Kötülük Diye Bir Şey Yok (Mu)?

“Kötülük Diye Bir Şey Yok”, doğanın içindeki bir köyde imece usulüyle yaşayan insanların ortamına salt para için glamping tesisi kurma derdindeki vahşi kapitalizmin kar hırsı, insanların para için küresel bağlamda dinden imandan çıkması ve bu durumun giderek alternatif bir yaşamın olası olduğunu gösteren insanların yaşamını da tehdit edecek bir duruma dönüşmesini, ekolojik bir duyarlılıkla anlatıyor.

2022’de “Drive My Car” ile En İyi Uluslararası Film Oskarını kazanan Ryûsuke Hamaguchi’nin, yeni filmi “Kötülük Diye Bir Şey Yok” (Evil Does Not Exist), geçtiğimiz Eylül ayında 80. Venedik Film Festivali’nde dünya prömiyerini yaptı ve büyük jüri ödülünü kazandı. Ekolojik yıkımı merkezine alan bu politik gerilim, Tokyo’ya yakın bir dağ kasabasında yaşayan Takumi ile kızını odak noktasına alıp kapitalizmin yarattığı talan düzenine eleştirel bir bakışla yaklaşan bir film.

DOĞAYA YÖNELİK TEHDİT

Atalarının kuşaklar boyu doğanın düzeni ve döngüleriyle uyum ve sükûnet içinde yaşamlarını sürdürdüğü Tokyo yakınlarındaki köyde kızıyla yaşayan Takumi, evlerine yakın bir arazide lüks kampçılık olarak tanımlanan bir “glamping” tesisinin kurulacağını öğrenir. Bu tesis bir kamp türünden farklı olarak daha lüks bir tesis ve konaklama hizmeti sunmaktadır.

Yakındaki kentten, dünyanın en kalabalık şehirlerinden Tokyo’dan bunalanların kaçacakları bir yer olarak sunulsa da bu mekânın hem kasabanın su kaynaklarını etkileyeceği hem de bölgenin ekolojik dengesini bozacağı, yatırım yapacak şirket elemanlarıyla yapılan toplantıda ortaya çıkar. “Kötülük Diye Bir Şey Yok”, yönetmen Ryûsuke Hamaguchi ile filmin müziklerini de besteleyen şarkıcı, şarkı sözü yazarı müzisyen Eiko Ishibashi’nin iki aşamalı ortak projesinin bir parçası aynı zamanda.

İMECE USULÜ YAŞAM

Uzun bir alt açı kaydırmasıyla ağaçlar ve gökyüzünün kadrajıyla başlayan film, kuyumcu titizliğiyle dünyasını inşa ederek seyirciyi yavaş yavaş atmosferinin içine sokuyor. Yönetmen Hamaguchi, bağımsız bir sinema örneği olan yapıtı “Kötülük Diye Bir Şey Yok” ile günümüzde insanlığın doğasından koparılarak içinde yaşadığı habitata karşı duyarsızlığı ve gözünü para hırsı bürümüş kimliksizliğine objektifini çevirip, ünlü kızılderili atasözüne adeta atıfta bulunuyor gibi: Son ırmak kuruduğunda, son ağaç yok olduğunda, son balık öldüğünde; beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak... Bu minimal ve zor ilişki kurulan filmde, Hamaguchi’nin sinema tarihinin efsanevi yönetmenlerinden Akira Kurosawa’nın “Dersu Uzala” (1975) filminden ve ana karakteri Dersu Uzala’dan esinlendiği izlenimi uyanıyor. Şüphesiz bu esinlenmenin Hamaguchi’nin dünyasında farklı bir boyut taşıdığı iddia edilebilir. Dersu, tam anlamıyla naif ve hümanist bir karakterken, Takumi ise hümanist ama daha pragmatik ve yaşam tarzına yönelik bir tehdit hissettiğinde şiddete başvurmaktan kaçınmayan bir karakter olarak karşımıza çıkıyor. Bu şiddet tezahürü ise filmin finalinde kızının kaybolduğu sahnede onu arayıp bulması ve durumunun kötü olduğunu anlamasıyla çaresizliğini ve öfkesini, aniden hidayete erip insancıl ve yardımsever biri gibi davranmaya başlayan şirket yetkilisine (Ryuji Kosaka) gösterdiği tepkide somutlanıyor.

GENÇ YAŞTA ELDE EDİLEN BAŞARI !

Ryûsuke Hamaguchi çok uzun sayılmayacak bir süre önce, 2008 yılında Tokyo Sanat Üniversitesi mezuniyet filmi “Passion” ile dikkati çekmişti. Yönetmen Hamaguchi, genç yaşta yükselen bir ivmeyle “Happy Hour” (2015) ve “Asako I&II (2018); 2021 yılı yapımı “Wheel of Fortune and Fantasy” ve özellikle “Arabamı Sür” (Drive My Car) isimli filmlere imza atıp, 94. Oscar Ödülleri’nde (2022) En İyi Yönetmen, En İyi Uyarlama Senaryo ve En İyi Uluslararası Film kategorilerinde aday gösterildi. En İyi Uluslararası Film Oscar’ını kazandığı “Arabamı Sür” ile sinematografik yolculuğunu bir üst seviyeye taşıdı.

Ryûsuke Hamaguchi, benzer çizgiye sahip başka yönetmenler gibi son filmi “Kötülük Diye Bir Şey Yok” ile, yakın zamanda kazandığı Oscar başarısından sonra bir ivme düşmesi yaşıyor gibi... Minimal bir film olarak yoğun diyaloglardan ve iç mekanlardan beslenen film, tematik yakınlık bağlamında önemli yönetmenimiz Nuri Bilge Ceylan’ın “Mayıs Sıkıntısı” filmini de anımsatıyor.

“Kötülük Diye Bir Şey Yok” ekolojik bir bakış açısının sinema diliyle ifadesi açısından görüntülerle düşünmek kavramına daha yakın düşen bir anlatıma sahip. Bu bağlamda filmin mesajını iletmesi açısından da görselliğin önemi önde görünse de, müziğin filme yaptığı katkının gerisine düşüyor. Oyunculuklar açısından da heyecan veren bir performans olmadığının altını çizelim.