihracat yapıyoruz” değerlendirmesini yaptı.