İstihdamda kadınların değişmeyen kaderi: Ev işi yine kadına kaldı

Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK) 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü öncesinde 2022 yılı ‘’İstatistiklerle Kadın’’ verisini paylaştı. Buna göre, kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görülürken ev işlerinin genellikle kadınlar tarafından üstlendiği görüldü.

TÜİK verilerine göre, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarında 2022 yılında, kadın nüfus 42 milyon 575 bin 441 kişi, erkek nüfus 42 milyon 704 bin 112 kişi oldu. Buna göre, toplam nüfusun yüzde 49,9’unu kadınlar, yüzde 50,1’ini ise erkekler oluşturdu.

Aile yapısı araştırması sonuçlarına göre 2021 yılında kadınların çalışması ile ilgili bireylerin algıları incelendiğinde, kadının çalışması ve sosyal hayata katkı sağlamasının değerli olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 82,6 olurken, kadınlara göre bu oran yüzde 85,6, erkeklere göre ise yüzde 79,5 oldu.

EV İŞLERİNİ GENELLİKLE KADINLAR ÜSTLENDİ
2021 yılında hanedeki ev işlerinin genellikle kim tarafından yapıldığı incelendiğinde, evin badana/boyası hariç tüm işlerin genellikle bir hane halkı ferdi tarafından üstlenildiği görüldü. Hane halkı ferdi tarafından yapılan ev işleri cinsiyete göre incelendiğinde, ev işlerini genellikle kadınların üstlendiği görüldü. Kadınlar en fazla yüzde 94,4 ile çocuk bakımı, yüzde 85,6 ile çamaşır ve bulaşık yıkama (makineyle bile olsa), yüzde 85,4 ile yemek yapma ve evin günlük toplanması ve temizlenmesi işlerini üstlendi. Erkekler en fazla yüzde 74,1 ile aylık faturaların ödenmesi, yüzde 65,2 ile küçük bakım, onarım, tamir işlerini üstlendi.

KADINLARIN İSTİHDAM ORANI ERKEKLERİN YARISINDAN DAHA AZ
Hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre, 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranının yüzde 45,2 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 28,0, erkeklerde ise yüzde 62,8 oldu. En yüksek istihdam oranı yüzde 52,0 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise yüzde 29,9 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde seyretti.

EN ÇOK KADIN İSTİHDAMI OLAN İLLER
En yüksek kadın istihdam oranı, yüzde 36,8 ile Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 35,6 ile Kastamonu, Çankırı, Sinop, yüzde 33,8 ile Samsun, Tokat, Çorum, Amasya izledi.

EN DÜŞÜK KADIN İSTİHDAMI OLAN İLLER
En düşük kadın istihdam oranı ise yüzde 14,5 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 15,9 ile Şanlıurfa, Diyarbakır, yüzde 19,6 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari izledi.

KADINLARIN İSTİHDAMINDA YARI ZAMANLI ÇALIŞMA ORANI %16,4 OLDU
Hane halkı işgücü araştırması sonuçlarına göre yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranının 2021 yılında yüzde 9,9 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 16,4, erkeklerde ise yüzde 7,0 oldu.

KADIN BÜYÜKELÇİ ORANI YÜZDE 27
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2022 yılında yüzde 27,2 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde 88,1 iken 2022 yılında yüzde 72,8 oldu.

KADIN MİLLETVEKİLİ ORANI YÜZDE 17
Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2022 yıl sonu itibarıyla 579 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 100, erkek milletvekili sayısı ise 479. Meclis’e giren kadın milletvekili oranı, 2007 yılında yüzde 9,1 iken 2022 yılında yüzde 17,3 oldu.

ÜNİVERSİTELERDEKİ KADIN PROFESÖR ORANI YÜZDE 33
Yükseköğretim istatistiklerine göre, yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2021-2022 öğretim yılında yüzde 33,2 oldu. Doçent kadrosunda görev yapan kadın oranı 2021-2022 öğretim yılında yüzde 40,2 iken öğretim görevlisi kadrosunda görev yapan kadın oranı yüzde 50,8 oldu.

YÖNETİCİ POZİSYONUNDAKİ KADIN ORANI YÜZDE 20
Hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına göre şirketlerde üst düzey ve orta kademe yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında yüzde 14,4 iken 2021 yılında yüzde 20,7 oldu.

ORTALAMA İLK EVLENME YAŞI KADINLARDA 25; ERKEKLERDE 28
Evlenme istatistiklerine göre, resmi olarak ilk evliliğini 2022 yılında yapan kadınların ortalama evlenme yaşı 25,6 iken erkeklerin ortalama evlenme yaşı 28,2 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29,7 yaş, erkeklerde 32,3 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu il ise kadınlarda 22,7 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,2 yaş ile Şanlıurfa oldu.

KADINLARIN YÜZDE 15,9’UNUN EĞİTİM SEVİYELER EŞLERİNDEN DAHA YÜKSEK
Resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2021 yılında kadınların yüzde 39,4’ünün kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının yüzde 15,9, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının ise yüzde 42,8 olduğu görüldü.

ANNENİN VELAYETİNE VERİLEN ÇOCUK ORANI YÜZDE 75,7
Boşanma istatistiklerine göre 2022 yılında kesinleşen boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Annenin velayetine verilen çocuk oranı yüzde 75,7 iken babanın velayetine verilen çocuk oranı ise yüzde 24,3 oldu.

İNTERNET KULLANAN KADINLARIN ORANI YÜZDE 80,9
2022 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerin internet kullanım oranı yüzde 85,0 oldu. Bu oran kadınlarda yüzde 80,9 iken erkeklerde yüzde 89,1 oldu.

İNTERNETTEN SİPARİŞ VEREN KADINLARIN ORANI YÜZDE 42,7
Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre internet üzerinden kişisel kullanım amacıyla mal veya hizmet siparişi veren ya da satın alan 16-74 yaş grubundaki bireylerin oranı, 2021 yılı nisan ayı ile 2022 yılı mart ayını kapsayan on iki aylık dönemde yüzde 46,2 oldu. Cinsiyete göre internet üzerinden mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı, kadınlarda yüzde 42,7 iken erkeklerde yüzde 49,7 oldu.

KADINLARIN YÜZDE 30’U GECE YALNIZ YÜRÜRKEN GÜVENSİZ HİSSEDİYOR
2022 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 21,8 iken bu oran kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde yüzde 13,0 oldu. Kadınların yüzde 51,1’i, erkeklerin ise yüzde 71,9’u yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissetti. Evde yalnız otururken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2022 yılında yüzde 5,0 iken bu oran kadınlarda yüzde 6,8, erkeklerde yüzde 3,2 oldu. Kadınların yüzde 80,5’i, erkeklerin ise yüzde 88,2’si evde yalnız otururken kendilerini güvende hissetti.