5 Haziran 2022 Pazar günü gençlerimiz liseye geçiş sınavına girdiler. Her çoktan seçmeli sınav gibi bu sınav da kritik düşünme, yaratıcılık, motivasyon, esneklik, merak, azim, güvenilirlik, dayanıklılık, empati, coşku, disiplin, öz farkındalık, özgüven, öz yönlendirme, yurttaşlık, liderlik, tutku, cesaret, beceriklilik, dürüstlük, hayret duygusu, estetik duygusu, birlikte başarabilmek gibi bireyin gelecekteki kariyerinde son derece önemli olacak olan becerileri ölçemeyen bir ölçüt idi. Ama sınav ilahlarına bir milyon kurban daha gerekiyordu ve bu yılki ayin maalesef tamamlandı.

Hangi Lise?

Sınav sonuçlarının Haziran sonunda açıklanması bekleniyor. Sonuçlar açıklandıktan sonra aileleri bir tercih telaşı alacak. Bu konuda birçok eğitmen tavsiyelerde bulundu. Benim kişisel deneyimlerine dayalı olarak önerilerim ise şunlar.

• Ülkemizde eğitim sistemi ciddi olarak gerilemiş durumda. Fakat en iyi liseler hala iyi işler yapıyorlar. Eğer çocuğunuz en yüksek puanlardan birisini almış ise, en iyi devlet okulları (İstanbul Erkek, Galatasaray, Kabataş, Vefa, Beşiktaş Sabancı gibi) hala ilk tercih olabilir.

• En iyi özel okullar çok kaliteli eğitim vermeye devam ediyorlar. Fakat bu okulların ücretleri 100.000 TL’yi çoktan geçmiş durumda. Çok para kazanan aileler için bu okullar iyi birer alternatif, fakat bu okullara öğrenci gönderebilecek aile sayısı hızla azalıyor.

• Maliyet üzerinden rekabet eden özel okullara öğrenci yazdırırken iki defa düşünülmesini öneriyorum. Şu anda 40.000-60.000 aralığındaki ücretler ile iyi eğitim verilmesi mümkün değildir. Bu okullar öğretmenlerine az ücret vermek zorundadırlar. En iyi öğretmenlerini kaybedebilirler veya yıl içinde ciddi bir öğretmen memnuniyetsizliği sorunu ile baş etmek zorunda kalabilirler.

• Puanı en iyi devlet okullarına tutmayan öğrencilere için önerim, pilot olarak seçilmiş olan Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleridir. Örneğin bugün Ankara’daki Aselsan MTAL’dan 3 öğrenci ile mülakat yaptım; hazırlık okuyarak ortalamanın üzerinde İngilizce öğrenmişler ve teknoloji okuryazarlıkları yüksek seviyede. İstanbul’daki İTÜ MTAL’da çok iyi bir alternatif. Ailelerin bu okulları kesinlikle sıradan Anadolu (hatta Fen) liselerinin önüne koymalarını öneriyorum.

• Son yıllarda sayıları çok artan fakat öğrenciler tarafından pek tercih edilmeyen ya da yerleştirildikten sonra öğrencilerin başka okullara geçmeye çalıştığını duyduğumuz bir okul türü ise İmam Hatip Liseleri. Bu okulların müfredatı hem öğrenciler hem de eğitimciler tarafından ağır bulunuyor. Öğrencilerin hem normal lise müfredatını hem de din derslerini başarı ile bitirmeleri neredeyse imkânsız hale geliyor.

• İyi özel okullara bütçesi elvermeyen ve iyi devlet okullarına giremeyen öğrencilere önerim ise Açık Lise. Açık Lisenin nasıl mükemmel bir eğitim ortamına çevrilebileceğini “Sistem Çaresiz, Eğitim Sizde” kitabımda anlattım.

Hangisi Olursa Olsun…

Öğrenci hangi liseye giderse gitsin, 21. Yüzyıl yetkinlikleri yeterince gelişmeyecek. Bu eksikliği tamamlamak için ise her öğrenciye ücretsiz verdiğimiz “Yetkin Gençler” programını öneriyorum (yetkingencler.com). Bu programa dahil olmak için ideal sınıf 10. sınıf olabilir. Öğrencinin sosyal, duygusal ve akademik gelişimi için aileye çok iş düşüyor. Bu sorumluluğu kabul eden aile ve öğrenciler için hangi liseye gittikleri o kadar da önemli olmayacak.

Öğrencinin Türkiye’den alacağı diplomanın yanında bir de uluslararası diploma almasını isteyen ailelere önerim ise kurucu akademik direktörlüğünü yaptığım Ontario International High School (oihs.ca) olacak. Pandeminin bize katkısı olan hibrit eğitim fırsatlarından faydalanma ve dünya vatandaşı olma yolunda çevrimiçi eğitim lise düzeyinde de önemi.

Herkese iyi tercihler diliyorum. Adaylar ile üniversite tercihi döneminde buluşmak üzere.